Με ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση παρουσιάζουμε το βιβλίο Αποτυπώματα, που περιέχει δοκίμια του αγαπημένου ανθρώπου της εκπαίδευσης, δασκάλου και φίλου Κώστα Μπαλάσκα.
Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Έναστρον για την εξαιρετικά φροντισμένη έκδοση και τον συνάδελφο και εικαστικό Αναστάση Μαδαμόπουλο για την αισθητική επιμέλεια του βιβλίου.
Από σήμερα, στις εκδόσεις Έναστρον και σε όλα τα ενημερωμένα βιβλιοπωλεία.
Είχα τη μεγάλη τύχη να έχω δάσκαλο τον Νικήτα Παρίση στα πρώτα χρόνια της καθηγητικής μου ζωής. Χωρίς τη γνώση και την έγνοια του δε θα είχα φτάσει ούτε στα μισά της σημερινής μου διαδρομής. Η μαθητεία δίπλα του ήταν άσκηση πειθαρχίας, εργατικότητας, επιμονής, κόπωσης.
Νομοτελειακά, του οφείλαμε όλοι ένα αφιέρωμα. Θα βρείτε κείμενα της συντροφιάς στο τεύχος 180 της Νέας Παιδείας και θα ανταμώσουμε στις 28 Μαρτίου 2022, στις 19:00, στο Σπίτι της Κύπρου, να παρουσιάσουμε την ποιητική του συλλογή “Άυπνες νύχτες” και να μιλήσουμε για τον δάσκαλό μας.
«Γεννιόμαστε εύθραυστα, θνησιγενή όντα, ωστόσο το παρελθόν που εμπεριέχεται μέσα μας μάς συνδέει με τον βαθύ χρόνο και μας εγκαθιστά στην αιωνιότητα. Γεννιόμαστε ως Ιστορία.» Δανειστήκαμε τον τίτλο από κείμενο της Μαρίας Ευθυμίου γιατί ήταν ο πρόλογος μαζί και ο επίλογος της φετινής δουλειάς της μαθητικής θεατρικής ομάδας του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης «Βλέμμα εφήβων».
Το στοίχημα ήταν να πραγματοποιήσουμε επετειακή γιορτή, μια γιορτή που δεν έγινε την 25η Μαρτίου. Μια διανυκτέρευση στο σχολείο και μια επέτειος οδήγησε μια ομάδα δέκα εφήβων, μέσα από τη σχολική τάξη, τα βιβλία και τα τεκμήρια να μάθει και να εμβαθύνει σε σημαντικά κεφάλαια της Επανάστασης, που συνήθως μένουν στη σκιά στη σχολική τάξη.
Όχημα ήταν το είδος του θεάτρου ντοκουμέντο, ένα είδος που προσφέρεται για έρευνα γύρω από συγκρουσιακά θέματα. Το είδος αυτό ξεκίνησε από την Οκτωβριανή Επανάσταση, εκεί όπου γραφόταν η Ιστορία, και έφτασε σήμερα στην Ελληνική Επανάσταση, εκεί όπου διδάσκεται η Ιστορία. Συνδυάζει την έρευνα, την κριτική ματιά και την καλλιτεχνική τους παρουσίαση. Δε δίνει απαντήσεις, δεν παίρνει θέση. Θέτει ερωτήματα.
Αυτή ήταν η τρίτη απόπειρα ενασχόλησης της ομάδας με τη σύγχρονη Ιστορία και την Ιστορία του παρόντος χρόνου μέσα από το θέατρο ντοκουμέντο (2016-2017: Μόνο ένα άσπρο φως-θέμα η διεθνής τρομοκρατία, 2017-2018: UVB-76 still transmitting-θέμα η Ευρώπη στον Ψυχρό Πόλεμο, που επίσης φιλοξενήθηκαν στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης). Σε κάθε παράσταση θεάτρου ντοκουμέντο υπάρχει ένα κεντρικό ερώτημα γύρω από το οποίο περιδινείται η έρευνα. Με αφορμή τον εορτασμό των 200 χρόνων το ερώτημα ήταν: Τι δε διδασκόμαστε στο σχολείο για την Επανάσταση; Το «γιατί;» ήταν η εύλογη συνέχεια.
