«Και πρώτα απ’ όλα τι εννοούμε λέγοντας παιδεία; Την πληροφορία, την τεχνική, το δίπλωμα εξειδίκευσης που εξασφαλίζει γάμο, αυτοκίνητο κι ακίνητο, με πληρωμή την πλήρη υποταγή του εξασφαλισθέντος ή την πνευματική και ψυχική διάπλαση ενός ελεύθερου ανθρώπου, με τεχνική αναθεώρησης κι ονειρικής δομής, με αγωνία απελευθέρωσης και με διαθέσεις μιας ιπτάμενης φυγής προς τ’ άστρα;
Αυτή τη δεύτερη παιδεία την αποκρύπτουν και δεν την δίνουν δωρεάν, γιατί δεν συντηρεί και δεν υπηρετεί συστήματα. Αντίθετα τα ελέγχει, τα αναθεωρεί και τα αποδυναμώνει»… Μάνος Χατζιδάκις
[Επιλέχτηκαν ταινίες που εκτυλίσσονται σχεδόν αποκλειστικά εντός των σχολικών κοινοτήτων, αν και στο συγκεκριμένο ζήτημα τα όρια ανάμεσα σε Εκπαίδευση – Οικογένεια – Κοινωνία δεν είναι τόσο σαφή. Σίγουρα υπάρχουν κι άλλες αξιόλογες που μου διαφεύγουν, οπότε αναμένω τις προτάσεις σας για το β’ μέρος του αφιερώματος…]
Mister Lazhar / Monsieur Lazhar – Ο εξαιρετικός κύριος Lazhar [2011]
O κύριος Lazhar από την Αλγερία, προτείνει τον εαυτό του ως αντικαταστάτη της δασκάλας που αυτοκτόνησε σε ένα δημοτικό σχολείο του Καναδά. Από τη στιγμή που προσλαμβάνεται κάνει τα πάντα για να έρθει πιο κοντά στα παιδιά, να τους συμπαρασταθεί και να τους εξηγήσει την ανεξήγητη, ακόμη και για τους μεγάλους πολλές φορές, δύναμη της απώλειας, κατευνάζοντας τις παιδικές ψυχές αλλά και τους δικούς του δαίμονες. Ωστόσο, κανείς απ’ τους συναδέλφους, γονείς, ακόμη κι απ’ τα παιδιά, δεn γνωρίζει το παρελθόν του κυρίου Lazhar κι ότι από στιγμή σε στιγμή μπορεί να απελαθεί. Δείτε το trailer.
My good enemy / Min bedste fjende [2010]
Η ιστορία εξελίσσεται σε ένα Γυμνάσιο της Δανίας με πρωταγωνιστή τον Alf, ένα ήσυχο παιδί που του αρέσει το μπαλέτο. Λόγω του χαρακτήρα και των ενδιαφερόντων του δέχεται συνεχείς εκφοβιστικές επιθέσεις από μία ομάδα συμμαθητών του που φτάνουν σε ακραίες καταστάσεις. Στην προσπάθειά του να βρει διέξοδο, έρχεται σε επαφή με τον Τοκέ, έναν συμμαθητή του επίσης θύμα εκφοβιστικών επιθέσεων. Μαζί μοιράζονται τους προβληματισμούς τους και καταστρώνουν σχέδια για να πλήξουν τους εκφοβιστές τους.
Σταδιακά προσελκύουν κι άλλα παιδιά και μετατρέπονται σε ομάδα με «τελετουργίες» μύησης, κώδικα συμπεριφοράς και εμφάνισης κ.α., ενώ η πορεία αυτή θα τους επιφέρει σημαντικές συναισθηματικές μεταβολές, θα τους οδηγήσει ενώπιον κρίσιμων διλημμάτων και θα τους θέσει τα υπαρξιακά ερωτήματα του ποιοι πραγματικά είναι και τι θέλουν από τη ζωή τους. Μέσα από την αλλαγή αυτή η φιλία τους δοκιμάζεται, ο τρόπος που προσεγγίζουν τα υπόλοιπα παιδιά εκπλήσσει, οι αρχικοί τους στόχοι διαφοροποιούνται. Δείτε το trailer.
The first grader [2010]
Ένας ηλικιωμένος χωρικός επιμένει να πηγαίνει στο σχολείο για να μάθει να διαβάζει, αποδεικνύοντας ότι ποτέ δεν είναι αργά για να πραγματοποιήσεις το όνειρό σου. Δείτε το trailer.
