ampeni's blog

Ο ξένος: η έννοια του « άλλου» στη ζωή και στα κείμενά μας

ΕΝΤΥΠΟ Β
ΟΔΗΓΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Μαρία Φραγκάκη

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΥΘΕΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ

1.ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

1.1 ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
«Ο ξένος: η έννοια του « άλλου» στη ζωή και στα κείμενά μας»
1.2 ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Το σενάριο αφορά στη γνωστική περιοχή της Λογοτεχνίας που εντάσσεται, σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα, στο μάθημα της Γλώσσας και υποστηρίζεται από το αντίστοιχο σχολικό εγχειρίδιο με τίτλο Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων.
1.3 ΤΑΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
Tο εκπαιδευτικό σενάριο μπορεί να αξιοποιηθεί από την τετάρτη έως και την έκτη τάξη του Δημοτικού σχολείου. Στηρίζεται σε αρχές και πρότυπα της κριτικο-εποικοδομιστικής και κριτικο-αναστοχαστικής προσέγγισης, καθώς και στις αρχές που απορρέουν από Θεωρίες της Λογοτεχνίας που αφορούν στην Αισθητική Ανταπόκριση κειμένου-αναγνώστη. Αποφεύγονται μέθοδοι διδασκαλίας γνωσιοκεντρικού χαρακτήρα και οι μαθητές/τιες εργάζονται σε ομάδες με δραστηριότητες που αξιοποιούν τεχνολογικά εργαλεία ΤΠΕ .

1.4 ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Το εκπαιδευτικό σενάριο είναι απόλυτα συμβατό με το σχολικό Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών αφού ο κεντρικός άξονας του εκπαιδευτικού πακέτου αφορά στη δημιουργική γραφή μέσω της παιδικής λογοτεχνίας, στη διαμόρφωση στάσεων και συστήματος αξιών με την καλλιέργεια της ευαισθησίας, στην ανάπτυξη της φαντασίας, στην αισθητική καλλιέργεια, στην καλλιέργεια δημιουργικής σκέψης, και στην ευαισθητοποίησή απέναντι στα προβλήματα της ζωής. Ταυτόχρονα, υποστηρίζει τη μαθησιακή διαδικασία με την παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική πράξη.

1.5 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ & ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ
Το μάθημα είναι καλό να γίνει στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου. Είναι καλό οι μαθητές/τριες να χωριστούν σε ομάδες των 2-3 ατόμων με την απαίτηση του ανάλογου αριθμού Η/Υ, που θα έχει δυνατότητα σύνδεσης:
– στο διαδίκτυο (μηχανές αναζήτησης, ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες, εκπαιδευτικές πύλες)
– με διάφορα λογισμικά γενικής χρήσης και περιβάλλοντα πρακτικής γραμματισμού (επεξεργαστή κειμένου, βοηθήματα ζωγραφικής, λογισμικό παρουσίασης),
– με συστήματα εννοιολογικής χαρτογράφησης,
– με συστήματα έκφρασης και ανάπτυξης της δημιουργικότητας,

1.6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Η θεματολογία των εκπαιδευτικών σεναρίων θα είναι σύμφωνη με τους στόχους που περιγράφονται στα σχετικά Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών και στα Δ.Ε.Π.Π.Σ.* Τα θέματα αντλούνται από:
• βιώματα της καθημερινής ζωής, από συγχώνευση δεδομένων του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος με την εσωτερική εμπειρία ή σκέψη και το συναίσθημα,
• ψυχικές και υποσυνείδητες καταστάσεις που παίρνουν μορφή και προσδιορίζονται μέσα από τη γραπτή έκφραση

Βασικός σκοπός του εκπαιδευτικού σεναρίου είναι η ευαισθητοποίηση των μαθητών/μαθητριών σε σχέση με αυθεντικά προβλήματα της πραγματικότητας, όπως αυτό του «ξένου», η κατανόηση και η ενεργοποίησή τους ως στοχαζόμενοι και ενεργοί μαθητές/τριες και πολίτες με την αξιοποίηση τεχνολογικών εργαλείων ΤΠΕ. Μέσα από ανάλογες με το πνεύμα του εκπαιδευτικού σεναρίου δραστηριότητες, συνδέεται το σχολείο με την ίδια τη ζωή και τις πηγές της .

1.7 ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
Έξι διδακτικές ώρες

2.ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Η ενότητα περιλαμβάνει παιδαγωγικές δραστηριότητες αξιοποίησης τεχνολογικών εργαλείων ΤΠΕ μέσα από τις οποίες γίνεται ο εντοπισμός του «ξένου» στο χώρο και στο χρόνο, στην κοινωνία, στην τέχνη, στη λογοτεχνία, στη γλώσσα και μέσα μας και αποβλέπει στην ευαισθητοποίηση των εκπαιδευόμενων στο ζήτημα του «ξένου» και την εξοικείωση τους με την έννοια αυτή. Αναπτύσσεται μια μορφή μεταγνώσης με την επίγνωση διαδικασιών της ατομικής και της συλλογικής και της κριτικής τους σκέψης, μέσα από ομαδικές δραστηριότητες. Το εκπαιδευτικό σενάριο συντελεί στην «απόλαυση» της δημιουργίας, στην ικανοποίηση από την αίσθηση της προσωπικής έκφρασης και στη καλλιέργεια επικοινωνιακών δεξιοτήτων μέσα από τη γραπτή έκφραση.

2.1 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕ ΤΠΕ
Οι ΤΠΕ δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές/τριες να διευρύνουν τις γνώσεις τους για το θέμα/πρόβλημα που εξετάζεται και να διερευνήσουν διαφορετικές προσεγγίσεις (διαδίκτυο), να κατανοήσουν την έννοια του «ξένου», να οργανώσουν και να καταγράψουν τις σκέψεις τους (επεξεργαστής κειμένου), να τις οπτικοποιήσουν (προγράμματα ζωγραφικής & σχεδιαστικά) να τις αναλύσουν (συστήματα εννοιολογικής χαρτογράφησης) να τις συνθέσουν κρίνοντάς τες και να τις εκφράσουν μέσα από την παρουσίασή τους (λογισμικό παρουσίασης).

