Θανάσης Β. Κούγκουλος

• «Οι Νεοελληνικές Σπουδές στην Τουρκία και οι νέοι δρόμοι της έρευνας», Διεθνές Συνέδριο: Η Νέα Ελληνική γλώσσα στον Παρευξείνιο Χώρο και στα Βαλκάνια, Τμήματα Γλώσσας Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών, Ελληνικής Φιλολογίας, Ιστορίας και Εθνολογίας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης – Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας – Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων – Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του  Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κομοτηνή 30 Σεπτεμβρίου/1-2 Οκτωβρίου 2016.

Στην ανακοίνωσή μας καταθέτουμε ορισμένους προβληματισμούς και σκέψεις για τις νεοελληνικές σπουδές στην Τουρκία και τους νέους δρόμους που ανοίγουν στην έρευνα, μεταφέροντας την εμπειρία από τη διδασκαλία μας στο Πανεπιστήμιο Θράκης (Trakya Üniversitesi) της Αδριανούπολης (Edirne) σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Οι παρατηρήσεις μας αφορούν στο ευρύ φάσμα των επιστημονικών πεδίων που συστεγάζονται κάτω από τον όρο νεοελληνικές σπουδές στο εξωτερικό: διδασκαλία της Νέας Ελληνικής ως ξένης Γλώσσας, γλωσσολογία, φιλολογία, συγκριτική γραμματολογία, μεταφρασεολογία, ιστορικές επιστήμες. Μόλις την τελευταία εικοσαετία η νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία έχει εισαχθεί στα προγράμματα σπουδών των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της γείτονος χώρας. Σήμερα λειτουργούν στην Τουρκία τρεις Τομείς Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας ενταγμένοι σε Τμήματα Δυτικών ή Βαλκανικών Γλωσσών και Λογοτεχνιών στα Πανεπιστήμια της Άγκυρας (Ankara Üniversitesi), της Κωνσταντινούπολης (İstanbul Üniversitesi) και της Αδριανούπολης (Trakya Üniversitesi). Η προσπάθεια δημιουργίας Τούρκων επιστημόνων προσανατολισμένων στα ζητήματα του νεοελληνικού πολιτισμού αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα από την έλλειψη στοιχειωδών εγχειριδίων για κάθε επιστημονικό πεδίο που θεραπεύεται εντός των συναφών Τμημάτων. Είναι ευνόητο πως οι διδακτικές ανάγκες επιβάλλουν ως επιτακτική προτεραιότητα τη μετάφραση επιστημονικά αξιόπιστων εγχειριδίων, κατάλληλα σχολιασμένων και προσαρμοσμένων στην προσληπτική ικανότητα και στο γνωστικό υπόβαθρο των Τούρκων σπουδαστών. Από την άλλη, η καλλιέργεια των Νεοελληνικών Σπουδών στην Τουρκία μας παρέχει την ελπίδα ότι οι εκκολαπτόμενοι Τούρκοι νεοελληνιστές θα ανοίξουν νέους δρόμους στην έρευνα. Εκμεταλλευόμενοι τη μητρική τους γλώσσα, είναι σε θέση να προωθήσουν δυναμικά τη μελέτη σε αδιερεύνητες ακόμη περιοχές, όπως για παράδειγμα στην ελληνική λογιοσύνη κατά την οθωμανική περίοδο -όταν πνευματικά κέντρα του ελληνισμού ήταν η Κωνσταντινούπολη και η Σμύρνη- ή στην αναπαράσταση της ελληνοτουρκικής συνύπαρξης μέσα από τη γλώσσα, τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, τις τέχνες και την ιστοριογραφία υπό το πρίσμα των συγκριτολογικών σπουδών.