ΕΜΦΑΝΙΣΗ-ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Ο αργυροπελεκάνος είναι ένα από τα μεγαλύτερα σε μέγεθος είδη πουλιών στον κόσμο, με ύψος που φτάνει το 1,20 μ., άνοιγμα φτερών έως 3,20 μ. και βάρος από 6 έως 10 κιλά. Το χρώμα του φτερώματός του είναι σταχτί, το ράμφος του φέρει διαστελλόμενο σάκο κίτρινου χρώματος στο κάτω μέρος, και τα δάχτυλά του είναι συνενωμένα μεταξύ τους με μεμβράνη.
ΠΟΥ ΖΕΙ
Ο αργυροπελεκάνος έχει δύο κύριους πληθυσμούς. Οι πρώτες φυλές στην Ανατολική Ευρώπη και διαχειμάζει στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, ενώ η δεύτερη φυλές στη Ρωσία και την κεντρική Ασία και χειμώνες στο Ιράν, το Ιράκ και την ινδική υποήπειρο. Ζει κατά αποικίες σε καλαμιώνες, ή σε νησιά σε δέλτα ποταμών και παράκτιες λιμνοθάλασσες. Ο αργυροπελεκάνος βρίσκεται επίσης στην ενδοχώρα, σε υγρότοπους γλυκού νερού. Στην Ελλάδα η Μικρή Πρέσπα αποτελεί το αγαπημένο μέρος φωλιάσματος για το πανέμορφο αυτό είδος ενώ κάποιοι λιγότεροι ζουν στον Αμβρακικό, τη Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου και μόλις πρόσφατα εντοπίστηκαν και στον ταμιευτήρα της Λίμνης Κάρλα. Παλιότερα πετούσαν και φώλιαζαν σε ολόκληρη σχεδόν τη χώρα. Υπολογίζεται ότι, το 13% των ζευγαριών αργυροπελεκάνου που απομένουν σ’ολόκληρο τον κόσμο φιλοξενείται στην Ελλάδα.
ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ
Ο αργυροπελεκάνος είναι πουλί που τρέφεται με ψάρια, αλλά δεν ανταγωνίζεται τους ψαράδες γιατί η τροφή του αποτελείται κυρίως από ψάρια που αφθονούν και έχουν μικρή εμπορική αξία και από άρρωστα ή και νεκρά ψάρια που τα πιάνει πολύ εύκολα. Συνήθως ψαρεύει στις λιμνοθάλασσες, αλλά και στις εκβολές, στα ποτάμια, στα έλη με καλαμώνες, στις τεχνητές λίμνες και στη θάλασσα. Οι ημερήσιες απαιτήσεις του για τροφή είναι 900-1200 γρ. Χρησιμοποιεί τη μεγάλη θήκη στο λαιμό στο κάτω μισό του ράμφους του για να αποθηκεύει τη τροφή του κατά τη διάρκεια του κυνηγιού.
ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓH
Χτίζει τη φωλιά του με χόρτα και κλαδιά σε απομονωμένες νησίδες και σε δύσβατους καλαμιώνες. Εκεί, κατά τη διάρκεια της περιόδου αναπαραγωγής (Ιανουάριος-Ιούλιος), γεννά συνήθως δύο αβγά, τα οποία επωάζει για 30 μέρες, καλύπτοντάς τα με τη μεμβράνη των ποδιών του. Μέχρι την ηλικία των δυόμησι μηνών, εξαρτώνται απόλυτα από τους γονείς τους. Και οι δύο γονείς ταϊζουν τα μικρά τους, σε βάρδιες, μ’ένα πολύ χαρακτηριστικό τρόπο: ο νεοσσός βουτά με λαιμαργία το κεφάλι του στο ράμφος του γονέα και τρώει τη μισοχωνεμένη τροφή (ψάρια) κατευθείαν απ’το σάκο.