2.2 ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
Ως ολοκληρωμένη διαδικασία η κάθε ομάδα των μαθητών/τριών μπορεί να ασχοληθεί με τις παρακάτω προτεινόμενες δραστηριότητες ανά διδακτική ώρα:

1η διδακτική ώρα & 2η διδακτική ώρα

• Αφού ο/η εκπαιδευτικός βοηθήσει τους μαθητές/τριες να γνωρίσουν τη βασική δομή ενός εργαλείου εννοιολογικής χαρτογράφησης, δίνει τη δυνατότητα σε κάθε ομάδα να καταγράψει με αυτό σε μορφή λέξεων ή μικρών φράσεων τις εσωτερικές εικόνες, τις ατομικές εμπειρίες που ενεργοποιεί το συγκεκριμένο θέμα. Οι λεπτομέρειες της χρήσης του λογισμικού ανακαλύπτονται από τους μαθητές/τριες και αποκαλύπτονται από τον/την εκπαιδευτικό κατά τη διαδικασία ενασχόλησης με το θέμα. Στη συνέχεια τα μέλη της ομάδας εκφράζουν τις προσωπικές τους εμπειρίες στις άλλες ομάδες, (Φύλλο Εργασίας 1).

Φύλλο Εργασίας 1: Καταιγισμός ιδεών

3η διδακτική ώρα
• α) Η ομάδα των μαθητών/τριών μπορεί να αξιοποιήσει το διαδίκτυο και να εξερευνήσει μέσα από διάφορες μηχανές αναζήτησης δικτυακούς τόπους με σχετικά ποιήματα και λογοτεχνικά κείμενα, για το συγκεκριμένο θέμα. Για παράδειγμα μπορεί να ανατρέξει στο δικτυακό τόπο του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (http://book.culture.gr/greek.html), στις εκπαιδευτικές δράσεις που αφορούν παιδιά, και να συλλέξει σχετικά λογοτεχνικά κείμενα (κλασικά, ποίηση, πεζογραφία), λευκώματα, σχετική δισκογραφία για τον «ξένο» στην παιδική λογοτεχνία.

Δικτυακός τόπος Εθνικού Κέντρου Βιβλίου

• β) Στη συνέχεια η κάθε ομάδα των μαθητών/τριών μπορεί να συνθέσει μια περίληψη για ένα ή δυο από τα λογοτεχνικά κείμενα ή μέρη τους που τους κίνησαν το ενδιαφέρον, αξιοποιώντας τον επεξεργαστή κειμένου. Η μια ομάδα για παράδειγμα μπορεί να ασχοληθεί με τους Έλληνες (μετανάστες και ξενιτεμένους) ή άλλη για πρόσφυγες, για αλλοεθνής, για τσιγγάνους κ.τ.λ. Οι μαθητές/τριες μπορούν να μορφοποιήσουν τα κείμενά τους και να δημιουργήσουν το φάκελο της ομάδας τους. Μέσα σε αυτόν μπορεί να εμπεριέχεται η «βιβλιοθήκη της δημιουργικής γραπτής έκφρασης», που θα περιλαμβάνει ένα συνολικό πίνακα που θα δημιουργήσει η ομάδα με τον επεξεργαστή κειμένου. Στο αντίστοιχο φύλλο εργασίας μπορεί η ομάδα να δει κάποιες ιδέες και να τις αξιοποιήσει. (Φ.Εργασίας 2)

Φ.Εργασίας 2: «Η βιβλιοθήκη της δημιουργικής γραπτής έκθεσης»

4η διδακτική ώρα

• Η κάθε ομάδα μπορεί να εκφράσει με ζωγραφιές τα συναισθήματα που προκαλεί η ενασχόλησή με το θέμα/πρόβλημα και να δημιουργήσει ένα ηλεκτρονικό «λεύκωμα με ζωγραφιές» με το λογισμικό παρουσίασης. Η κάθε ομάδα μπορεί να χρησιμοποιήσει απλά βοηθήματα ζωγραφικής από τον Η/Υ τους ή κάποια άλλο σχεδιαστικό πρόγραμμα ή πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνων, (Φ.Εργασίας 3)

Φ.Εργασίας 3: «Το Λεύκωμα με τις ζωγραφιές μου»

5η διδακτική ώρα

• Η κάθε ομάδα μπορεί να χαρτογραφήσει το «μήνυμα» των κειμένων που συγκέντρωσε, την οπτική γωνία μέσα από την οποία κατασκευάζεται η εικόνα του «ξένου», τον τρόπο που μιλά ο συγγραφέας για αυτόν (θετικό, αρνητικό ή ουδέτερο), αν δημιουργούνται από το λόγο του στερεότυπα και ποια είναι αυτά, μέσα από την ανάλυση των εννοιών που αναδύονται. Προσφέρεται ως φύλλο εργασίας ένας ημιδομημένος εννοιολογικός χάρτης , (Φ.Εργασίας 4).

Φ.Εργασίας 4: «Τα μηνύματα του κειμένου»

6η διδακτική ώρα

• Η ομάδα μπορεί στην τελική αυτή φάση να δημιουργήσει με ένα λογισμικό παρουσίασης μια «οπτικοακουστική έκθεση» που θα είναι μια ολοκληρωμένη συνθετική εργασία του «ξένου» που θα περιλαμβάνει υλικό που θα έχουν αποθηκεύσει από τις παραπάνω δραστηριότητες. Μπορεί να περιλαμβάνει την απαγγελία των ποιημάτων αυτών από τους μαθητές/τριες (με ηχογράφηση) την ανάλογη μουσική σύνθεση της αρεσκείας τους (από την προτεινομένη δισκογραφία, σχετικά έργα τέχνης Ελλήνων και ξένων λογοτεχνών, φωτογραφίες που θα βρουν στο διαδίκτυο, δικά τους κείμενα, εννοιολογικούς χάρτες κ.τ.λ., (Φ.Εργασίας 5)

Φ.Εργασίας 5: «Η οπτικοακουστική έκθεση της ομάδας μου»

• Στη συνέχεια, η κάθε ομάδα μπορεί να παρουσιάσει την οπτικοακουστική αυτή έκθεση στις άλλες ομάδες των συμμαθητών τους και να ακολουθήσει συζήτηση για το θέμα.

2.3 ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΑ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Τα συνοδευτικά φύλλα εργασίας περιλαμβάνουν σε ημιδομημένα σχέδια τις δραστηριότητες που μπορούν να πραγματοποιήσουν οι ομάδες των μαθητών/τριών. Αυτά μπορούν να μετασχηματιστούν από τους ίδιους, να αναδομηθούν ή να αλλάξουν εντελώς. Οι μαθητές/τριες, με τη συνεργασία των δασκάλων τους, καλούνται να αυτενεργήσουν και να δημιουργήσουν.