Άνοιξε μια πλατιά συζήτηση γύρω από ποικίλες θεματικές, όπως η πολιτική διάσταση του φιλελληνισμού, οι Φιλελληνίδες στην Ευρώπη και οι Φιλέλληνες στις Η.Π.Α., η Ευανθία Καΐρη και ο Νικήρατος, τα «καπάκια», η ήττα στο Πέτα, τα δάνεια της Ανεξαρτησίας και οι ομολογίες, τα φιλελεύθερα συντάγματα, ο νέος τρόπος διοίκησης, οι πρωτόγνωρες διαδικασίες οικονομικού και διοικητικού ελέγχου, οθωμανικές αφηγήσεις, το ’21 στον κινηματογράφο, το ’21 στη ζωγραφική και διάφορα άλλα εμβόλιμα. Κάπου ενδιάμεσα αναδύθηκε και το ερώτημα πώς ένα ιστορικό γεγονός μπορεί να αλλάξει τη στάση και την πορεία των ιστορικών υποκειμένων.
Όλα συζητήθηκαν σε ένα διαδικτυακό εργαστήρι Ιστορίας, με αναδίφηση στις πηγές, στα τεκμήρια και σε επιλεγμένη βιβλιογραφία. Στη διαδρομή επισκέφτηκαν το πρόγραμμα ομιλητές, που συζήτησαν με τους εφήβους, ο καθένας από τη δική του σκοπιά, για τις θεματικές εκείνες που δεν αγγίζουμε οι εκπαιδευτικοί είτε από άγνοια είτε από διδακτική αμηχανία, ακόμα και φόβο. Στο θέατρο ντοκουμέντο είναι απαραίτητη η ύπαρξη συμβουλευτικής ομάδας, που ενισχύει την έρευνα στην πορεία της. Αλίμονο αν ισχυριστεί κανείς ότι είναι σε θέση να αντεπεξέλθει σε κάθε πτυχή του υπό εξέταση θέματος.
Το θεατρικό εργαστήρι, λόγω περιοριστικών μέτρων, πραγματοποιήθηκε σε πολύ μικρότερη κλίμακα. Παρά το γεγονός ότι στερηθήκαμε την επαφή και δε νιώσαμε την ενέργεια να ρέει, η ομάδα, αφού αποφάσισε ποιες πλευρές της έρευνας θα παρουσιάσει στο κοινό, έδωσε μορφή καλλιτεχνικά στο έργο της με τη βοήθεια της ομάδας τεχνικών Pro Creation.
Μετά την παρουσίαση της δουλειάς ακολούθησε συζήτηση, με ερωτήματα που έθεσαν οι έφηβοι στους συνομιλητές για θέματα που αφορούν τη διδακτική και την κατανόηση της Επανάστασης, ενός τόσο δύσκολου και πολυπαραγοντικού εγχειρήματος. Με αυτόν τον τρόπο, προς το παρόν τουλάχιστον, ολοκληρώθηκε ένας κύκλος κατανόησης και νοηματοδότησης του παρελθόντος, χωρίς τον φόβο της διατύπωσης ηθικών κρίσεων για την Ιστορία. Εξάλλου, αν ξεκινά κανείς από το οικείο και αναζητά το ανθρώπινο μέσα στην Ιστορία, θα οδηγηθεί σε αμφισβητήσεις, σε κρίσεις και σε νέα νοήματα, πέρα από μύθους και στερεότυπα.
Δεν αφαιρείται, εντούτοις, τίποτα ούτε από την αξία του γεγονότος ούτε από τον ηρωισμό των προσώπων. Αντίθετα, μέσα από την αξιοποίηση του θεάτρου ντοκουμέντο δίνεται μια ουσιαστική ευκαιρία να ανανεωθεί σοβαρά η διδακτική της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας. Το δε θέατρο ίσως είναι το πιο πρόσφορο μέσο ανανέωσης γιατί, ως μορφή τέχνης, καθολικεύει τα επιμέρους «μιλώντας» ταυτόχρονα στον καθένα χωριστά.
