Αρχεία για 'Φιλολογικά' Κατηγορία

Μάι 18 2023

Δημιουργική γραφή

Συντάκτης: κάτω από Γενικά



Λήψη αρχείου

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Ιαν 24 2021

Εντυπωσιακές προοπτικές εργασίας για τους αποφοίτους ανθρωπιστικών σπουδών

Εντυπωσιακές προοπτικές εργασίας για τους αποφοίτους ανθρωπιστικών σπουδών

 

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Μαρ 05 2015

με τα μάτια των μαθητών, το 8ο φύλλο

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

exof8

 

το όγδοο φύλλο της σχολικής εφημερίδας

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Δεκ 09 2014

με τα μάτια των μαθητών φύλλο 7

exof7

 

το έβδομο φύλλο της εφημερίδας

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Οκτ 14 2014

βραβείο διηγήματος

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

Η Αργυράκη Νικολέττα πήρε βραβείο  στο διαγωνισμό διηγήματος, που οργανώθηκε από τις εκδόσεις Πατάκη την άνοιξη με …

ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΤΥΠΟΚΑΡΔΙ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

 Είχε μπει ήδη ο Σεπτέμβρης κι όμως ο ήλιος δεν έλεγε να φύγει απ’τον ουρανό πριν από τις εννέα το βράδυ. Καθυστερούσε όσο γινόταν τα νυχτερινά κακουργήματα που κρύβονταν στο βαθύ σκοτάδι δίχως όμως να μπορούσε να τα αποτρέψει. Προφανώς κανείς δε μπορούσε. Η τωρινή κατάσταση ήταν προμελετημένη εδώ και μήνες ενώ επιβεβαιώθηκε πριν από είκοσι μέρες όταν είχε ζητηθεί από τους δημοσίους υπαλλήλους όλης της Σμύρνης να φύγουν για την Ελλάδα με τα κρατικά έγγραφα. Οι απειλές για την εκκένωση της περιοχής μέσω δολοφονιών και λεηλασιών συνεχώς αυξάνονταν.   η συνέχεια..

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Ιούν 26 2014

Αντιλογίες – εικονικές δίκες

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

Σήμερα στις 6μμ στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου στο Δημαρχείο, η ομάδα αντιλογιών του σχολείου θα παρουσιάσει μία εικονική δίκη με θέμα την κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων.

 

IMG_5328

 

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Απρ 08 2013

η Ελένη ως νοητική εποπτεία από τον Όμηρο έως τον Ελύτη

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

Μάθημα του Δημήτρη Λιαντίνη, προς τους μετεκπαιδευόμενους δασκάλους του Μαράσλειου Διδασκαλείου.

η απομαγνητοφώνηση

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Μαρ 18 2013

“Ανήκω σε μια χώρα μικρή”

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

Η ομιλία του Γ. Σεφέρη κατά την απονομή του βραβείου Νομπέλ στη Λογοτεχνία

Στοκχόλμη, 10 Δεκεμβρίου 1963

Τούτη την ώρα αισθάνομαι πως είμαι ο ίδιος μια αντίφαση. Αλήθεια, η Σουηδική Ακαδημία έκρινε πως η προσπάθειά μου σε μια γλώσσα περιλάλητη επί αιώνες, αλλά στην παρούσα μορφή της περιορισμένη, άξιζε αυτή την… υψηλή διάκριση. Θέλησε να τιμήσει τη γλώσσα μου, και να – εκφράζω τώρα τις ευχαριστίες μου σε ξένη γλώσσα. Σας παρακαλώ να μου δώσετε τη συγγνώμη που ζητώ πρώτα-πρώτα από τον εαυτό μου.

surreal-photo-manipulation-19_large

Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που μας χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα. Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά· κανόνας της είναι η δικαιοσύνη. Στην αρχαία τραγωδία, την οργανωμένη με τόση ακρίβεια, ο άνθρωπος που ξεπερνά το μέτρο, πρέπει να τιμωρηθεί από τις Ερινύες. Ο ίδιος νόμος ισχύει και όταν ακόμα πρόκειται για φυσικά φαινόμενα: “Ήλιος ουχ υπερβήσεται μέτρα” λέει ο Ηράκλειτος, “ει δε μη, Ερινύες μιν Δίκης επίκουροι εξευρήσουσιν”.

Συλλογίζομαι πως δεν αποκλείεται ολωσδιόλου να ωφεληθεί ένας σύγχρονος επιστήμων, αν στοχαστεί τούτο το απόφθεγμα του Ίωνα φιλοσόφου. Όσο για μένα συγκινούμαι παρατηρώντας πως η συνείδηση της δικαιοσύνης είχε τόσο πολύ διαποτίσει την ελληνική ψυχή, ώστε να γίνει κανόνας και του φυσικού κόσμου. Και ένας από τους διδασκάλους μου (εννοεί τον Μακρυγιάννη), των αρχών του περασμένου αιώνα, γράφει: “…θα χαθούμε γιατί αδικήσαμε…” Αυτός ο άνθρωπος ήταν αγράμματος· είχε μάθει να γράφει στα τριανταπέντε χρόνια της ηλικίας του. Αλλά στην Ελλάδα των ημερών μας, η προφορική παράδοση πηγαίνει μακριά στα περασμένα όσο και η γραπτή. Το ίδιο και η ποίηση. Είναι για μένα σημαντικό το γεγονός ότι η Σουηδία θέλησε να τιμήσει και τούτη την ποίηση και όλη την ποίηση γενικά, ακόμη και όταν αναβρύζει ανάμεσα σ’ ένα λαό περιορισμένο. Γιατί πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα, και τι θα γινόμασταν αν η πνοή μας λιγόστευε; Είναι μια πράξη εμπιστοσύνης κι ένας Θεός το ξέρει αν τα δεινά μας δεν τα χρωστάμε στη στέρηση εμπιστοσύνης.