3 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Ανδρούτσου, Α. (1996). Εγώ κι’ εσύ εδώ κι’εκεί. Αθήνα: Γ.Γ. Νέας Γενιάς και Θεμέλιο. Πρόκειται για εκπαιδευτικό πρόγραμμα (βαλίτσα) που συνοδεύεται από βιβλίο για τον εκπαιδευτικό.
2. Κοσσυβάκη, Φ. (2005). Εναλλακτική Διδακτική. Προτάσεις για μετάβαση από τη Διδακτική του Αντικειμένου στη Διδακτική του Ενεργού Αντικειμένου. Αθήνα: Gutenberg
3. Κωνσταντόπουλος, Χρ. κ.ά. (1999). «Εμείς» και οι «άλλοι»: αναφορές στις τάσεις και τα σύμβολα. Αθήνα: τυπωθήτωΓιώργος Δαρδανός.
4. Κωστούλα- Μακράκη, Ν. & Μακράκης, Β. (2006). Διαπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση για ένα Βιώσιμο Μέλλον. E-Media: Ψηφιακό Κέντρο Εκπαιδευτικών Μέσων Πανεπιστημίου Κρήτης.
5. Ματσαγγούρας, Η. (2002), Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση, Αθήνα: Μ. Γρηγόρης
6. Ματσαγγούρας, Η. (2005),Στρατηγικές διδασκαλίας: Η κριτική σκέψη στη διδακτική Πράξη, τόμοι Α΄& Β»,Αθήνα: Gutenberg
7. Ομάδα Έρευνας για τη Διδασκαλία της Λογοτεχνίας (2000). Διαβάζοντας λογοτεχνία στο σχολείο: μια νέα πρόταση διδασκαλίας / Βενετία Αποστολίδου, Βικτωρία Καπλάνη και Ελένη Χοντολίδου (επιμ). Αθήνα: τυπωθήτω–Γιώργος Δαρδανός. (Βλ. δύο ανάλογες θεματικές ενότητες για το Δημοτικό και το Λύκειο, «Ξένος: ο άλλος μου εαυτός» και «Ο ξένος: εικόνες για τον άλλο», σσ. 111-122 και 259-268 αντίστοιχα).
8. Ράπτης, Α. & Ράπτη, Α.(2005). Μάθηση και Διδασκαλία στην Eποχή της Πληροφορίας: Ολική Προσέγγιση, Τόμοι. Α &Β, Αθήνα
9. Φραγκουδάκη Άννα και Θάλεια Δραγώνα (1997). «Τι είν’ η πατρίδα μας;»: εθνοκεντρισμός στην εκπαίδευση. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
10. Εθνικό Κέντρο Βιβλίου: (http://book.culture.gr/greek.html

Διαθεματικό σενάριο εργασίας στη Μελέτη Περιβάλλοντος, στη Γεωγραφία, στη Γλώσσα και στις Φυσικές Επιστήμες με τη χρήση των ΤΠΕ

«Ο κύκλος του Νερού »

1.1. ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Θέμα: « Ο κύκλος του Νερού »

1.2. ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Το διδακτικό σενάριο που ακολουθεί αποτελεί μία διαθεματική προσέγγιση με κεντρικό άξονα το νερό. Το νερό είναι ένα θέμα οικείο σε όλα τα παιδιά, που δίνει την ευκαιρία για πολλές διερευνήσεις και δραστηριότητες που συνδέονται με όλες τις μαθησιακές περιοχές. Η μελέτη του μπορεί να οδηγήσει στην προσέγγιση πληροφοριών και γνώσεων που συνδέονται με τη γλώσσα, την μελέτη περιβάλλοντος, τα μαθηματικά, την τεχνολογία και την κοινωνική του διάσταση(ευαισθητοποίηση των παιδιών σε περιβαλλοντικά θέματα), μέσα σε ένα αποτελεσματικό μαθησιακό περιβάλλον που ενθαρρύνει τις διερευνήσεις και προωθεί τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.

1.3. ΤΑΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
Tο εκπαιδευτικό σενάριο απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας.

 
1.4. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Το σενάριο στηρίζεται στις αρχές του εποικοδομητισμού και στις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες του Vygotsky. Υποστηρίζει την καθοδηγούμενη ανακάλυψη – διερεύνηση. Δίνει μεγάλη σημασία στο κοινωνικοπολιτισμικό, μαθησιακό περιβάλλον, όπου λαμβάνουν χώρα οι δραστηριότητες με έμφαση στην ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης και της συνεργατικής μάθησης. Το σενάριο στηρίζεται στο πλαίσιο της παιδαγωγικής της αλληλεπίδρασης όπου τα παιδιά ενθαρρύνονται να εκφράζουν, να ανταλλάσσουν και να αντιπαραθέτουν τις ιδέες τους, να εντοπίζουν προβλήματα, να θέτουν ερωτήσεις, να κάνουν προβλέψεις, να αναζητούν απαντήσεις και να τις ελέγχουν καθώς δουλεύουν ομαδοσυνεργατικά. και σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο βασιζόμενο στον κοινωνικό εποικοδομητισμό, στη διερευνητική-ανακαλυπτική μάθηση και εμπειρική-βιωματική προσέγγιση.

 
1.5. ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Το σενάριο είναι συμβατό με το Αναλυτικό Πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου (ΔΕΠΠΣ, 2003) το οποίο προτείνει τις λεγόμενες θεματικές προσεγγίσεις που έχοντας ως κεντρικό άξονά το θέμα «νερό», εξακτινώνεται και ταυτόχρονα αλληλεπιδρά με τα προγράμματα σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων των Μαθηματικών της Γλώσσας, των Φυσικών Επιστημών, της Μελέτης Περιβάλλοντος και της τεχνολογίας προάγοντας κατά αυτόν τον τρόπο την ολόπλευρη σωματική, συναισθηματική, νοητική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Ο Η/Υ χρησιμοποιείται ως εργαλείο ανακάλυψης, δηµιουργίας και έκφρασης στο πλαίσιο των καθηµερινών, συλλογικών τους δραστηριοτήτων.

 
1.6. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ & ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ
Οι δραστηριότητες του σεναρίου θα πρέπει να πραγματοποιηθούν στην τάξη. Οι μαθητές/-τριες κατανέμονται σε ανομοιογενείς ομάδες των τριών ατόμων ανά υπολογιστή. Εργασία σε ομάδες τόσο στον υπολογιστή, όσο και εργασία με το σύνολο της τάξης.
Θα πρέπει επίσης να υπάρχει εγκαταστημένος εκτυπωτής.

