Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου
Κωνσταντίνος Φωτιάδης
Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία Αθήνα 2004, σ.600 + φωτογραφίες.
Η λέξη «Γενοκτονία» στις μέρες μας συνειρμικά επικεντρώνει τη σκέψη μας στα δύο τραγικά γεγονότα του αιώνα μας, τη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1915 από τους Νεότουρκους και τη Γενοκτονία των Εβραίων και των σλαβικών λαών το 1940-44 από τους Γερμανούς.
Στον αιώνα μας διαπράχθηκαν εγκλήματα Γενοκτονίας εις βάρος και άλλων λαών, που συνειδητά η Νέα Τάξη πραγμάτων προσπάθησε και προσπαθεί να υποβαθμίσει. Ένας από αυτούς τους λαούς, που έχει υποστεί όλες τις μορφές και τις μεθόδους Γενοκτονίας και συγκεκριμένα από το ίδιο στρατοκρατικό καθεστώς που είναι υπεύθυνο για το ολοκαύτωμα του αρμενικού λαού, τον αφανισμό της κουρδικής εθνότητας και τη διχοτόμηση της Κύπρου, είναι και ο ελληνισμός του Πόντου. Ο ποντιακός ελληνισμός δοκίμασε όλες τις κατηγορίες, όπως αυτές αναφέρονται στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών ως πράξεις Γενοκτονίας.
Η Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων, με απαράδεκτη ηθικά καθυστέρηση εβδομήντα χρόνων, αποφάσισε ομόφωνα στις 24 Φεβρουαρίου 1994 την αναγνώριση της 19ης Μαΐου ως ημέρας μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου από τους Νεότουρκους και τους Κεμαλικούς για τα εγκλήματα που διέπραξαν την περίοδο 1916-1923. Στις 20 Μαΐου 1996, μετά το υπ. αριθ. 124/10-5-1996 έγγραφο του Κέντρου Ποντιακών Μελετών, ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κ. Απόστολος Κακλαμάνης ανέθεσε στον Κωνσταντίνο Φωτιάδη, καθηγητή τότε του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης τη συγκέντρωση, αξιοποίηση, συγγραφή και επιμέλεια της έκδοσης ενός τόμου που θα τεκμηρίωνε την αναγνώριση της Γενοκτονίας και παραρτημάτων, στα οποία θα περιλαμβάνονταν περίπου 9.000 έγγραφα που αναφέρονταν στο ολοκαύτωμα του ποντιακού ελληνισμού. O K. Φωτιάδης, μέλος τότε του KE.ΠO.ME και σημερινός Πρόεδρός του, αποδέχτηκε την τιμητική πρόταση, ωστόσο αρνήθηκε οποιαδήποτε οικονομική ανταμοιβή γι’ αυτό το τιτάνιο έργο. Αυτό οφείλουμε να το επισημάνουμε γιατί όλοι μας γίναμε μάρτυρες πελατειακής κατασπατάλησης του δημοσίου χρήματος, με πρόσχημα τόσο την προώθηση της γενοκτονίας όσο και την αποκατάσταση των προσφύγων, φαινόμενα που δεν τιμούν τη χώρα, το δημόσιο και τον ιδιωτικό βίο.
Το Μάιο του 1999 ολοκληρώθηκε το έργο το οποίο αποτελείται από δεκατέσσερις (14) τόμους.
Οι τρεις πρώτοι τόμοι αναφέρονται στην τεκμηρίωση του εγκλήματος της Γενοκτονίας. Η σοβαρότητα του θέματος, η αντικειμενική ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης και των ειδικών αλλά και οι αναμενόμενες μελλοντικές αντιρρήσεις των Τούρκων οδήγησαν τον Κ. Φωτιάδη στην απόφαση να προσθέσει πριν το κεφάλαιο της Γενοκτονίας ένα συνοπτικό κεφάλαιο της Γενικής Ιστορίας των Ελλήνων του Πόντου και ένα εξειδικευμένο, στο οποίο να παρουσιάζεται η εθνολογική σύνθεση των κατοίκων του Πόντου στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.