Παρατήρησαν, τον περασμένο χρόνο γύρω από τούτο το τραπέζι, την πολύ μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις ανακαλύψεις της σύγχρονης επιστήμης και στη λογοτεχνία· παρατήρησαν πως ανάμεσα σ’ ένα αρχαίο ελληνικό δράμα και ένα σημερινό, η διαφορά είναι λίγη. Ναι, η συμπεριφορά του ανθρώπου δε μοιάζει να έχει αλλάξει βασικά. Και πρέπει να προσθέσω πως νιώθει πάντα την ανάγκη ν’ ακούσει τούτη την ανθρώπινη φωνή που ονομάζουμε ποίηση. Αυτή τη φωνή που κινδυνεύει να σβήσει κάθε στιγμή από στέρηση αγάπης και ολοένα ξαναγεννιέται. Κυνηγημένη, ξέρει πού να βρει καταφύγιο· απαρνημένη, έχει το ένστικτο να πάει να ριζώσει στους πιο απροσδόκητους τόπους. Γι’ αυτή δεν υπάρχουν μεγάλα και μικρά μέρη του κόσμου. Το βασίλειό της είναι στις καρδιές όλων των ανθρώπων της γης.

Έχει τη χάρη να αποφεύγει πάντα τη συνήθεια, αυτή τη βιομηχανία. Χρωστώ την ευγνωμοσύνη μου στη Σουηδική Ακαδημία που ένιωσε αυτά τα πράγματα· που ένιωσε πως οι γλώσσες, οι λεγόμενες περιορισμένης χρήσης, δεν πρέπει να καταντούν φράχτες όπου πνίγεται ο παλμός της ανθρώπινης καρδιάς· που έγινε ένας Άρειος Πάγος ικανός: να κρίνει με αλήθεια επίσημη την άδικη μοίρα της ζωής, για να θυμηθώ τον Σέλεϋ, τον εμπνευστή, καθώς μας λένε, του Αλφρέδου Νόμπελ, αυτού του ανθρώπου που μπόρεσε να εξαγοράσει την αναπόφευκτη βία με τη μεγαλοσύνη της καρδιάς του.

26greece_CA1-articleLarge

Σ’ αυτόν τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου κι αν βρίσκεται. Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Οιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα, κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Οιδίποδα.

_______

ΠΗΓΗ: Το κείμενο στα Ελληνικά από τον Τόμο “Ένας αιώνας Νόμπελ. Οι ομιλίες των συγγραφέων που τιμήθηκαν με το Βραβείο Νόμπελ στον 20ό αιώνα”, (Επιμέλεια-Επίλογος: Θανάσης Θ. Νιάρχος), εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2001 / via thinkfree.gr


http://antikleidi.com

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Μαρ 03 2013

μέρες του 1908

Τον χρόνο εκείνον βρέθηκε χωρίς δουλειά·
και συνεπώς ζούσεν απ’ τα χαρτιά,
από το τάβλι, και τα δανεικά.

Μια θέσις, τριώ λιρών τον μήνα, σε μικρό
χαρτοπωλείον του είχε προσφερθεί.
Μα την αρνήθηκε, χωρίς κανένα δισταγμό.
Δεν έκανε. Δεν ήτανε μισθός γι’ αυτόν,
νέον με γράμματ’ αρκετά, και είκοσι πέντ’ ετών.

Δυο, τρία σελίνια την ημέρα κέρδιζε, δεν κέρδιζε.
Aπό χαρτιά και τάβλι τι να βγάλει το παιδί,
στα καφενεία της σειράς του, τα λαϊκά,
όσο κι αν έπαιζ’ έξυπνα, όσο κι αν διάλεγε κουτούς.
Τα δανεικά, αυτά δα ήσαν κ’ ήσαν.
Σπάνια το τάλληρο εύρισκε, το πιο συχνά μισό,
κάποτε ξέπεφτε και στο σελίνι.

Καμιά εβδομάδα, ενίοτε πιο πολύ,
σαν γλύτωνεν απ’ το φρικτό ξενύχτι,
δροσίζονταν στα μπάνια, στο κολύμβι το πρωί.

Τα ρούχα του είχαν ένα χάλι τρομερό.
Μια φορεσιά την ίδια πάντοτ’ έβαζε, μια φορεσιά
πολύ ξεθωριασμένη κανελιά.

A μέρες του καλοκαιριού του εννιακόσια οκτώ,
απ’ το είδωμά σας, καλαισθητικά,
έλειψ’ η κανελιά ξεθωριασμένη φορεσιά.

Το είδωμά σας τον εφύλαξε
όταν που τάβγαζε, που τάριχνε από πάνω του,
τ’ ανάξια ρούχα, και τα μπαλωμένα εσώρουχα.
Κ’ έμενε ολόγυμνος· άψογα ωραίος· ένα θαύμα.
Aχτένιστα, ανασηκωμένα τα μαλλιά του·
τα μέλη του ηλιοκαμένα λίγο
από την γύμνια του πρωιού στα μπάνια, και στην παραλία.

(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)  Κ. Π. Καβάφης

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Ιαν 10 2013

η ζωή και το έργο του Κ. Καβάφη

«Έτος Κ.Π. Καβάφη» ανακηρύσσει το 2013 το υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού με αφορμή την επέτειο των 150 χρόνων από τη γέννηση του κορυφαίου ποιητή.