 
1.7. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ
Τα λογισμικά που θα χρησιμοποιηθούν είναι: Το λογισμικό Kidspiration είναι κατάλληλο για τη διδακτική υποστήριξη πολλών μαθημάτων καθώς περιλαμβάνει αρκετά εργαλεία με τα οποία η διδασκαλία ξεφεύγει από τον παραδοσιακό λεκτικό τρόπο παρουσίασης και γίνεται πολυτροπική με ταυτόχρονη ανάμειξη γραφικών, εικόνας και ήχου. Η κατάρτιση του χάρτη εννοιών θα υποχρεώσει τους μαθητές/τριες να προσεγγίσουν την ίδια πληροφορία (=τις ίδιες έννοιες) και να την οργανώσουν σε ένα διαφορετικό σύστημα αναπαράστασης με τη δική του ιδιαίτερη σημειολογία. Ανάλογα με το επίπεδο δυσκολίας και την προηγούμενη εμπειρία των μαθητών, ο/η δάσκαλος μπορεί να τους δώσει ένα χάρτη εννοιών όπου θα υπάρχουν ήδη κάποιοι βασικοί κόμβοι τους οποίους και θα πρέπει να εμπλουτίσουν περαιτέρω και να συσχετίσουν (=συνδέσουν) οι μαθητές/τριες.
Το λογισμικό Google Earth μας επιτρέπει να μεταβαίνουμε οπουδήποτε στη γη και να βλέπουμε δορυφορικές εικόνες, χάρτες, έδαφος, τρισδιάστατα κτίρια, από γαλαξίες στο μακρινό διάστημα μέχρι φαράγγια στον ωκεανό. Με τη βοήθεια του λογισμικού μπορούμε να εξερευνήσουμε πλούσιο γεωγραφικό περιεχόμενο, να αποθηκεύσουμε τα μέρη στα οποία περιηγηθήκαμε και να τα μοιραστούμε με άλλους.

Το λογισμικό Natural Art είναι λογισμικό ανοικτού τύπου, που σημαίνει ότι επιδέχεται μεταβολές του περιεχομένου του από τον χρήστη. Είναι ένα ανοιχτό εκπαιδευτικό εργαλείο με τα εποικοδομητικά κριτήρια ενός εκπαιδευτικού λογισμικού(αυθεντικότητα πολλαπλότητα, πλαίσιο στήριξης) που μπορεί να γίνει πολύτιμο γνωστικό εργαλείο στα χέρια των μαθητών/τριών. Μέσα από ένα χαρούμενο και δημιουργικό περιβάλλον ωθεί σε ενεργητική δράση το μαθητή/-τρια και καλλιεργεί τη δημιουργική σκέψη, προϊόν διεπίδρασης μαθητή-υπολογιστή.

 
1.8. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ
Α) Θα πρέπει να έχουν ήδη εγκατασταθεί τα εκπαιδευτικά λογισμικά στον Η/Υτης
τάξης.
β) Θα πρέπει να έχει γίνει προηγούμενη επίδειξη-χρήση των λογισμικών από τους
μαθητές/-τριες.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Ο / η εκπαιδευτικός οδηγεί σε γνωσιακά αδιέξοδα τους μαθητές / μαθήτριες,
ώστε να δομήσουν νέες γνώσεις και να δημιουργήσει ένα πλαίσιο στο οποίο θα
μπορούν οι μαθητές να μάθουν να παρατηρούν, να ερμηνεύουν και να
προβλέπουν. Τους παρακινεί, στέκει βοηθός και συμπαραστάτης τους κατά την
εκτέλεση των δραστηριοτήτων. Ενθαρρύνει και συμβάλλει στην πρόοδο των
εργασιών. Ενδιαφέρεται να συμμετέχουν όλοι/-ες στη διαδικασία.( Κεφ.2.Ο
ρόλος του/ της εκπαιδευτικού . Οδηγός Νηπ/γού 2006 ).
Οι μαθητές/-τριες συζητούν, αποφασίζουν, δημιουργούν. Ο καθένας μόνος και
με την ομάδα του ασχολείται με τη δημιουργία του. Στο τέλος το
υλικό συμπτύσσεται και παρουσιάζεται.

 
1.9. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Το σενάριο προσπαθεί να επιτύχει τους εξής διδακτικούς στόχους:
1. Να διευρύνουν τις γνώσεις τους σχετικά με την ύπαρξη του νερού πάνω στη γη.
2. Να εντοπίσουν και να εκτιμήσουν την ποσότητα του νερού στην υδρόγειο σφαίρα και στο χάρτη.
3. Να διευρύνουν τις γνώσεις τους σχετικά με την ύπαρξη οργανισμών που ζουν έξω και μέσα στο νερό και να αντιληφθούν την αναγκαιότητά του.
4.Να αποκτήσουν θετικές στάσεις για το περιβάλλον.
5. Να εκφραστούν εικαστικά με χρώματα και σχήματα σε ελεύθερες δραστηριότητες ζωγραφίζοντας «για το νερό» να αισθανθούν την αισθητική απόλαυση απελευθερώνοντας τη δημιουργική σκέψη.

 
1.10. ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
Η διάρκεια των δραστηριοτήτων του σεναρίου υπολογίζεται σε τρεις (3) διδακτικές ώρες.

 
2. ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
Ο/η εκπαιδευτικός παροτρύνει τα παιδιά να διατυπώσουν σκέψεις, να αποκαλύψουν γνώσεις και να εκφράσουν αντιλήψεις γύρω από το θέμα του νερού. Σχεδιάζοντας μια θεματική προσέγγιση ο/η εκπαιδευτικός επιχειρεί ένα αρχικό προσδιορισμό των μαθησιακών επιδιώξεων και αξιοποιεί τα κατάλληλα εναύσματα. Η προσέγγιση αυτή θα έχει ως σκοπό να κάνει το μαθητή να προχωρήσει πέρα από την πληροφορία που έχει συλλεχθεί, να την επεξεργαστεί και να τη συσχετίσει, προχωρώντας σε εννοιολογικές εκλεπτύνσεις, ταξινομήσεις και κωδικοποιήσεις. Ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να τους δώσει ένα χάρτη εννοιών όπου θα υπάρχουν ήδη κάποιοι βασικοί κόμβοι τους οποίους και θα πρέπει να εμπλουτίσουν περαιτέρω και να συσχετίσουν (=συνδέσουν) οι μαθητές/τριες.

2.1. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1Η Διδακτική ώρα (1ος & 2ος στόχος διδ/λίας)
Για την επίτευξη του 1ου στόχου διδασκαλίας την πρώτη διδακτική ώρα θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Αν το έναυσμα ήταν η βροχή, ο/η εκπαιδευτικός παροτρύνει τα παιδιά να απαντήσουν σε ερωτήσεις για την προέλευση της βροχής, για τους τρόπους που πέφτει η βροχή , το πέρασμά της και την κατάληξή της.
Ανοίγουμε το λογισμικό Kidspiration, και τα παιδιά αφού χωριστούν σε μικρές ομάδες των 2-3 μαθητών/τριών θα κατασκευάσουν χάρτες εννοιών. Τα παιδιά κάνουν κλικ

Δημιουργούν ανά ομάδα το δικό τους εννοιολογικό χάρτη, επιλέγοντας από την εργαλειοθήκη αριστερά τις εικόνες που θα βάλουν ,κάνουν τις συνδέσεις πατώντας το κουμπί και γράφουν με τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού το όνομα κάτω στη λεζάντα και στη συνέχεια αποθηκεύουν τους χάρτες για χρήση του portfolio και τους εκτυπώνουν.