H Επιστημονική Επιτροπή που όρισε η Βουλή των Ελλήνων ενέκρινε το έργο με πολύ κολακευτικά λόγια. Όπως αναφέρει ο Κ. Φωτιάδης «Τον Οκτώβριο του 1999, μετά την άρνηση της Βουλής να εκδώσει το έργο επειδή, πιστεύω, το θεώρησε ως εμπόδιο στην ελληνοτουρκική επαναπροσέγγιση, αποφάσισα να εκδώσω μόνος μου το έργο με προεγγραφές συνδρομητών. Με καθυστέρηση τεσσάρων χρόνων κατόρθωσα να ολοκληρώσω την έκδοση. Τον Ιούνιο του 2003 στη συνάντηση με τον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων κ. Απόστολο Κακλαμάνη συμφωνήσαμε να εκδοθεί από τη Βουλή ένας συνοπτικός τόμος, ο οποίος θα μεταφραστεί και σε έξι γλώσσες, ώστε να μοιραστεί σε όλους τους πολιτικούς, διπλωματικούς, πανεπιστημιακούς και ερευνητικούς κύκλους. O τόμος αυτός ολοκληρώθηκε το Μάιο του 2004 στα ελληνικά και αυτή την περίοδο μεταφράζεται. Τις ημέρες της έκθεσης μαζί με το δεκατετράτομο έργο θα παρουσιαστεί και ο ειδικός αυτός τόμος της Βουλής. Για την ολοκλήρωση του πολύτομου έργου καθοριστική είναι η συμβολή της συνεργάτιδάς μου Ευαγγελίας Mπουμπουγιατζή, υποψήφιας Δρ. Iστορίας. Από την πρώτη ημέρα της έρευνας εργάζεται μαζί μου γευόμενη τις χαρές και τις λύπες του δύσκολου έργου. Είναι ιστορικά τεκμηριωμένο ότι η Άγκυρα, πλαστογραφώντας την ιστορία όλα αυτά τα χρόνια, έδειχνε και δείχνει το αληθινό της πρόσωπο. Το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας στην ιστοσελίδα του στο διαδίκτυο ένα από τα πρώτα θέματα που γνωστοποιεί παραπληροφορώντας προκλητικά όλο τον κόσμο είναι η Γενοκτονία των Τούρκων από τους Ποντίους. Όποιος περιφρονεί την ιστορία του αυτή τον εκδικείται, όπως συμβαίνει και με μας. Από θύματα γίναμε θύτες. Το ίδιο συμβαίνει και με την τραγική τύχη των Αρμενίων, για τους οποίους υπάρχει η ανάλογη ιστοσελίδα με τίτλο «Η αιματηρή αρμενική τρομοκρατία». Με τη διαφορά ότι οι Αρμένιοι χάρη στους αγώνες τους δικαιώνονται έστω και καθυστερημένα από διάφορα κράτη, με τελευταία τη Γαλλία, η οποία ομόφωνα αναγνώρισε τη Γενοκτονία των Αρμενίων, στις 18 Ιανουαρίου 2001, παρά τους εκβιασμούς και τις απειλές της Άγκυρας. Στις 19 Μαΐου 1992 το μήνυμα του Ανδρέα Παπανδρέου στο Γ’ Συνέδριο του Ποντιακού Ελληνισμού ήταν: «Η 19η Μαΐου είναι ημέρα μνήμης για τη Γενοκτονία των Ποντίων και για τις αλησμόνητες πατρίδες του Πόντου και της Μικράς Ασίας. Η νομοθετική καθιέρωσή της από το Ελληνικό Κοινοβούλιο και η προώθηση της διεθνούς αναγνώρισής της αποτελεί για όλους μας χρέος τιμής. Καμία λήθη και καμία σιωπή δεν μπορεί να καλύψει τη δολοφονία των 353.000 συμπατριωτών μας Ελλήνων του Πόντου κατά τα έτη 1916-1923. Στερείται δε οποιασδήποτε αξίας κάθε αναφορά στην ποντιακή υπόθεση, εάν αγνοεί τις διαστάσεις και τη σημασία της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και την ευθύνη του τουρκικού κράτους για αυτό το διεθνές έγκλημα. Στις μαύρες σελίδες της ιστορίας, με το ολοκαύτωμα των Εβραίων, τη Γενοκτονία των Αρμενίων, τη σφαγή των Κούρδων, η σελίδα της Γενοκτονίας του Ποντιακού ελληνισμού γίνεται ακόμα πιο μαύρη, όταν στερείται από τα χιλιάδες θύματα η στοιχειώδης ηθική δικαίωση».
