Το Μεγάλο Σάββατο έχουμε την Ταφή του Κυρίου και την κάθοδό του στον Άδη. Εκεί κήρυξε το ευαγγέλιό του σε όλους τους νεκρούς ξεκινώντας από τον Αδάμ και την Εύα.

Το Μεγάλο Σάββατο είναι η τελευταία μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και της Μεγάλης Σαρακοστής. Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου προς Κυριακή του Πάσχα εορτάζεται κατά το ορθόδοξο τυπικό η Ανάσταση του Χριστού. Είναι το μόνο Σάββατο του χρόνου κατά το οποίο νηστεύεται και το λάδι. Το πρωί εορτάζεται στην εκκλησία η πρώτη Ανάσταση, κατά την οποία ψάλλεται το: ἀνάστα, ὁ Θεός, κρίνων τὴν γῆν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι

Η Εκκλησία θυμάται την κάθοδο του Ιησού στον Άδη.

Το πρωί τελείται ο εσπερινός του Μεγάλου Σαββάτου και λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Η ακολουθία έχει αναστάσιμο και πανηγυρικό χαρακτήρα. Είναι η λεγομένη Πρώτη Ανάσταση. Μετά την ανάγνωση της προφητείας του Ιωνά, του οποίου προτυπώνει την ταφή και την ανάσταση του Κυρίου, αντηχεί ως νικητήριος ιαχή ο ψαλμικός στίχος:

Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γην
ότι συ κληρονομήσεις
εν πάσι τους έθνεσι.

και ο ιερεύς πετά στους πιστούς φύλλα δάφνης (βάγια).

Αμέσως μετά, διαβάζεται το Ευαγγέλιο, που έχει αναστάσιμο περιεχόμενο (Κατά Ματθαίον κη’ 1-20):

Σεισμός εγένετο μέγας, καθώς οι Μυροφόρες, πλησιάζουν τον Τάφο του Ιησού. Άγγελος Κυρίου αποσφραγίζει τον τάφο. Όταν οι δύο γυναίκες καταφθάνουν τον βλέπουν κενό και τον Άγγελο να τους αναγγέλλει ότι «Κύριος Ανέστη». Το χαρμόσυνο γεγονός θα πρέπει να το διαμηνύσουν στους μαθητές του. Ο Χριστός εμφανίζεται στις δύο γυναίκες. Σύναξη των 11 μαθητών και εμφάνιση του Χριστού ενώπιόν τους. Τους προτρέπει: «Πορευθέντες μαθητεύσαντες πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

Η ακολουθία της Κυριακής του Πάσχα, ο όρθρος και η Λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου ψάλλονται τα μεσάνυχτα του Σαββάτου προς Κυριακή.

Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Καλλιμασιάς Χίου

Ο εφημέριος και οι ψάλτες ψέλνουν το Ανάστα ο Θεός κρίνον την γην…
και ο εφημέριος ραίνει με δάφνες το Ναό,
ενώ οι καμπάνες ηχούν χαρμόσυνα και οι πιστοί χτυπούν τις πάγκες (στασίδια)

“Τον Κύριον υμνείτε”

Τον Κύριον υμνείτε, και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας.
Ευλογείτε, πάντα τα έργα Κυρίου, τον Κύριον, υμνείτε και υπερυψούτε αυτόν εις τους αιώνας.
Ευλογείτε, άγγελοι Κυρίου, ουρανοί Κυρίου, τον Κύριον.
Ευλογείτε, ύδατα τα υπεράνω τον ουρανόν, πάσαι αι Δυνάμεις Κυρίου, τον Κύριον.
Ευλογείτε, ήλιος και σελήνη, άστρα του ουρανού, τον Κύριον.
Ευλογείτε, φως και σκότος, νύκτες και ημέραι, τον Κύριον.
Ευλογείτε, πας όμβρος και δρόσος, πάντα τα πνεύματα, τον Κύριον.

Ευλογείτε, πυρ και καύμα, ψύχος και καύσων, τόν Κύριον.
Ευλογείτε, δρόσοι και νιφετοί, πάγοι και ψύχος, τον Κύριον.
Ευλογείτε, πάχναι και χιόνες, αστραπαί και νεφέλαι τον Κύριον.

Ευλογείτε, γη, όρη και βουνοί, και πάντα τα φυόμενα εν αυτή, τον Κύριον.
Ευλογείτε, πηγαί, θάλασσα, και ποταμοί, κήτη, και πάντα τα κινούμενα εν τοις ύδασι, τον Κύριον.
Ευλογείτε, πάντα τα πετεινά του οὐρανού, τα θηρία και πάντα τα κτήνη, τον Κύριον.

Ευλογείτε, υιοί των ανθρώπων, ευλογείτω τον Κύριον.
Ευλογείτε, Ιερείς Κυρίου, δούλοι Κυρίου, τον Κύριον.
Ευλογείτε, πνεύματα και ψυχαί Δικαίων, όσιοι και ταπεινοί τη καρδία, τον Κύριον.

Ευλογείτε, Ανανία, Αζαρία, και Μισαήλ, τον Κύριον.
Ευλογείτε, Απόστολοι, Προφήται, και Μάρτυρες Κυρίου, τον Κύριον.
Ευλογούμεν Πατέρα Υιόν, και Άγιον Πνεύμα τον Κύριον.Αινούμεν, ευλογούμεν, και προσκυνούμεν τον Κύριον.

Δεύτε λάβετε φως

Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός
αι δοξάσατε Χριστόντον αναστάντα εκ νεκρών