Για την επίτευξη του 2ου στόχου διδασκαλίας τη δεύτερη διδακτική ώρα θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Τα παιδιά ανά ομάδες καλούνται από τον/την εκπαιδευτικό να παρατηρήσουν την υδρόγειο σφαίρα του σχολείου και να εντοπίσουν την παρουσία νερού σ’ αυτήν ονομάζοντας τα τμήματα που περιέχουν νερό, να σχολιάσουν, να συζητήσουν και να ανταλλάξουν ιδέες.
Στη συνέχεια ανοίγουμε το Google earth και αναζητούμε χάρτες της Ελλάδας και όλης της γης προκειμένου να παρατηρήσουν τα παιδιά τις επιφάνειες που καλύπτει το νερό στα περισσότερα μέρη της γης και να εκτιμήσουν την ποσότητα του νερού ώστε μέσα απ’ αυτό να αντιληφθούν την έννοια περισσότερο – λιγότερο.

Για την επίτευξη του 3ου στόχου διδασκαλίας τη δεύτερη διδακτική ώρα θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Αν το έναυσμα ήταν η λίμνη Πλαστήρα Ν. Καρδίτσας που βρίσκεται στην περιοχή τους, ο/η εκπαιδευτικός παροτρύνει τα παιδιά να απαντήσουν σε ερωτήσεις για το μέγεθός της, την ποσότητα νερού που περιέχει, για την απόσταση που βρίσκεται από το σχολείο, για τους ζωντανούς οργανισμούς που ζουν μέσα και έξω απ’ αυτή.
 Ανοίγουμε το λογισμικό Kidspiration, και τα παιδιά ανά ομάδες των 2-3 μαθητών/τριών θα κατασκευάσουν χάρτες εννοιών με τους ζωντανούς οργανισμούς που ζουν μέσα και έξω από αυτή.
Τα παιδιά επιλέγουν από την εργαλειοθήκη αριστερά τις εικόνες που θα βάλουν μέσα και έξω από τη Λίμνη Πλαστήρα. και στη συνέχεια αποθηκεύουν τους χάρτες για χρήση του portfolio και τους εκτυπώνουν.

Για την επίτευξη του 4ου και 5ου στόχου διδασκαλίας την τέταρτη διδακτική ώρα θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Ο/η εκπαιδευτικός συζητά με τα παιδιά για τη μόλυνση των νερών των ποταμών και των λιμνών σε διάφορες περιοχές της γης, δείχνοντάς τους φωτογραφίες με ψόφια ψάρια σε βρώμικα νερά και θέτει ερωτήσεις, τα προβληματίζει και τα προτρέπει να εκφράσουν τη γνώμη τους σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Τα παιδιά συζητούν να φτιάξουν μια αφίσα σαν αυτή που είχε στείλει στο σχολείο τους το ΥΠΕΧΩΔΕ .
 Στη συνέχεια ανοίγουμε το λογισμικό Natural Art και τα παιδιά ανά ομάδες
θα δημιουργήσουν την αφίσα με τίτλο « Το νερό είναι ζωή »
Ανοίγουμε το πρόγραμμα Natural Art και τα παιδιά επιλέγουν από την εργαλειοθήκη που είναι αριστερά στην οθόνη πινέλα και χρώματα από τον

κατάλογο εργαλείων με τα χρώματα που βρίσκεται στο κάτω άκρο της οθόνης. Στη συνέχεια επιλέγουν στάμπες από τον κατάλογο εργαλείων που είναι δεξιά στην οθόνη και ζωγραφίζουν την αφίσα την αποθηκεύουν για χρήση του portfolio και την εκτυπώνουν.

Το προϊόν της παραπάνω δραστηριότητας μπορεί να εξυπηρετηθεί ως διαφημιστικό-ενημερωτικό φυλλάδιο και να αναρτηθεί μόνιμα π.χ. στον πίνακα ανακοινώσεων της τάξης των παιδιών αλλά και σε πίνακες ανακοινώσεων στους διαδρόμους των σχολείων και/ή άλλων τάξεων.

2.1. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Η αξιολόγηση σύμφωνα με το μοντέλο του Kirkpatrick θα περιλαμβάνει συνολικά ή κατά περίπτωση κάποια από τα παρακάτω:
Α) Την ανταπόκριση(reaction). Η ανταπόκριση αξιολογεί το πώς ανταποκρίθηκαν οι μαθητές στο σενάριο, δηλαδή αν τους άρεσε και αν ανταποκρίθηκε στις ανάγκες τους.. Αυτή η αξιολόγηση μπορεί να γίνει είτε προφορικά με συνεντεύξεις είτε με χρήση ερωτηματολογίου.

Β) Τη μάθηση(Learning). Κεντρικό ερώτημα: Τι έμαθαν οι μαθητές/-τριες; Γίνεται αποτίμηση των γνωστικών και μεταγνωστικών αποτελεσμάτων του σεναρίου. Η εξακρίβωση της μάθησης μπορεί να γίνει με χρήση pre- και post- test αποτίμησης γνώσης που θεωρούνται ότι καταγράφουν με αντικειμενικό τρόπο τη μάθηση κάθε εκπαιδευόμενου.
Γ) Τη Συμπεριφορά (Behavior) Κεντρικό ερώτημα: Κατά πόσο έκανε κτήμα του ο μαθητής/-τρια τη νέα γνώση και τη μετάφερε στις καθημερινές του δραστηριότητες, αλλάζοντας τη συμπεριφορά του; Η παρατήρηση της αλλαγής συμπεριφοράς είναι μια συστηματική προσέγγιση αποτίμησης της συμπεριφοράς πριν και μετά με την πάροδο ικανού χρόνου.
Δ) Αποτελέσματα (Results) Κεντρικό ερώτημα: …και σε τι ωφέλησε τελικά η νέα γνώση; Καταγράφεται η αποτίμηση του προγράμματος με όρους επιθυμητών αποτελεσμάτων π.χ., μεγαλύτερη ανταπόκριση σε δραστηριότητες, ταχύτερη εκτέλεση εργασίας, αλλαγή στάσης στο μάθημα, συνεργασία με συμμαθητές/-τριες, τόνωση ενδιαφέροντος, ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης.

ΕΠΕΚΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Μαθαίνουμε με τα παιδιά το ποίημα “Το ποταμάκι” του Ζαχαρία Παπαντωνίου. Το δραματοποιούμε και στη συνέχεια ζωγραφίζουμε ότι μας έκανε εντύπωση.

3. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Vygotsky, L.S. (1978). Mind and society: The development of higher mental processes. Cambridge, MA: Harvard University Press. Gardner, H. (1983). Frames of Mind. New York: Basic Books Inc.
2. Ματσαγγούρας, Η. (2000), Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση, Αθήνα: Γρηγόρης
3. Ράπτης, Α. & Ράπτη, Α.(2006), Μάθηση και Διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας: Ολική προσέγγιση, Τόμοι. Α &Β, Αθήνα
4. Αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου (ΔΕΠΣΣ,2003)
5. Ανθολόγιο Δημοτικού α΄ τεύχος( Α΄- Β΄ τάξη)

Παπαγιάννη Αικατερίνη Ειδικότητα ΠΕ 60, 2ο Νηπιαγωγείο Σοφάδων
Χρυσίδου Σταματία Ειδικότητα ΠΕ 60, 4ο Νηπιαγωγείο Καρδίτσας

Διδακτικό Σενάριο για το Νηπιαγωγείο,
στη Γλώσσα, στα Μαθηματικά και στα
Εικαστικά με τη χρήση των ΤΠΕ

«ΜΕΡΑ / ΝΥΧΤΑ»

1.1. ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Θέμα: «ΜΕΡΑ / ΝΥΧΤΑ»

1.2. ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Στο διδακτικό σενάριο που παρουσιάζεται αναλυτικά παρακάτω εμπλέκονται πολλά γνωστικά αντικείμενα όπως: Γλώσσα, Μαθηματικά, Εικαστικά και Πληροφορική.
Το σενάριο οργανώθηκε γύρω από «θέματα» που ενδιαφέρουν και είναι παιδαγωγικά κατάλληλα για τα παιδιά. Οι δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν ευνοούν την επικοινωνία τη χρήση της τεχνολογίας, τη συγκέντρωση πληροφοριών και γνώσεων που συνδέονται με τη γλώσσα μέσα σε ένα αποτελεσματικό μαθησιακό περιβάλλον που προωθεί τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.

1.3. ΤΑΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
Το σενάριο απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας.

1.4. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Το σενάριο στηρίζεται στις αρχές του εποικοδομητισμού και στις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες του Vygotsky. Στόχος της μάθησης είναι η τροποποίηση των προυπαρχουσών γνώσεων. Στόχος της διδασκαλίας είναι η δημιουργία κατάλληλου και πλούσιου περιβάλλοντος με το οποίο αλληλεπιδρούν οι μαθητές. Η μάθηση λαμβάνει χώρα μέσα από δραστηριότητες διερεύνησης, ανακάλυψης, έρευνας-πειραματισμού και επίλυσης προβλημάτων. Το σενάριο στηρίζεται στο πλαίσιο της παιδαγωγικής της αλληλεπίδρασης όπου τα παιδιά ενθαρρύνονται να εκφράζουν, να ανταλλάσσουν και να αντιπαραθέτουν τις ιδέες τους, να εντοπίζουν προβλήματα, να θέτουν ερωτήσεις, να κάνουν προβλέψεις, να αναζητούν απαντήσεις και να τις ελέγχουν καθώς δουλεύουν ομαδοσυνεργατικά και σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο βασιζόμενο στον κοινωνικό εποικοδομητισμό, στη διερευνητική-ανακαλυπτική μάθηση και εμπειρική-βιωματική προσέγγιση.
1.5. ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Το σενάριο είναι συμβατό με το Αναλυτικό Πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου (ΔΕΠΠΣ, 2003) το οποίο προτείνει τις λεγόμενες θεματικές προσεγγίσεις που έχοντας ως κεντρικό άξονά το θέμα «μέρα- νύχτα», εξακτινώνεται και ταυτόχρονα αλληλεπιδρά με τα προγράμματα σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων των Μαθηματικών, της Γλώσσας , των Εικαστικών και της τεχνολογίας προάγοντας κατά αυτόν τον τρόπο την ολόπλευρη σωματική, συναισθηματική, νοητική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Ο Η/Υ χρησιμοποιείται ως εργαλείο ανακάλυψης, δηµιουργίας και έκφρασης στο πλαίσιο των καθηµερινών, συλλογικών τους δραστηριοτήτων.
1.6. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ & ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ
Οι δραστηριότητες του σεναρίου θα πρέπει να πραγματοποιηθούν στην τάξη. Οι μαθητές/-τριες κατανέμονται σε ανομοιογενείς ομάδες των τριών ατόμων ανά υπολογιστή. Οι δραστηριότητες γίνονται σε ομάδες τόσο στον υπολογιστή, όσο και με συμβατικό υλικό (π.χ. ψάχνει σε περιοδικά και εγκυκλοπαίδειες ) στο σύνολο της τάξης.
1.7. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ
Τα λογισμικά που θα χρησιμοποιηθούν είναι: Το λογισμικό Kidspiration είναι κατάλληλο για τη διδακτική υποστήριξη πολλών μαθημάτων καθώς περιλαμβάνει αρκετά εργαλεία με τα οποία η διδασκαλία ξεφεύγει από τον παραδοσιακό λεκτικό τρόπο παρουσίασης και γίνεται πολυτροπική με ταυτόχρονη ανάμειξη γραφικών, εικόνας και ήχου. Τα παιδιά του νηπιαγωγείου πρέπει να γνωρίζουν καλά τη χρήση του ποντικιού και τη λειτουργία drag and drop (σύρε κι άσε).
Το λογισμικό Google Earth μας επιτρέπει να μεταβαίνουμε οπουδήποτε στη γη και να βλέπουμε δορυφορικές εικόνες, χάρτες, έδαφος, τρισδιάστατα κτίρια, από γαλαξίες στο μακρινό διάστημα μέχρι φαράγγια στον ωκεανό. Καθώς γυρίζει η γη, πατάμε το κουμπάκι με τον ήλιο και εκεί τα παιδιά μπορούν να δουν την προσομοίωση της εναλλαγής Μέρας-Νύχτας και να κατανοήσουν τη διαδικασία.
Το λογισμικό Natural Art είναι λογισμικό ανοικτού τύπου, που σημαίνει ότι επιδέχεται μεταβολές του περιεχομένου του από τον χρήστη. Είναι ένα ανοιχτό εκπαιδευτικό εργαλείο με τα εποικοδομητικά κριτήρια ενός εκπαιδευτικού λογισμικού(αυθεντικότητα, πολλαπλότητα, πλαίσιο στήριξης) που μπορεί να γίνει πολύτιμο γνωστικό εργαλείο στα χέρια των μαθητών/τριών. Μέσα από ένα χαρούμενο και δημιουργικό περιβάλλον ωθεί σε ενεργητική δράση το μαθητή/-τρια και καλλιεργεί τη δημιουργική σκέψη, προϊόν διεπίδρασης μαθητή-υπολογιστή.
Φυλλομετρητής ιστού (Διαδίκτυο), πρόκειται για λογισμικό εφαρμογών, το οποίο θα χρησιμοποιήσουν τα παιδιά για να περιηγηθούν σε ιστοσελίδες του παγκόσμιου ιστού. Ο Φυλλομετρητής ιστοσελίδων είναι ένα λογισμικό που επιτρέπει στο χρήστη του να προβάλλει και να αλληλεπιδρά με διάφορες μορφές πληροφορίας.