Το Μάιο του 2004 ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και σημερινός πρωθυπουργός K. Κώστας Kαραμανλής στην ομιλία του τόνισε ότι: «Η εξόντωση του ποντιακού ελληνισμού από το τουρκικό καθεστώς έχει όλα τα στοιχεία μιας Γενοκτονίας και ως τέτοια πρέπει να αναγνωριστεί διεθνώς. Ήταν μια απάνθρωπη εθνοκάθαρση, αυτή είναι η ιστορική αλήθεια, η οποία δεν πρέπει να τρομάζει ούτε να κρύβεται μπροστά σε πολιτικές σκοπιμότητες.
Είναι πλήθος οι αφηγήσεις για τις διώξεις, τους εκτοπισμούς και τις σφαγές εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων του Πόντου. Τα όσα συνέβησαν τότε, κυρίως στην εξαετία ανάμεσα στο 1916 και το 1922, αλλά και παλαιότερα αποτελούν μελανή σελίδα στην Ιστορία της ανθρωπότητας. Και το λέμε αυτό, γιατί είναι ιστορική πραγματικότητα, χωρίς φόβο, χωρίς πάθος, χωρίς φόρτιση.
Η ανάδειξη του Ποντιακού Ελληνισμού, στο τέλος του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ού, αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στην Ιστορία. Και ο ιστορικός απολογισμός δεν επιδέχεται καμία αμφισβήτηση. Ο Ελληνισμός χωρίς τους Ποντίους θα ήταν σήμερα κατά πολύ φτωχότερος.
Η 19η Μαΐου είναι ημέρα μνήμης, τιμής και χρέους. Είναι, λοιπόν, ώρα να αρχίσουμε να αναγνωρίζουμε τη συνεισφορά αυτή και τιμούμε, στην πράξη, τη μνήμη των περίπου 353.000 Ελλήνων του Πόντου, που έπεσαν θύματα μιας απάνθρωπης εθνοκάθαρσης. Δίδαξαν και διέδωσαν Πολιτισμό, αλλά σφαγιάστηκαν. Διώχτηκαν και ξεριζώθηκαν. Έκαναν τις κοινωνίες τους να ευημερήσουν, αλλά αντιμετώπισαν την καταστροφή. Όσοι επέζησαν έγιναν πρόσφυγες σε ξένους τόπους και λησμονήθηκαν από την ίδια την Πατρίδα τους. Όσοι γύρισαν οι πατεράδες και οι μανάδες των περισσοτέρων, που γύρισαν τότε εδώ έφεραν στην Πατρίδα, λίγο χώμα, μία εικόνα και ατέλειωτες αναμνήσεις. Όλοι, όπου κι αν βρέθηκαν, κράτησαν βαθιά την αγάπη τους για την Ελλάδα, που όμως τους πίκρανε. Γιατί κι αυτό είναι αλήθεια.
Είναι σημαντικό, μία τέτοια ημέρα, να μη ξεχνάμε. Είναι σημαντικό, κάθε μέρα, να αναλογιζόμαστε το χρέος που μας βαραίνει. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι λαοί την Ιστορία τους. Και η Ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού αποτελεί τμήμα της ιστορικής διαδρομής των Ελλήνων, σημαντικό κομμάτι της Ιστορίας μας, που πρέπει να παραδίδεται από γενιά σε γενιά. Γιατί η Ιστορία φωτίζει και διδάσκει. Ιστορία είναι η γνώση του παρελθόντος, που στοχεύει στην κατανόηση του παρόντος, με σκοπό την καλύτερη προετοιμασία του μέλλοντος. Αποδοκιμάζει το μίσος και την καταστροφή. Βοηθά τους λαούς, που θέλουν να γράψουν Ιστορία ελευθερίας, ειρήνης, συνεργασίας και φιλικής συμβίωσης. Και εμείς αυτό αποζητούμε.
