Ελιά ελαιοποιήσιμη: καλλιέργεια ιδιαίτερης σημασίας για την απασχόληση στον αγροτικό τομέα
Η καλλιέργεια της ελιάς εντοπίζεται στη λεκάνη της Μεσογείου. Κυριότερες χώρες στην Ευρώπη είναι η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία, που κατέχουν το 50% της συνολικής καλλιεργούμενης έκτασης σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Αφρική είναι η Τυνησία, το Μαρόκο και η Αλγερία, ενώ στην Ασία είναι η Τουρκία και η Συρία. Όσον αφορά την ευρωπαϊκή παραγωγή, κατά μέσο όρο, το 81% παράγεται στην Ισπανία και στην Ιταλία και στην Ελλάδα το 10,7%. Η ετήσια εγχώρια παραγωγή ελαιοκάρπου στην Ελλάδα καλύπτει επαρκώς την εγχώρια κατανάλωση (δείκτης αυτάρκειας 100%). Η ποσότητα παραγωγής ελαιολάδου την περίοδο 2011-2017 μειώνεται και τα ελαιοτριβεία που δραστηριοποιούνται στις ελαιοκομικές περιοχές της χώρας μειώθηκαν από 2.000 περίπου το 2011 σε περίπου 1.700 το 2018 (ΕΛ.ΣΤΑΤ.). Το 80% της ελληνικής παραγωγής είναι εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, σε σύγκριση με το 65% για την Ιταλία και το 30% για την Ισπανία. Ωστόσο, μόνο το 27% της ελληνικής παραγωγής φτάνει στο στάδιο της τυποποίησης, σε σύγκριση με τις άλλες χώρες, ενώ το υπόλοιπο πωλείται σε χύμα μορφή.
Το γεγονός ότι η εγχώρια ζήτηση και οι εξαγωγές καλύπτονται κυρίως από χύμα ελαιόλαδο αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για τις εταιρείες επεξεργασίας/τυποποίησης του κλάδου. Είναι γεωργικό προϊόν με έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα.
Οι παραγωγοί (και) ελαιοποιήσιμης ελιάς είναι συνήθως μεγάλης ηλικίας
(κατά μέσο όρο 59 ετών) και οι εκμεταλλεύσεις, οι πιο εξειδικευμένες στην παραγωγή της ελαιοποιήσιμης ελιάς (τόσο παραγωγικά όσο και οικονομικά), έχουν το μικρότερο μέσο οικονομικό μέγεθος. Σε μία τυπική γεωργική εκμετάλλευση
με παραδοσιακό εντατικό ελαιώνα 80 στρεμμάτων ελαιοποιήσιμης ελιάς το κόστος παραγωγής είναι 4,24 €/κιλό. Οι ενισχύσεις είναι συνολικά 5.440,00 € και
αντιστοιχούν στο 11% των εσόδων (Ακαθάριστη Πρόσοδος). Αυτό σημαίνει ότι επηρεάζουν σε μικρό βαθμό τα έσοδα. Χωρίς αυτές η γεωργική εκμετάλλευση θα
παραμείνει κερδοφόρα. Το Γεωργικό Οικογενειακό Εισόδημα ανέρχεται σε 20.740,62 €, που εάν κατανεμηθεί στα καλλιεργούμενα 80 στρέμματα αντιστοι-
χεί σε εισόδημα 259,26 €/στρέμμα. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα οικονομικά αποτελέσματα της συγκεκριμένης γεωργικής εκμετάλλευσης αναφέρονται σε μια καλή χρονιά με πλήρη παραγωγή, όχι σε χρονιά με μειωμένη παραγωγή που φθάνει το 60% έως 70% ή και καθόλου, εξαιτίας του φαινομένου της παρενιαυτοφορίας.