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης (1863 – 1933) είναι ένας από τους σημαντικότερους έλληνες ποιητές της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από έντονη συμβολιστική τάση και συνδυάζεται με λιτό λόγο αλλά διαχρονικά επίκαιρο.


Η ειρωνική διάθεση, αυτό που αποκλήθηκε καβαφική ειρωνεία, συνδυάζεται με την τραγικότητα της πραγματικότητας και αποτέλεσε το σημείο αναφοράς για πολλούς μεταγενέστερους ποιητές.

Το έργο του έγινε αντικείμενο μακρόχρονης μελέτης σε όλο τον κόσμο και ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά, γιαπωνέζικα και σε πολλές άλλες γλώσσες.

Το Βήμα

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Ιαν 07 2013

Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ

Είστε ένα σπουδαίο παράδειγμα Ελληνίδας που τα κατάφερε μακριά από την Ελλάδα. Λέγεται ότι οι Έλληνες επιστήμονες διαπρέπουν στο εξωτερικό ενώ δυσκολεύονται εντός των συνόρων.

Αυτό είναι ψέμα. Οι Έλληνες επιστήμονες διαπρέπουν στο εξωτερικό όσο και οι υπόλοιποι, γιατί μπαίνουν σε ένα κύκλωμα το οποίο διαθέτει όλα τα νέα τεχνικά μέσα. Με καθηγητάδες που τους σέβονται και δεν τους δίνουν μόνο ένα βιβλίο να διαβάσουν. Διαπρέπουν όπως και όλα τα άλλα παιδιά.

Μην ξεχνάτε ότι άλλοι λαοί έχουν κατακτήσει περισσότερα βραβεία από εμάς. Δεν μιλώ για βραβεία λογοτεχνίας, μιλώ για βραβεία επιστημονικά. Εμείς, για παράδειγμα, δεν έχουμε κανένα επιστημονικό βραβείο Νόμπελ.

Λέμε συχνά ότι η “πατρίδα τρώει τα παιδιά της”, ισχύει αυτό;

Όχι αυτό δεν ισχύει. Πρέπει να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Ελλάδα έχει μία ιστορία τέτοια που επιβάλλει στους Ελληνες να είναι ναι μεν απόγονοι των ένδοξων αρχαίων, αλλά και να παραδειγματίζονται από αυτούς. Εμείς όμως, το μόνο που επιδιώκουμε είναι να είμαστε “απόγονοι” και αυτό μας αρκεί.

Δεν ρωτήσαμε ποτέ ποιός έδωσε τον ηλεκτρισμό… Δεν μπορώ να πω ότι η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της, απλώς η Ελλάδα είναι ένας μικρός τόπος, που με δυσκολία προσπαθεί να ορθοποδήσει, άρα και τα παιδιά της μαζί.

Σκεφτήκατε ποτέ να επιστρέψετε και να εργαστείτε στην Ελλάδα; Συνεχίστε να διαβάζετε »

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Δεκ 09 2012

όλοι οι φιλόσοφοι

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Νοέ 30 2012

ο κύκλος των μουσείων

Από το 1997, ο Όμιλος Λάτση και η Eurobank EFG υπό την αιγίδα και το συντονισμό του Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση εκδίδουν κάθε χρόνο έναν τόμο αφιερωμένο σε ένα αρχαιολογικό μουσείο, με σκοπό τη δημιουργία μιας σειράς λευκωμάτων που, με την επιστημονική εγκυρότητα και την αισθητική τους προσέγγιση, συμβάλλουν στη βαθύτερη γνώση και κατανόηση των επιμέρους σελίδων της ιστορίας του ελληνικού πολιτισμού.

http://www.latsis-foundation.org

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Νοέ 11 2012

ελληνικά επώνυμα…

Όπως ακριβώς τα ονόματα έτσι και τα επώνυμα (ή «τα οικογενειακά μας ονόματα» αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία του Μανώλη Τριανταφυλλίδη) όχι μόνο σημαίνουν κάτι, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις μπορούν να μας δώσουν στοιχεία για τη γεωγραφική καταγωγή τους, την παλαιότητά, ακόμη και τη γλωσσική τους ιδιαιτερότητα.
«Τα περισσότερα ελληνικά επώνυμα προέρχονται συνήθως είτε από τοπωνύμια- όπως Μανιάτης από τη Μάνη, Μωραΐτης από το Μοριά- είτε από διάφορα παρατσούκλια τα οποία ενέπνεαν στους ανθρώπους», αναφέρει η κ. Φούλα Πισπιρίγκου, φιλόλογος, και προσθέτει: «Από εκεί και πέρα υπάρχουν και μερικές καταλήξεις οι οποίες υποδηλώνουν καταγωγή, όπως για παράδειγμα τα σε ‘ίδης’ και ‘άδης’ που είναι καταλήξεις των Ποντίων, τα σε ‘ογλου’ που είναι Μικρασιατικά και σημαίνουν ο γιος του τάδε, το ‘πουλος’ που απαντάται στην Πελοπόννησο, το «άκος» στη Μάνη και το «άκης» που είναι κρητικό».
Συνοψίζοντας, λοιπόν, μπορούμε να διακρίνουμε τα επώνυμα σύμφωνα με τη σημασία τους σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες, που δηλώνουν αντίστοιχα βαφτιστικό όνομα, καταγωγή, επάγγελμα και παρατσούκλια (ή προσωνύμια).
Πατρωνυμικά: Αυτά που χρησιμοποιούν για ρίζα τους βαφτιστικά ονόματα, είναι μαζί με τα παρατσούκλια το συχνότερο είδος των οικογενειακών ονομάτων. Τα συναντούμε σε ονομαστική πτώση (π.χ. Κωστής, Γεωργής), σε γενική (π.χ. Γεωργίου, Δημητρίου), αλλά και με πολλές καταλήξεις ή υποκοριστικά (π.χ. Στεφανίδης, Αθανασούλας). Συνεχίστε να διαβάζετε »