1.8. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ
 Θα πρέπει να έχουν ήδη εγκατασταθεί τα εκπαιδευτικά λογισμικά στον Η/Υ της
τάξης.
 Θα πρέπει να έχει γίνει προηγούμενη επίδειξη-χρήση των λογισμικών στους
μαθητές/-τριες.
 Θα πρέπει να υπάρχει σκάνερ, ένας βιντεοπροβολέας, σύνδεση με το Διαδίκτυο και ένας εγκατεστημένος εκτυπωτής.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Ο / η εκπαιδευτικός οδηγεί σε γνωσιακά αδιέξοδα τα παιδιά, ώστε να δομήσουν νέες γνώσεις και να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο στο οποίο θα μάθουν να παρατηρούν, να ερμηνεύουν και να προβλέπουν. Τα παρακινεί, στέκει βοηθός και συμπαραστάτης τους κατά την εκτέλεση των δραστηριοτήτων. Ενθαρρύνει και συμβάλλει στην πρόοδο των εργασιών. Ενδιαφέρεται να συμμετέχουν όλα τα παιδιά στη διαδικασία.(Κεφ.2. Ο ρόλος του/ της εκπαιδευτικού. Οδηγός Νηπ/γού 2006).
Τα παιδιά συζητούν, αποφασίζουν, δημιουργούν. Το καθένα μόνο και με την ομάδα του ασχολείται με τη δημιουργία του. Στο τέλος το υλικό συμπτύσσεται και παρουσιάζεται.
1.9. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

(ΓΛΩΣΣΑ – ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ- ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ )
Στο χώρο του νηπιαγωγείου θα πρέπει να διαμορφώνονται ποικίλες επικοινωνιακές καταστάσεις, ώστε τα παιδιά από την αρχή να ενθαρρύνονται να παίρνουν το λόγο για:
1. ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
ΓΛΩΣΣΑ:
Α. Να αναζητήσουν πληροφορίες για τις φάσεις της Σελήνης και να βρούν εικόνες για τη νύχτα-ημέρα ώστε να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους(Διαδίκτυο).
Β. Να ανακαλύψουν τις όψεις της γης κατά τη μέρα και τη νύχτα(Google Earth).
Γ. Να αποκτήσουν φωνολογική επίγνωση και να διακρίνουν τα φωνήματα ως
συστατικά των λέξεων και να συνειδητοποιήσουν ότι ο γραπτός λόγος είναι αναπαράσταση της γλώσσας και η εικόνα είναι αναπαράσταση του κόσμου(Kidspiration).

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ:

Δ. Να μετρήσουν και να κατανοήσουν την έννοια της πληθικότητας (Kidspiration).
Ε. Να ομαδοποιούν(Kidspiration).

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ:

ΣΤ. Να εκφραστούν δημιουργικά μέσα από διάφορες εικαστικές δραστηριότητες καλλιεργώντας την αισθητική τους αντίληψη και αναπτύσσοντας τη φαντασία τους. (Revelation Natural Art).

2. ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Α. Να κατανοήσουν την αξία της ομαδικής εργασίας και την ανακάλυψη μέσα από τη συνεργατική μάθηση.
Β. Να αναπτύξουν τις αναγκαίες μεταγνωσιακές δεξιότητες.
Γ. Να αυτενεργούν, να πειραματίζονται, να ακολουθούν οδηγίες και να επαναλαμβάνουν διαδικασίες με τη μέθοδο της αυτοκαθοδήγησης.

3. ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ

Α. Να αποκτήσουν θετική στάση ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών.
(παιδί και πληροφορική)
Β. Να αναπτύξουν δεξιότητες αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών ως εργαλείων για διερευνήσεις, αναζητήσεις, παραγωγές.
Γ. Να ζωγραφίσουν με εναλλακτικούς τρόπους χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα ζωγραφικής Revelation Natural Art.
Δ. Να μάθουν να χρησιμοποιούν το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης.
Ε. Να εξοικειωθούν με τη χρήση του λογισμικού Google Earth.

1.10. ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
Η διάρκεια των δραστηριοτήτων του σεναρίου υπολογίζεται σε τρεις (3) διδακτικές ώρες και αυξομειώνεται ανάλογα με το ενδιαφέρον των παιδιών.

2. ΤO ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Η επιλογή του συγκεκριμένου σεναρίου έγινε για τρεις βασικούς λόγους: Ο πρώτος αναφέρεται στο ενδιαφέρον των παιδιών για την εναλλαγή μέρας-νύχτας, ο δεύτερος στο ότι με τη χρήση των ΤΠΕ έρχονται σε επαφή με ένα νέο τρόπο ανακάλυψης γνώσης ξεχωριστό από το συμβατικό τρόπο και ο τρίτος αναδεικνύει τη σημασία της συνεργατικότητας και της συνδημιουργίας. Με αφορμή την ιστορία «πως χώρισε η μέρα με τη νύχτα» εξηγούμε στα παιδιά την εναλλαγή μέρας – νύχτας. Συζητάμε στην παρεούλα μας τι γνωρίζουν σχετικά με το θέμα και παροτρύνουμε τα παιδιά να διατυπώσουν σκέψεις, να αποκαλύψουν γνώσεις και να εκφράσουν αντιλήψεις.

2.1 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η Διδακτική ώρα (1ος, 2ος & 3ος στόχος διδ/λίας).
Για την επίτευξη του 1ου στόχου διδασκαλίας την πρώτη διδακτική ώρα θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Ο/η εκπαιδευτικός χωρίζει τα παιδιά σε ανομοιογενείς ομάδες των 2-3 παιδιών και κάθε ομάδα αναλαμβάνει να βρει εικόνες σχετικά με την μέρα-νύχτα και τις φάσεις της σελήνης χρησιμοποιώντας στο διαδίκτυο τη μηχανή αναζήτησης www.google.gr. Στη συνέχεια αποθηκεύουν τις εικόνες και τις εκτυπώνουν.