Επειδή η επώαση γίνεται με το πέλμα των ποδιών τους, με την παραμικρή ενόχληση από τον άνθρωπο, προσπαθώντας να πετάξουν μακριά, οι αργυροπελεκάνοι συνθλίβουν τα αυγά τους (αρκετοί αργυροπελεκάνοι δεν επιστρέφουν καν στη φωλιά τους). Ο κίνδυνος παραμένει ο ίδιος ακόμα και αν έχουν ήδη εκκολαφθεί οι νεοσσοί, οι οποίοι, έως και την ηλικία των δυόμισι μηνών, εξαρτώνται απόλυτα από τους γονείς τους
ΤΙ ΤΡΩΕΙ
Ο αργυροπελεκάνος πελεκάνος τρέφεται με χέλια, κέφαλοι, γαρίδες, σκουλήκια, σκαθάρια, γαρίδες, γατόψαρο και άλλα μικρά ψάρια, τα οποία κυνηγάει μόνος του είτε συνεργατικά, νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα. Ενώ κολυμπάει ο πελεκάνος αναζητάει για θηράματα βυθίζοντας το κεφάλι του κάτω από την επιφάνεια του νερού. Φημίζεται για τη μεγάλη θήκη στο λαιμό στο κάτω μισό του ράμφους του, την οποία χρησιμοποιεί για να αποθηκεύει τη τροφή του κατά τη διάρκεια του κυνηγιού.
ΠΩΣ ΦΡΟΝΤΙΖΟΥΝ ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΤΟΥΣ
Αναπαράγεται κατά αποικίες σε καλαμιώνες, ή σε νησιά σε δέλτα ποταμών και παράκτιες λιμνοθάλασσες. Η αναπαραγωγή του αρχίζει τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, αλλά ποικίλλει γεωγραφικά. Φτιάχνει τις φωλιές του από καλάμια, γρασίδι, και μπαστούνια, κολλημένες μεταξύ τους με περιττώματα, σε περιοχές με άφθονα ψάρια και βλάστηση. Γεννά δύο έως τέσσερα αυγά που επωάζονται και 31 ημέρες. Τα μικρά των πελεκάνων αρχίζουν να πετάνε 75 έως 85 ημέρες μετά τη γέννα. Ενηλικιώνονται μετά από τρία με τέσσερα χρόνια.
ΑΠΕΙΛΕΣ
Ο σημαντικότερος κίνδυνος για τους αργυροπελεκάνους είναι η ενόχληση που προκαλείται από τον άνθρωπο είτε σκόπιμα, από επισκέπτες που ανεβαίνουν στα νησάκια αναπαραγωγής των πουλιών για να τα δουν ή να τα φωτογραφήσουν, είτε από αμέλεια κατά τη διέλευση πλωτών μέσων. Στην προσέγγγιση επισκεπτών, τα πουλιά σηκώνονται πανικόβλητα και επειδή επωάζουν τα αυγά με το πέλμα τους, είτε συνθλίβουν είτε τα σπρώχνουν έξω από τη φωλιά. Ο αργυροπελεκάνος δεν μπορεί να ξαναβάλει μέσα στη φωλιά ένα αυγό που έχει πεταχτεί έξω, αλλά ακόμη και αν τα αυγά παραμείνουν ανέπαφα πολλά ζευγάρια δεν επιστρέφουν ποτέ μετά την ενόχληση. Ακόμα και αφού εκκολαφθούν τα αυγά, οποιαδήποτε ενόχληση σηκώνει τους γονείς στον αέρα. Τότε οι γυμνοι νεοσσοί πεθαίνουν από το κρύο, είτε σύροντια από τον πανικό τους έξω από τη φωλιά, καταδικασμένοι να πεθάνουν από την έκθεσή τους στον ήλιο και τη βροχή.
ΦΩΝΕΣ ΠΕΛΕΚΑΝΩΝ
BINTEO
Βασισμένο σε εργασία των μαθητών Μ.Μ. και Χ.Π. του τμήματος Ε2.
ΠΗΓΕΣ