The class / Entre le murs – Ανάμεσα στους τοίχους [2008]
Ο καθηγητής Φρανσουά είναι φιλόλογος και διδάσκει τη γαλλική γλώσσα σ’ ένα σχολείο του Παρισιού σε υποβαθμισμένη συνοικία με πολλούς εργάτες και μετανάστες, όπου φοιτούν κυρίως παιδιά αλλοδαπών. Η εργατικότητα και οι καλές προθέσεις τον κάνουν να ξεχωρίζει σ’ αυτό το ηλεκτρισμένο σχολικό περιβάλλον. Παρά την επιμονή του, η καθημερινότητα αναδεικνύει σε πρωταγωνιστική θέση τις πολιτισμικές διαφορές, το ρατσισμό, τις προκαταλήψεις και τις αναπότρεπτες συγκρούσεις. Η υπόθεση της ταινίας επικεντρώνεται ως επί το πλείστον στους μαθητές μίας συγκεκριμένης τάξης για διάστημα ενός σχολικού έτους. Δείτε το trailer.
The wave / Die welle – Το κύμα [2008]
Ο Ράινερ Βένγκερ, καθηγητής Λυκείου με αναρχικό παρελθόν και πρωτοποριακές ιδέες για την εκπαίδευση, αναλαμβάνει στο πλαίσιο του μαθήματος της πολιτικής θεωρίας να διδάξει στους μαθητές του για την τυραννία. Προκειμένου, λοιπόν, να κάνει το μάθημα πιο ενδιαφέρον και με αφορμή το σχόλιο ενός μαθητή του πως «δεν μπορεί σήμερα να ξαναϋπάρξει φασισμός», σοφίζεται ένα παιχνίδι ρόλων: ο ίδιος αναλαμβάνει το ρόλο του ηγέτη και οι μαθητές του το ρόλο των ακολούθων του. Οι τελευταίοι ανταποκρίνονται με ιδιαίτερο ενθουσιασμό.
Πειθαρχούν με χαρά σε μια σειρά κανόνων συμπεριφοράς, ονοματίζουν την μικρή κοινωνία τους «Το κύμα», φορούν ένα είδος ενιαίας στολής, επινοούν έναν κοινό χαιρετισμό, φιλοτεχνούν ένα διακριτικό σήμα και όλοι είναι ίσοι με όλους. Όσοι, όμως, βρίσκονται απ’ έξω δείχνουν δυσπιστία και αγωνία. Πρώτη η σύζυγος του Ράινερ, και αυτή καθηγήτρια στο ίδιο σχολείο, αλλά και η νεαρή Κάρο, που βρέθηκε στην ομάδα, εξοστρακίστηκε γιατί αρνήθηκε να φορέσει το ίδιο λευκό πουκάμισο με τους υπόλοιπους και παλεύει να δείξει σε όλους το πόσο επικίνδυνες είναι οι νέες ιδέες του. Κανείς όμως δεν μπορεί να σταματήσει το «Κύμα» και την καταστροφή που φέρνει μαζί του. Δείτε το trailer.
Like stars on a earth / Taare Zameen Par [2007]
Ο Ishaan είναι ένα 8χρονο παιδί που αντιμετωπίζεται από την οικογένεια και το σχολείο ως τεμπέλης, πεισματάρης και αντιδραστικός. Στην πραγματικότητα είναι δυσλεκτικός, μόνο που κανένας δεν το αντιλαμβάνεται για να τον βοηθήσει, αντιθέτως, είναι απαιτητικοί και πολύ αυστηροί μαζί του. Στο σχολείο βιώνει καθημερινά την αποτυχία και την τιμωρία, σπρώχνοντάς τον στην εσωστρέφεια και στη χαμηλή αυτοεκτίμηση, ενώ σαν έσχατη λύση τον στέλνουν με το ζόρι σε οικοτροφείο. Ο εξευτελισμός που συνεχίζει να βιώνει και η απομάκρυνση από την οικογένεια τον οδηγούν στη μελαγχολία και την απομόνωση.