Για την επίτευξη του 2ου στόχου διδασκαλίας θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Ανοίγουμε το Google Earth και δείχνουμε στα παιδιά τη γη και τους εξηγούμε το πώς περιστρέφεται.Για να δουν τα παιδιά την προσομοίωση της εναλλαγής ημέρας και νύχτας πατάμε το κουμπί με τον ήλιο.
ΝΥΧΤΑ
ΜΕΡΑ

Για την επίτευξη του 3ου στόχου διδασκαλίας θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Ανοίγουμε το λογισμικό Kidspiration και τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες θα επιλέξουν το τρίτο εικονίδιο (Open a file).

Στο έτοιμο φύλλο εργασίας που έχει δημιουργήσει η νηπιαγωγός καλούνται τα παιδιά σε ομάδες να γράψουν τις λέξεις ΜΕΡΑ και ΝΥΧΤΑ στα πλαίσια που είναι κάτω από τις αντίστοιχες εικόνες.

2η Διδακτική ώρα (4ος & 5ος στόχος διδασκαλίας)
Για την επίτευξη του 4ου και 5ου στόχου διδασκαλίας τη δεύτερη διδακτική ώρα θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Ανοίγουμε το λογισμικό Kidspiration και τα παιδιά ανά ομάδες κάνουν κλικ στο εικονίδιο (Open a file)

Στη συνέχεια τα παιδιά ανά ομάδες εισάγουν από τη βιβλιοθήκη θεμάτων στο φύλλο που έχει διαμορφώσει η νηπιαγωγός τα αντίστοιχα σύμβολα-εικόνες(ήλιος, αστέρι, φεγγάρι) και τα τοποθετούν στο αντίστοιχο πλαίσιο για να σχηματίσουν ομάδες.

Τέλος αφού μετρήσουν, θα συμπληρώσουν στο κίτρινο πλαίσιο κάθε ομάδας τον αντίστοιχο αριθμό χρησιμοποιώντας το πληκτρολόγιο.

3η Διδακτική ώρα(6ος στόχος διδ/λίας)
Για την επίτευξη αυτού του στόχου θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Ανοίγουμε το πρόγραμμα Revelation Natural Art και τα παιδιά επιλέγουν πινέλα από την εργαλειοθήκη που είναι αριστερά στην οθόνη και χρώματα από τον κατάλογο εργαλείων που βρίσκεται στο κάτω άκρο της οθόνης.
Τα παιδιά αποθηκεύουν τις ζωγραφιές τους στο Portfolio και τις εκτυπώνουν .

Τα μισά παιδιά ζωγραφίζουν εικόνες σχετικές με τη ΜΕΡΑ και τα άλλα με τη ΝΥΧΤA

2.2. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Η νηπιαγωγός αξιολογεί όλη την πορεία του σεναρίου αναφορικά με τους στόχους, την καταλληλότητα των διδακτικών στρατηγικών, την προστιθέμενη αξία των ΤΠΕ σχετικά με την ανάπτυξη αντίστοιχων ικανοτήτων στα παιδιά, το ενδιαφέρον και το είδος συμμετοχής των παιδιών καθώς και την προβλεπόμενη διάρκεια. Βασικό στοιχείο της καθολικής αποτίμησης είναι ο συνεχής αναστοχασμός σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης που οδηγεί πολλές φορές και σε ανάλογες τροποποιήσεις.
Η αξιολόγηση σύμφωνα με το μοντέλο του Kirkpatrick θα περιλαμβάνει συνολικά ή κατά περίπτωση κάποια από τα παρακάτω:
Α) Την ανταπόκριση(reaction). Η ανταπόκριση αξιολογεί το πώς ανταποκρίθηκαν οι μαθητές στο σενάριο, δηλαδή αν τους άρεσε και αν ανταποκρίθηκε στις ανάγκες τους.. Αυτή η αξιολόγηση μπορεί να γίνει είτε προφορικά με συνεντεύξεις είτε με χρήση ερωτηματολογίου.
Β) Τη μάθηση(Learning). Κεντρικό ερώτημα: Τι έμαθαν οι μαθητές/-τριες; Γίνεται αποτίμηση των γνωστικών και μεταγνωστικών αποτελεσμάτων του σεναρίου. Η εξακρίβωση της μάθησης μπορεί να γίνει με χρήση pre- και post- test αποτίμησης γνώσης που θεωρούνται ότι καταγράφουν με αντικειμενικό τρόπο τη μάθηση κάθε εκπαιδευόμενου.
Γ) Τη Συμπεριφορά (Behavior) Κεντρικό ερώτημα: Κατά πόσο έκανε κτήμα του ο μαθητής/-τρια τη νέα γνώση και τη μετάφερε στις καθημερινές του δραστηριότητες, αλλάζοντας τη συμπεριφορά του; Η παρατήρηση της αλλαγής συμπεριφοράς είναι μια συστηματική προσέγγιση αποτίμησης της συμπεριφοράς πριν και μετά με την πάροδο ικανού χρόνου.
Δ) Αποτελέσματα (Results) Κεντρικό ερώτημα: …και σε τι ωφέλησε τελικά η νέα γνώση; Καταγράφεται η αποτίμηση του προγράμματος με όρους επιθυμητών αποτελεσμάτων π.χ., μεγαλύτερη ανταπόκριση σε δραστηριότητες, ταχύτερη εκτέλεση εργασίας, αλλαγή στάσης στο μάθημα, συνεργασία με συμμαθητές/-τριες, τόνωση ενδιαφέροντος, ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης.

ΕΠΕΚΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Μοιράζουμε στα παιδιά κομμάτια ύφασμα κίτρινο για τη μέρα και μπλε για τη νύχτα, δημιουργώντας δυο ομάδες. Επιλέγουμε δυο τραγούδια για τη μέρα και τη νύχτα και ανάλογα με το τραγούδι που ακούγεται χορεύουν τα παιδιά της αντίστοιχης ομάδας.

3. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Vygotsky, L.S. (1978). Mind and society: The development of higher mental processes. Cambridge, MA: Harvard University Press. Gardner, H. (1983). Frames of Mind. New York: Basic Books Inc.
2. Ματσαγγούρας, Η. (2000), Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση, Αθήνα: Γρηγόρης
3. Ράπτης, Α. & Ράπτη, Α.(2006), Μάθηση και Διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας: Ολική προσέγγιση, Τόμοι. Α &Β, Αθήνα
4. Αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου (ΔΕΠΣΣ,2003)
5. Ανθολόγιο Δημοτικού α΄ τεύχος( Α΄- Β΄ τάξη)