Μας βρίσκουν απόλυτα σύμφωνους οι θέσεις και οι προτάσεις του πρωθυπουργού. Η λήθη ποτέ δε βοηθά στην αδελφοποίηση και την προσέγγιση των λαών και των εθνών. Αντίθετα η αναγνώριση, η αμοιβαία κατανόηση και η επίλυση των προβλημάτων ανοίγουν το δρόμο της ειρήνης και της προόδου».
Κριτικές βιβλίου
Η αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και η έκδοση του συγγραφικού έργου του Κ. Φωτιάδη από τη Βουλή των Ελλήνων παρά την ομολογουμένως πολυετή καθυστέρηση δικαίωσε τον Ποντιακό Ελληνισμό και συνέδεσε το σύγχρονο Ελληνισμό με το παρελθόν του μέσω της συλλογικής μνήμης, δηλαδή αλήθειας. Η συγκεκριμένη έκδοση του Κ. Φωτιάδη είναι πλέον ένα βασικό στοιχείο της μνήμης και «εναπόκειται στη Βουλή των Ελλήνων να μεταβιβάσει στα κοινοβούλια άλλων χωρών την πρόθεσή της να καταστήσει σεβαστή της μνήμη αυτή της Γενοκτονίας». Ο Ποντιακός Ελληνισμός είναι ένα μεγάλο τμήμα του έθνους και δεν είναι δυνατό να αγνοηθεί από την Πολιτεία και την ελληνική κοινωνία. Η διαφύλαξη και η περαιτέρω ανάδειξη και διεθνοποίηση της ημέρας μνήμης της γενοκτονίας, η οποία υπερβαίνει τον Ποντιακό Ελληνισμό και διαπερνά όλη την ελληνική κοινωνία, αποτελεί κυρίαρχο συστατικό στοιχείο των θεσμών και της κοινωνίας που σέβονται την ιστορία και την αλήθεια, δηλαδή τη μνήμη τους. Και όπως καταλήγει ο μεγαλύτερος ίσως Πόντιος συγγραφέας, ο Δημήτρης Ψαθάς «ούτε επιτρέπεται να θυσιάζουμε την ιστορική αλήθεια σε καμία σκοπιμότητα, όπως δυστυχώς, καθιερώθηκε να γίνεται από τον καιρό που χαράχτηκε η λεγόμενη ελληνοτουρκική φιλία. Η άστοχη κριτική αποσιώπησης των γεγονότων της Ιστορίας, ήταν ίσως κι ένας από τους λόγους που τόσο άσχημα πορεύτηκε η ‘φιλία’ με τους Τούρκους. Να ρίξουμε το πέπλο της λήθης στο παρελθόν, αλλά να ξέρουμε, όχι να κρύβουμε. Να ξέρουν κι ίδιοι οι Τούρκοι το τι έπραξαν οι πατεράδες τους, για να αποφύγουν τα όσα στιγμάτισαν εκείνους εφόσον θέλουν να πάρουν τη θέση που φιλοδοξούν ανάμεσα στα πολιτισμένα έθνη. Μόνο έτσι ξέροντας εμείς τους Τούρκους και ξέροντας εκείνοι εμάς και το στιγματισμένο παρελθόν τους, μπορεί κάποτε να χαράξουμε μία ελληνοτουρκική φιλία επάνω σε στέρεες βάσεις».
Λέκτορας Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης
Γειά σου Κόσμε!
Καλωσήρθατε στο Blogs.sch.gr. Αυτή είναι η πρώτη σας δημοσίευση. Αλλάξτε την ή διαγράψτε την και αρχίστε το “Ιστολογείν”!