Συνηθίζονται οι απολογισμοί ανά 12 μήνες, ιδίως φέτος, σε μια προσπάθεια να μην ακυρωθεί οτιδήποτε θετικό μπροστά σε ογκώδη αρνητικά. Υπάρχουν, όμως, πολλά δηλητηριώδη, που δε θα εξαλειφθούν νοερά ούτε μόνο με τον αναστοχασμό. Την ανάλυση, όταν δεν οδηγεί σε παράλυση, την κυρώνει η εφαρμογή, η δράση. Και οι δικαστικές αποφάσεις.
Ορόσημο, η καταδίκη της «Χρυσής Αυγής». Στοίχημα, η αναχαίτιση των όμορων «ιδεολογιών». Οι συνθήκες εξαιτίας του Covid-19 μπορεί να είναι για εμάς πρωτόγνωρες. Ο αντισημιτισμός, η ακροδεξιά, ο φασισμός, ο λαϊκισμός και τα συμπαρομαρτούντα τους, όχι. Όσοι τα έχουν ζήσει και υποστεί στο ιστορικό παρελθόν είναι ακόμα στη ζωή και μιλούν γι’ αυτά.
Διαβάστε το υπόλοιπο άρθρο στη σελίδα της “Νέας Παιδείας”.
Θέμα της εισήγησης ήταν η προσέγγιση, ιστορική και καλλιτεχνική, από τους μαθητές ενός ολοκληρωμένου κινηματογραφικού έργου που έχει σχέση με την Ιστορία, είτε πρόκειται για ταινία μυθοπλασίας είτε για ταινία τεκμηρίωσης (ντοκιμαντέρ) ή για επίκαιρα.
Το σεμινάριο περιελάμβανε τέσσερις συναντήσεις, οργανώθηκε από το Ίδρυμα Λασκαρίδη σε συνεργασία με το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Ιστορική Έρευνα, Διδακτική και Νέες Τεχνολογίες» του Tμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και πραγματοποιήθηκε στους χώρους του Ιδρύματος Λασκαρίδη.
Την παρουσίαση παρακολούθησαν φοιτητές και εκπαιδευτικοί που ενδιαφέρονται για την αξιοποίηση του κινηματογράφου στην εκπαιδευτική διαδικασία και τη σύνδεσή του με την Ιστορία.
“Οι μαθητές, έτσι, έρχονται αβίαστα σε επαφή με τη σύγχρονη ιστορία, με ιστορικά ζητήματα που εμείς δεν τολμάμε ακόμα να αγγίξουμε μέσα στις τάξεις, με φλέγοντα κοινωνικά θέματα για τα οποία συνήθως ενημερώνονται αποσπασματικά από κάθε λογής ΜΜΕ. Φαίνεται ιδανικός συνδυασμός, που χρειάζεται προσοχή και προσεκτική καθοδήγηση. Ελπίζω πως δεν κάνω λάθος .”
Η αγωνία μας να διδάξουμε το ανοίκειο της αρχαιότητας μέσα από το οικείο των μαθητών μας (εξ)ωθεί σε μια ασθμαίνουσα αναζήτηση νέων τρόπων, μέσων και εργαλείων. Γίνεται όλο και πιο δύσκολο να διατηρήσουμε τη δική μας αγάπη για αυτό που σπουδάσαμε και διδάσκουμε, όσοι το κάναμε από αγάπη και όχι από τύχη. Το μάθημά μας δεν είναι ερωτεύσιμο. Μπορεί να είναι πρωτότυπο, καινοτόμο, ρηξικέλευθο -προσθέστε ό,τι άλλο επιθυμείτε-, αλλά το περιεχόμενο του μαθήματος δε σαγηνεύει. Ο καθηγητής, πιθανόν. Αλλά δεν αρκεί.