Ο ερχομός ενός νέου εκπαιδευτικού με φρέσκες ιδέες θα αλλάξει δραματικά τη ζωή του μικρού, καθώς ο Ram, ο οποίος είναι και ο ίδιος δυσλεκτικός, αντιλαμβάνεται αμέσως τις δυσκολίες του Ishaan. Κάνοντας μια μικρή έρευνα και μιλώντας με τους άλλους εκπαιδευτικούς, συμπεραίνει πως το αγοράκι δεν είναι «ελλειμματικό» αλλά αντιμετωπίζει δυσλεξία. Δεν είναι λιγότερο έξυπνο από τα άλλα παιδιά, τουναντίον είναι ταλαντούχο και χρειάζεται διαφορετική μαθησιακή προσέγγιση για να αποκαλύψει τον πλούτο του. Δείτε το trailer.
Freedom writers [2007]
Σε ένα σχολείο που η ρατσιστική αντιμετώπιση και τα περιστατικά βίας είναι καθημερινά, η καθηγήτρια Έριν Γκρούγουελ, έχοντας να αντιμετωπίσει ένα εκπαιδευτικό σύστημα που αδιαφορεί, θα προσπαθήσει να μετατρέψει το μάθημα της τάξης σε ζήτημα ζωής για τους μαθητές της. Μέσω της επικοινωνίας και της κατανόησης, οι μέχρι τότε «ανεπίδεκτοι μαθήσεως» έφηβοι, θα ανακαλύψουν την αξία της ανοχής και θα προσπαθήσουν να φτιάξουν τις κατεστραμμένες ζωές τους, αλλάζοντας ολοκληρωτικά τον κόσμο τους. Δείτε το trailer.
The chorus / Les choristes – Τα παιδιά της χορωδίας [2004]
Το 1948 ο Κλεμέντ Ματιέ, ένας άνεργος δάσκαλος μουσικής, βρίσκει δουλειά ως επιτηρητής σε ένα σωφρονιστικό οικοτροφείο ανηλίκων. Εκεί μένει έκπληκτος από τη σκληρή πραγματικότητα της σχολικής ρουτίνας και κυρίως, από τις ακραίες και αναποτελεσματικές μεθόδους που μέχρι τώρα εφάρμοζε ο διευθυντής Ρασίν. Ο Ματιέ αποφασίζει να αρχίσει έναν αγώνα για να προσφέρει μια πνοή αλλαγής στο αυστηρό ίδρυμα, οργανώνοντας μια χορωδία και διδάσκοντας στους μαθητές του τη μαγεία και τη δύναμη της μουσικής, αλλάζοντας έτσι τις ζωές τους για πάντα. Δείτε το trailer.
The emperor’s club – Η λέσχη των αυτοκρατόρων [2002]
Ο Γουίλιαμ Χάνταρτ είναι ένας καθηγητής με πάθος και αγάπη για τους μαθητές του και πιστεύει ότι ο ρόλος του καθηγητή δεν είναι μόνο να μορφώσει τον μαθητή αλλά και να διαμορφώσει το χαρακτήρα του. Το φθινόπωρο του 1972, όμως, ο Χάνταρτ θα αντιμετωπίσει μια πρωτόγνωρη εμπειρία όταν στο σχολείο θα φτάσει ένας νέος μαθητής, γιος ενός γερουσιαστή από τη δυτική Βιρτζίνια. Η εκρηκτική προσωπικότητα του νεαρού μαθητή θα προκαλέσει αναταράξεις στο κατεστημένο του σχολείου. Μεταξύ άλλων τολμά να κολυμπήσει γυμνός με τις μαθήτριες του σχολείου θηλέων και παρομοιάζει τους αρχαίους Αυτοκράτορες με τους Επτά Νάνους και τους Μπιτλς. Αποφασισμένος να βρει έναν τρόπο να προσεγγίσει τον νεαρό μαθητή, ο Χάνταρτ τον αιφνιδιάζει και του προτείνει ανακωχή και φιλία. Δείτε το trailer.
Not one less / Yi ge dou bu neng shao – Ούτε ένας λιγότερος [1999]
Σε ένα απομακρυσμένο χωριό της Κίνας, μια 13χρονη μαθήτρια, η Γουέι, αντικαθιστά για λίγες μέρες το δάσκαλο του σχολείου και πρέπει να ακολουθήσει κατά γράμμα τις εντολές του: ούτε ένας λιγότερος στην τάξη αν θέλει να ανταμειφθεί. Έτσι όταν ένας μαθητής εγκαταλείπει το σχολείο για να βρει δουλειά στην πλησιέστερη μεγαλούπολη, η Γουέι θα κάνει το παν για να τον φέρει πίσω. Δείτε το trailer.
Dangerous minds – Ασυμβίβαστη γενιά [1995]
Η Λούαν Τζόνσον είναι μια πρώην αξιωματικός του αμερικανικού ναυτικού, που εγκατέλειψε την καριέρα της για να διοριστεί ως καθηγήτρια σε ένα σχολείο, απαρτιζόμενο κυρίως από φτωχά παιδιά της ισπανόφωνης κοινότητας της Βόρειας Καλιφόρνια. Για να προσεγγίσει τους δύσκολους μαθητές της, η Λούαν Τζόνσον θα εγκαταλείψει τους παραδοσιακούς τρόπους εκπαίδευσης. Προσπαθώντας να ξυπνήσει το ενδιαφέρον τους για τη λογοτεχνία, τους ζητάει να αναλύσουν τους στίχους των τραγουδιών του Μπομπ Ντίλαν, ενώ η εμπλοκή της με τους μαθητές της ξεπερνάει τους τοίχους του σχολείου, καθώς διαπιστώνει τα τεράστια προβλήματα που κάποιοι από αυτούς βιώνουν στα σπίτια τους και στους δρόμους της γειτονιάς τους. Φυσικά, οι ανορθόδοξες μέθοδοί της θα τη φέρουν σε σύγκρουση με το σχολικό κατεστημένο, αλλά και με τις οικογένειες των μαθητών της, που αντιμετωπίζουν με δυσπιστία την ανάμειξη μίας λευκής στις υποθέσεις τους. Δείτε το trailer.
Dead Poets Society – Ο κύκλος των χαμένων ποιητών [1989]
Το 1959 ο ντροπαλός Τοντ Άντερσον πηγαίνει στην Ακαδημία Γουέλτον, όπου ο μεγαλύτερός του αδερφός είχε αριστεύσει. Ο συγκάτοικός του, Νιλ, αν και πολύ έξυπνος και δημοφιλής, δέχεται μεγάλη πίεση από τον υπερπροστατευτικό πατέρα του. Το σχολείο χαρακτηρίζεται από αυστηρούς κανονισμούς με σκοπό την πειθαρχία των παιδιών και τη διαμόρφωση των «σωστών» αξιών. Ενώ λοιπόν όλοι οι καθηγητές εμφανίζονται αυστηροί κι πολύ απαιτητικοί, όταν έρχεται η ώρα τα παιδιά να γνωρίσουν τον καινούργιο καθηγητή λογοτεχνίας, τον καθηγητή Κίτινγκ, μπαίνουν μέσα σε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής και σκέψης. Ο Κίτινγκ, ο οποίος είχε φοιτήσει στην Ακαδημία Γουέλτον, τους μιλά για την άτυπη μυστική λέσχη λογοτεχνίας «Ο Κύκλος των Χαμένων Ποιητών», ενθαρρύνει τους μαθητές του να πάνε κόντρα στο σύστημα, να είναι σοφοί και όχι ηλίθιοι όταν θα διαμαρτύρονται εναντίον του. Ο καθένας από τα παιδιά θα το κάνει με τον δικό του τρόπο, και η ζωή τους θα αλλάξει για πάντα. Δείτε το trailer.
To Sir, with love – Στον κύριο μας με αγάπη [1967]
Ο Μαρκ Θάκερεϊ είναι ένας άεργος μηχανικός που καταλήγει να διδάξει στο σκληρό Ιστ Εντ του Λονδίνου. Η τάξη των απείθαρχων αποφοίτων που αναλαμβάνει, με πρώτους απ’ όλους τον Ντένχαμ, την Πάμελα και την Μπάρμπαρα, ετοιμάζεται να τον συντρίψει, όπως ακριβώς έκαναν και με τον προκάτοχό του. Ο Θάκερεϊ δέχεται την «πρόκληση» των ατίθασων μαθητών του και τους μεταχειρίζεται ως ώριμους νέους, που πολύ σύντομα θα μπουν σ’ έναν κόσμο σκληρό όπου θα πρέπει να επιβιώσουν ή να χαθούν εντελώς αβοήθητοι. Δείτε το trailer.