Την Παρασκευή, 13 Μαΐου 2016 έγινε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους η τελετή απονομής των βραβείων του 3ου Πανελλήνιου Μαθητικού και Φοιτητικού Διαγωνισμού Ιστορικού Ντοκιμαντέρ με θέμα «Προσεγγίζουμε κριτικά το παρελθόν: Πρόσωπα, γεγονότα και ιδέες από τη νεότερη και τη σύγχρονη ελληνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια Ιστορία», που συνδιοργάνωσαν το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Ιστορική Έρευνα, Διδακτική και Νέες Τεχνολογίες» του Ιονίου Πανεπιστημίου, η επιστημονική ένωση «Νέα Παιδεία» και η ΕΡΤ.
Ο διαγωνισμός αφορούσε τους μαθητές του Γυμνασίου και του Λυκείου και της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ομογένειας, καθώς και τους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές Τμημάτων ελληνικών και κυπριακών πανεπιστημίων. Θεματικό πεδίο του διαγωνισμού ήταν η Σύγχρονη Ελληνική, Ευρωπαϊκή και Παγκόσμια Ιστορία.
Στον διαγωνισμό έλαβαν μέρος 50 σχολεία και 4 πανεπιστημιακά τμήματα.
Τα ντοκιμαντέρ κρίθηκαν από ειδική επιτροπή και από επιστημονική επιτροπή. Την ειδική κριτική επιτροπή συντόνισε η Νατάσα Μερκούρη, επόπτρια φιλολόγων, αντιπρόεδρος της επιστημονικής ένωσης ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ.
Την επιστημονική Επιτροπή συντόνισε ο Κώστας Αγγελάκος, Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδαγωγικών στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, διευθυντής του περιοδικού ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ.
Τα ντοκιμαντέρ έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Νέας Παιδείας.
Η Ιστορία συναντά τη Λογοτεχνία και το αντίστροφο.
Πέντε φορείς συμπράττουν και καλούν λογοτέχνες, θεωρητικούς της λογοτεχνίας και ιστορικούς στο Ίδρυμα Θεοχαράκη για να συζητήσουν πώς συνυφαίνεται η Ιστορία με την τέχνη του λόγου.
“Οι εισηγητές προτείνουν η διδασκαλία να προσαρμόζεται στην ηλικία των μαθητών και να μην καλλιεργεί συναισθηματική ταύτιση. Η αφόρμηση μπορεί να είναι η καθημερινή ζωή, όχι οι αριθμοί και οι στατιστικές ή οι εικόνες αγριότητας. Ονόματα ανθρώπων, κατοικίες, καταστήματα, σχολεία, παιχνίδια, ασχολίες πριν και κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου. Πώς συνεχίστηκε η ζωή τα χρόνια του Γ Ράιχ για τους Εβραίους στην Ευρώπη; Έπειτα έρχεται η πραγματικότητα του Ολοκαυτώματος. Σε έναν απάνθρωπο κόσμο αν και πώς επιβίωσε η ελπίδα, η πίστη, η αξιοπρέπεια, η παράδοση, η ταυτότητα; Μέσα από εικόνες, αποσπάσματα από ημερολόγια, βιβλία, ιστορικά ακριβείς ταινίες και ντοκιμαντέρ μπορεί κανείς να μιλήσει, χωρίς να δώσει απαντήσεις, στους μαθητές για διλήμματα: Στο γκέτο, ο γιατρός είχε ινσουλίνη όχι για όλους τους ασθενείς. Σε ποιους θα έδινε; Στους βαριά άρρωστους, που δεν είχαν ελπίδα να ζήσουν, ή αυτούς θα τους θυσίαζε για τους λιγότερο άρρωστους; Ο στόχος είναι να κατανοήσουν οι μαθητές τις δυσκολίες της επιβίωσης εκείνη την περίοδο, να συνειδητοποιήσουν το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι καλούνταν να κάνουν επιλογές σε έναν κόσμο ουσιαστικά χωρίς δυνατότητα επιλογής.”
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότερα