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Οκτ 24 2012

γράψτε μία επιστολή σε έναν αθλητή ή μία μορφή του αθλητισμού που θαυμάζετε, για να εξηγήσετε τι σημαίνουν για εσάς οι Ολυμπιακοί Αγώνες

Έλληνας μαθητής της Β’ Γυμνασίου, από τα Γιαννιτσά ήταν ο νικητής του διεθνούς διαγωνισμού έκθεσης της Παγκόσμιας Ταχυδρομικής Ένωσης (UPU). Το θέμα του φετινού διαγωνισμού ήταν «Γράψτε μία επιστολή σε έναν αθλητή ή μία μορφή του αθλητισμού που θαυμάζετε, για να εξηγήσετε τι σημαίνουν για εσάς οι Ολυμπιακοί Αγώνες». Στο διαγωνισμό πήραν μέρος πάνω από 1 εκατομμύριο νέοι από 55 χώρες, μέσω των ταχυδρομείων τους και νικητής αναδείχτηκε ο 14χρονος Έλληνας.

«Η σύνθεση είναι πρωτότυπη, πολύ προσωπική και δημιουργική, ενώ αναδεικνύονται έντονα οι Ολυμπιακές αξίες», αναφέρει η διεθνής κριτική επιτροπή επισημαίνοντας τον απλό και δημιουργικό τρόπο γραφής του Μάριου Χατζηδήμου.

Ο νικητής βραβεύτηκε την Παγκόσμια Ημέρα Ταχυδρομείου, στις 9 Οκτωβρίου 2012, στην Ντόχα του Κατάρ, στο πλαίσιο του 25ου Παγκόσμιου Συνεδρίου της ΠΤΕ με τη συμμετοχή 149 χωρών.

Τον Απρίλιο ο 14χρονος είχε αναδειχτεί νικητής στον αντίστοιχο πανελλήνιο διαγωνισμό και η έκθεση διαβιβάστηκε στο διεθνές γραφείο της Π.Τ.Ε μέσω των ΕΛ.ΤΑ, όπου και έγινε η τελική κρίση των εκθέσεων των μαθητών από όλες τις χώρες.

Ακολουθεί η έκθεση του Μάριου Χατζηδήμου:

«Γιαννιτσά, 25/01/12

Κύριο Ρότζερ Φεντερερ,

Tennis sport club of Bussel,

Switzerland.

Αγαπητέ Ρότζερ Φέντερερ,

Είμαι ο Μάριος, ένας από τους χιλιάδες, φαντάζομαι θαυμαστές σου. Ένας μικρός, ασήμαντος Μάριος, μπροστά σ’ έναν γίγαντα του αθλητισμού. Κι ο λόγος που σου γράφω; Για να σ’ ευχαριστήσω… να σ’ ευχαριστήσω, που ξύπνησες μέσα μου την αγάπη για τον αθλητισμό και το τένις!

Χρόνια παρακολουθώ τους αγώνες και τις προσπάθειές σου στα γήπεδα, χειροκροτώ τις νίκες σου και θαυμάζω την επιμονή σου στις δύσκολες στιγμές. Το ανέβασμα σου όμως στο βάθρο του νικητή στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, ήταν το «σερβίς», για την δική μου είσοδο στο άθλημα.

Άρπαξα την παρατημένη ρακέτα του αδελφού μου και αποφασιστικά μπήκα στο γήπεδο, έτοιμος να νικήσω. Τότε συνειδητοποίησα πόσο διαφορετικό είναι, να βλέπεις την ρακέτα στα χέρια του Φέντερερ από το να προσπαθείς να την κουμαντάρεις στα δικά σου χέρια. Παιδεύτηκα, ίδρωσα, άκουσα δικαιολογημένα τις φωνές του προπονητή μου, όμως δεν τα παράτησα. Η μορφή σου στο βάθρο του Ολυμπιονίκη, με κρατούσε εκεί και συνέχιζα…

Συνέχιζα και ονειρευόμουνα… Κάποια μέρα, κτυπώντας το μπαλάκι, εκσφενδονίστηκε μαζί και η φαντασία μου, μακριά, πολύ μακριά στον χρόνο και στον τόπο. Βρέθηκα, λέει, εκεί, στην Αρχαία Ολυμπία, στην μεγάλη γιορτή του αθλητισμού, στους πρώτους επίσημους Ολυμπιακούς Αγώνες. 776 π.Χ.- οι κήρυκες γυρνούν όλη την Ελλάδα και αναγγέλλουν το γεγονός. Οι πόλεμοι σταματούν, γιατί ο αθλητισμός ενώνει και συμφιλιώνει τους ανθρώπους, έτσι τουλάχιστον ήταν τότε! Νέοι από κάθε άκρη της χώρας, καταφθάνουν εκεί με λεβέντικη ψυχή και σώμα, για ν’ αγωνισθούν τον «καλόν αγώνα», το «Ευ αγωνίζεσθαι». Τι υπέροχες λέξεις, τι φανταστική ατμόσφαιρα!

Ήσουν κι εσύ, λέει, εκεί. Οι ιστορικές μου γνώσεις σε απορρίπτουν, όμως η φαντασία μου σε θέλει εκεί. Ν’ αγωνίζεσαι και να στεφανώνεσαι με την αγριελιά. Να ποτίζεις με τον ιδρώτα σου, το χώμα της αρχαίας Ολυμπίας και να δοξάζεσαι μαζί με τον Διαγόρα της Ρόδου, τον Πολυδάμα, τον Θεαγένη.

Ναι, είμαι περήφανος, που η δική μου πατρίδα, η Ελλάδα, έθεσε τα θεμέλια του σύγχρονου αθλητισμού. Το αθλητικό πνεύμα, σαρκώθηκε και μορφοποιήθηκε στους αγώνες της αρχαιότητας. Η Ολυμπιακή φλόγα, λαμπρυνόμενη με τις άξιες του Ελληνικού πολιτισμού, φώτισε την οικουμένη. Η αγωνιστικότητα, η ευγενής άμιλλα, ο αυτοέλεγχος, η συνεργασία, μέσ’ από τον αθλητισμό, εμπλούτισαν και όλη την στάση του ανθρώπου απέναντι στην ζωή…

…Στεκόσουν εκεί, στεφανωμένος, ακτινοβολώντας την χαρά της νίκης, όταν σε πλησίασα ντροπαλά, σου έπιασα το χέρι, σε κοίταξα στα μάτια και σε ρώτησα:

– Πως νοιώθεις, Ρότζερ; Τι σημαίνουν για σένα όλα αυτά;

– Άκου μικρέ μου, μου απάντησες με μια φωνή κρυστάλλινη, που ακόμα αντηχεί στ’ αυτιά μου. «Αγωνίζομαι» σημαίνει «νικώ», να το θυμάσαι αυτό. Η συμμετοχή, ο αγώνας, είναι ήδη μια μεγάλη νίκη, ανεξάρτητα απ’ το τρόπαιο. Νίκη ενάντια στους φόβους, τις ανασφάλειες και τις δυσκολίες του εαυτού σου, ενάντια στον εγωισμό και την φιλαυτία σου. Νίκη υπέρβασης του εαυτού σου. Και κάτι ακόμα: «Νικώ» σημαίνει «Αγαπώ». Αγαπώ τον συναγωνιστή μου, που μου έδωσε την ευκαιρία ν’ αγωνιστώ, τον προπονητή μου, που μου έμαθε τον τρόπω ν’ αγωνίζομαι και να νικώ, τον κόσμο που με στηρίζει στην προσπάθεια και στον δρόμο προς τη νίκη, τον Θεό, που μου χαρίζει τη δυνατότητα ν’ αγωνίζομαι και να νικώ!

– Άουτ! Μάριε, συγκεντρώσου επιτέλους στο παιχνίδι! Ήταν η φωνή του προπονητή μου, που με έβγαλε ξαφνικά από την ονειροπόλησή μου. Όμως όχι, εκείνη την ημέρα, δεν ήταν δυνατόν να συγκεντρωθώ σε κανένα παιχνίδι. Ήθελα να διηγηθώ, όλα αυτά που έζησα, στους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες. Όλοι μαζί, ο προπονητής και οι συμπαίκτες μου, γίναμε μια συντροφιά κι αναβαπτισθήκαμε στο πνεύμα των Ολυμπιακών αγώνων. Μιλήσαμε για το περίφημο «Ευ αγωνίζεσθαι», αυτό που οι σύγχρονοι άνθρωποι, μπορούν τέλεια να ερμηνεύσουν ετυμολογικά, όσον όμως αφορά την πράξη, δυσκολεύονται από λίγο έως τραγικά! Στοχεύοντας αποκλειστικά στον πρωταθλητισμό, λούζονται στα βρώμικα κι επικίνδυνα νερά των αναβολικών, θυσιάζοντας στον βωμό της εφήμερης δόξας, την καθαρότητα της ψυχής και του σώματος. Η εξόντωση του αθλητή και η δυσφήμιση των αγώνων, είναι το μόνο αντίτιμο που εισπράττει κανείς από τέτοιες ενέργειες.

Ε, λοιπόν για μένα οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν σημαίνουν, ούτε αναβολικά, ούτε πρωταθλητισμό, ούτε οικονομικά συμφέροντα, οικονομική κρίση, αντιζηλίες και μίση. Σημαίνουν χαρά για την συμμετοχή, «ευ αγωνίζεσθαι», φιλία, ειρήνη και σ’ αυτό το πνεύμα εύχομαι να σταθούν οι φετινοί Ολυμπιακοί Αγώνες.

Σταματώ εδώ την φλυαρία μου, που ίσως σε κούρασε και σου εύχομαι μέσα απ’ την ψυχή μου, σε όλη σου την ζωή, ν’ αγωνίζεσαι, να νικάς και ν’ αγαπάς, όπως ακριβώς εσύ μου δίδαξες. Σ’ ευχαριστώ για άλλη μια φορά και σε περιμένω, εκεί που πρωτοσυναντηθήκαμε… Στην αρχαία Ολυμπία, στην Ελλάδα, στην πατρίδα του πολιτισμού και του αθλητισμού. Στην πανέμορφη και πολυαγαπημένη μου πατρίδα, που όσες δυσκολίες και τρικυμίες κι αν περνά τώρα, « δεν την σκιάζει φοβέρα καμιά», γιατ’ «έχει στο κατάρτι της βιγλάτορα, παντοτινό, τον Ήλιο, τον Ηλιάτορα»!

Με αγάπη και θαυμασμό,

Μάριος Α. Χατζηδήμου»

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Οκτ 06 2012

τι σημαίνει το όνομά σας

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

Σε αντίθεση με την ονοματοδοσία στις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου, τα ελληνικά ονόματα -ακόμα και αυτά της σύγχρονης Ελλάδας- σχεδόν πάντα σημαίνουν κάτι.

Λεξικά που καταγράφουν τα ελληνικά ονόματα, όπως το «Τα νεοελληνικά κύρια ονόματα» από τις εκδόσεις Πατάκη, υποστηρίζουν μάλιστα, βάσει ερευνών, ότι το όνομά μας όχι μόνο σημαίνει κάτι αλλά ότι υπάρχει μια ολόκληρη λαϊκή αντίληψη γύρω από αυτό -θυμηθείτε τις παροιμίες που εμπλέκουν έναν τουλάχιστον «Γιάννη»- ότι συχνά συγκεκριμένοι άνθρωποι έχουν συγκεκριμένο όνομα και ότι τελικά, η βαφτιστική ή λαϊκή ονομασία μας αποτελεί σφραγίδα της ίδιας μας της ύπαρξης.

Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη σε 60.000 ανδρικά ονόματα, έδειξε ότι το πλέον διαδεδομένο ελληνικό όνομα είναι το Γεώργιος. Ακολουθούν τα Ιωάννης, Κωνσταντίνος, Δημήτριος, Νικόλαος και Παναγιώτης –τουλάχιστον οι μισοί Έλληνες έχουν αυτά τα έξι ονόματα. Ως προς τα γυναικεία ονόματα, αντίστοιχη έρευνα σε 20.000 ονόματα Ελληνίδων υποστηρίζει πως το πιο διαδεδομένο γυναικείο όνομα είναι, φυσικά, το Μαρία (σε ποσοστό 10,6%), ενώ ακολουθούν τα Ελένη, Αικατερίνη, Βασιλική, Σοφία και Αγγελική.

Η παράδοση, η θρησκεία, ακόμα και η μόδα είναι κάποιες πιθανές εξηγήσεις στο γιατί κάποια ονόματα εμφανίζονται συχνότερα από κάποια άλλα. Δεν είναι αυτό, ωστόσο, που θα μας απασχολήσει εδώ. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να μάθουμε τι σημαίνει, σύμφωνα με την ελληνική γλώσσα, να λένε κάποιον Γιώργο ή Μιχάλη, ή κάποια Κατερίνα ή Χριστίνα. Γιατί; Για να γνωριστούμε καλύτερα. Όλοι θέλουμε να ξέρουμε κάτι παραπάνω για τον ίδιο μας τον εαυτό!Ο κατάλογος είναι μακρύς αλλά έχει ενδιαφέρον.

A

Αγαθή: εκ του αχασός και αγασός (δωρ.) που πιθανόν να προέρχονται από το ρήμα χασέω (είχε την έννοια του χωρίζω αλλά και του επιθυμώ διακαώς), αυτή που ενεργεί με καλές και αγνές προθέσεις.

Αγαθόκλεια: αγαθή + κλέος, η έχουσα καλή φήμη.

Αγαθοκλής: αγαθός + κλέος, ο έχων καλή φήμη.

Αγαθονίκη: αγαθή + νίκη, η νικήτρια ένδοξης νίκης.

Αγγελική: από το άγγελος και το ρήμα αγγέλω: φέρνω είδηση, προμηνύω.

Άγγελος: αγγελιοφόρος, απεσταλμένος.

Αγησίλαος: άγω + λαός, αυτός που οδηγεί τον λαό Συνεχίστε να διαβάζετε »

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Σεπ 19 2012

Το κόνσεπτ, το πρότζεκτ, το μπάτζετ

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

Ένα βλέμμα

Το κόνσεπτ, το πρότζεκτ, το μπάτζετ

Tου Nίκου Γ. Ξυδάκη

Θενξ μαν… Οταν τ’ ακούω, μεταφράζω σιωπηρά: Ευχαριστώ, μάγκα μου. Ή: Ευχαριστώ, φιλάρα… Τα μεταφράσματα μου φαίνονται πιο αρρενωπά και χυμώδη, πιο άμεσα, πιο μοναδικά. Γιατί λοιπόν οι μάγκες έφηβοι και οι μετέφηβοι τιτιβίζουν τα δικά τους κρεολικά greeklish; Ισως γιατί κάθε γενιά χρειάζεται τη δική της ιδιόλεκτο, μια μυητική αργκό, προσωρινή, αναλώσιμη, φθαρτή, με ημερομηνία λήξεως. Η ιδιόλεκτος του «μαν» θα ξεθωριάσει με την είσοδό του σε ανώτερο σχολείο, με τη συμμόρφωσή του σε άλλες αργκό, ακαδημαϊκές ή επαγγελματικές, με την ένταξή του στα μαζικά υπερσύνολα της ενήλικης ζωής, της εργασίας.

Το ερώτημα παραμένει πάντως: Γιατί τα αγγλικά κατακλύζουν τον καθημερινό λόγο; Τα κρεολικά των εφήβων είναι η πιο αθώα περίπτωση, η πιο χαριτωμένη. Οταν όμως ακούς ενήλικους, επαγγελματίες, επιστήμονες, σπουδαγμένους, να παπαγαλίζουν αγγλικά, να περιγράφουν τη δουλειά τους, τη σκέψη τους, ακόμη και τη διάθεσή τους, με αγγλικά μονοσύλλαβα ή ολιγοσύλλαβα, δεμένα με λίγα ελληνικά ρήματα και άφθονα λεκτικά τικ, όπως «καταλαβαίνεις…», ε, τότε αρχίζεις να σκέφτεσαι για τα βαθύτερα αίτια.

Είναι αληθές ότι η γλωσσομάθεια έχει αυξηθεί γεωμετρικά τις τελευταίες δεκαετίες. Ο απόφοιτος λυκείου, ακόμη και χωρίς ιδιαίτερη επίδοση, θα διαβάζει και θα μιλάει αγγλικά ασυγκρίτως καλύτερα από τον ανάλογό του του ’70, ακόμη και του ’80. Μέγα μέρος των σπουδών διεξάγεται σε αγγλόφωνα σχολεία, προπτυχιακά ή μεταπτυχιακά. Μέγα μέρος των επαγγελμάτων απαιτεί καλή γνώση ξένης γλώσσας. Το επικοινωνιακό περιβάλλον κατακλύζεται από ξένη γλώσσα: τηλεόραση, ταινίες, Διαδίκτυο, ποπ κουλτούρα.

Αρα η ένταξη στην ξένη γλώσσα, αγγλική εν προκειμένω, έρχεται αβίαστα, φυσικά. Ολα σε σπρώχνουν σε αυτή, γιατί να αντισταθείς; Ο ανάδελφος γλωσσικά Ελληνας, ο χαρτογιακάς ο ευρισκόμενος στον παγκοσμιοποιημένο χώρο των υπηρεσιών, με ανεπαρκή ουμανιστική παιδεία και αδιαμόρφωτο γλωσσικό όργανο, θα πέσει αναγκαστικά στην ευκολία του έτοιμου γλωσσικού κώδικα. Στα μοντέρνα επαγγέλματα των πάσης φύσεως υπηρεσιών, της επικοινωνίας, της ρευστής τέχνης, η συνεννόηση διεξάγεται γύρω από λέξεις-φετίχ, ας πούμε, τις εξής τρεις: κόνσεπτ, πρότζεκτ, μπάτζετ. Εχω ένα κόνσεπτ για ένα πρότζεκτ, αλλά δεν μου βγαίνει το μπάτζετ. Ολη η δημιουργικότητα, όλη η εργασία, ο κόπος, η σκέψη, το σφρίγος, όλα συμποσούνται σε αυτό το τρίπτυχο δισύλλαβων.

Παίζουν ρόλο οι σπουδές; Τα μάστερ μονοετούς σε βρετανικά πανεπιστήμια και πρώην πολυτέκνικ; Ναι, ασφαλώς, αλλά πολύ σοβαρότερο ρόλο παίζει το οιονεί διεθνές περιβάλλον της εργασίας, και η γενικευμένη ολιγογλωσσία των εταιρικών στελεχών. Στις μπίζνες δεν χρειάζονται καλά ελληνικά, δεν χρειάζεται καν γλώσσα, όλα διεξάγονται με στερεοτυπικές εκφράσεις και τυποποιημένες σκέψεις: αυτά κυκλοφορούν ως επικρατούσα αλήθεια.

Σοβαρό ρόλο παίζει και η ξενομανία. Υπό τον συνοπτικό αυτό όρο εννοούνται διάφορα συμπλέγματα καθυστέρησης, μειονεξίας, οκνηρίας, μιμητισμού – ψυχολογικά και κοινωνικά. Σε περιβάλλον ασφυκτικά ομογενοποιημένο, κοσμοπολίτικο, ίδιο παντού, άοσμο, άχρωμο, «πολιτισμένο», η διατήρηση ιδιαιτέρας ταυτότητας, ιδιομορφίας, ετεροχρωμίας, ντοπιολαλιάς, είναι δυσχερής, κοπιώδης, παράτολμη, ανεπιθύμητη εντέλει. Είναι ευκολότερο και ασφαλέστερο να ομοιάζεις, να κρύβεσαι ανάμεσα σε μυριάδες ομοιόχρωμους γκρίζους· γίνεσαι ευκολότερα αποδεκτός. Τα πλούσια, καλά ελληνικά είναι δύσκολα και σχεδόν ανώφελα οικονομικά-εργασιακά· τα κρεολικά, τα φραγκολεβαντίνικα, τα γκρίκλις του κόνσεπτ-πρότζεκτ είναι εύκολα, ακίνδυνα, ξεκούραστα, καλύπτουν αδυναμίες και ανεπάρκειες. Κι αφού ο ξένος το ’χει βρει, γιατί να σκάμε να το βρούμε εμείς στα ελληνικά; Μισή αλήθεια, ή και ψέμα. Το αντιλαμβάνομαι όταν ακούω γιατρούς να λένε αγγλικά όσα δεν ξέρουν ελληνικά λόγω οκνηρίας· κι όταν θυμάμαι σπουδαίους γιατρούς να λένε για τις αμερικανικές σπουδές τους ότι το ευκολότερο πεδίο ήταν το γλωσσικό, λόγω ελληνογενούς ορολογίας.

Το ποτάμι που μας περιέχει είναι ορμητικό και κοσμοπολίτικο, με τρόπους καινούργιους. Αναμφίβολα. Η εγκατάλειψη της μητρικής γλώσσας όμως δεν είναι πρόοδος· είναι υποταγή και απώλεια ταυτότητας, είναι υπαρξιακή συρρίκνωση. Η γλώσσα δεν είναι μόνο εργαλείο, δεν είναι μόνο φόρμα, δεν είναι επικοινωνιακότητα· είναι νοητικό και αισθητικό συμβάν, είναι υλικότητα, είναι σχέση, κοινωνία. Πίσω από την κρεολική, τη θρυμματισμένη γλώσσα των στελεχών και των μοδάτων, των τεχνοκρατών, τώρα πια και των πολιτικών, αναπτύσσεται μια αναλόγως κρεολική, θρυμματισμένη σκέψη, ομοιόμορφη, ομοιόχρωμη, ομοιογενής, αδιάφορη, κολοβή, υποταγμένη. Υποταγμένη κυρίως.

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Σεπ 19 2012

η γλώσσα από την εποχή του Ομήρου έως σήμερα

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

Ποια ελληνική λέξη είναι αρχαία και ποια νέα; Γιατί μία ομηρική λέξη μας φαίνεται δύσκολη και ακαταλαβίστικη;

Οι Έλληνες σήμερα ασχέτως μορφώσεως μιλάμε ομηρικά, αλλά δεν το γνωρίζουμε, επειδή αγνοούμε την έννοια των λέξεων που χρησιμοποιούμε.
Για του λόγου το αληθές να μερικά παραδείγματα για να δούμε ότι η ομηρική γλώσσα όχι μόνο δεν είναι νεκρή, αλλά είναι ολοζώντανη:

Αυδή είναι η φωνή. Σήμερα χρησιμοποιούμε το επίθετο άναυδος.

Αλέξω στην εποχή του Ομήρου σημαίνει εμποδίζω, αποτρέπω. Τώρα χρησιμοποιούμε τις λέξεις αλεξίπτωτο, αλεξίσφαιρο, αλεξικέραυνο, αλεξήλιο, Αλέξανδρος (αυτός που αποκρούει τους άνδρες) κ.τ.λ.

Με το επίρρημα τήλε στον Όμηρο εννοούσαν μακριά, εμείς χρησιμοποιούμε τις λέξεις τηλέφωνο, τηλεόραση, τηλεπικοινωνία, τηλεβόλο, τηλεπάθεια κ.τ.λ.

Λάας ή λας έλεγαν την πέτρα. Εμείς λέμε λατομείο, λαξεύω.

Πέδον στον Όμηρο σημαίνει έδαφος, τώρα λέμε στρατόπεδο, πεδινός.

Το κρεβάτι λέγεται λέχος, εμείς αποκαλούμε λεχώνα τη γυναίκα που μόλις γέννησε και μένει στο κρεβάτι.

Πόρο έλεγαν τη διάβαση, το πέρασμα, σήμερα χρησιμοποιούμε τη λέξη πορεία. Επίσης αποκαλούμε εύπορο κάποιον που έχει χρήματα, γιατί έχει εύκολες διαβάσεις, μπορεί δηλαδή να περάσει όπου θέλει, και άπορο αυτόν που δεν έχει πόρους, το φτωχό.

Φρην είναι η λογική. Από αυτή τη λέξη προέρχονται το φρενοκομείο, ο φρενοβλαβής, ο εξωφρενικός, ο άφρων κ.τ.λ.

Δόρπος, λεγόταν το δείπνο, σήμερα η λέξη είναι επιδόρπιο.

Λώπος είναι στον Όμηρο το ένδυμα. Τώρα αυτόν που μας έκλεψε (μας έγδυσε το σπίτι) το λέμε λωποδύτη.

Ύλη ονόμαζαν ένα τόπο με δένδρα, εμείς λέμε υλοτόμος.

Άρουρα ήταν το χωράφι, όλοι ξέρουμε τον αρουραίο.

Τον θυμό τον αποκαλούσαν χόλο. Από τη λέξη αυτή πήρε το όνομα της η χολή, με την έννοια της πίκρας. Λέμε επίσης αυτός είναι χολωμένος.

Νόστος σημαίνει επιστροφή στην πατρίδα. Η λέξη παρέμεινε ως παλινόστηση, ή νοσταλγία.

Άλγος στον Όμηρο είναι ο σωματικός πόνος, από αυτό προέρχεται το αναλγητικό.

Το βάρος το αποκαλούσαν άχθος, σήμερα λέμε αχθοφόρος.

Ο ρύπος, δηλαδή η ακαθαρσία, εξακολουθεί και λέγεται έτσι -ρύπανση.

Από τη λέξη αιδώς (ντροπή) προήλθε ο αναιδής.

Πέδη, σημαίνει δέσιμο και τώρα λέμε πέδιλο. Επίσης χρησιμοποιούμε τη λέξη χειροπέδες.

Από το φάος, το φως προέρχεται η φράση φαεινές ιδέες.

Άγχω, σημαίνει σφίγγω το λαιμό, σήμερα λέμε αγχόνη. Επίσης άγχος είναι η αγωνία από κάποιο σφίξιμο, ή από πίεση.

Βρύχια στον Όμηρο είναι τα βαθιά νερά, εξ ου και τo υποβρύχιο.

Φερνή έλεγαν την προίκα. Από εκεί επικράτησε την καλά προικισμένη να τη λέμε «πολύφερνη νύφη».

Το γεύμα στο οποίο ο κάθε παρευρισκόμενος έφερνε μαζί του το φαγητό του λεγόταν έρανος. Η λέξη παρέμεινε, με τη διαφορά ότι σήμερα δεν συνεισφέρουμε φαγητό, αλλά χρήματα.

Υπάρχουν λέξεις, από τα χρόνια του Ομήρου, που ενώ η πρώτη τους μορφή μεταβλήθηκε –η χειρ έγινε χέρι, το ύδωρ νερό, η ναυς έγινε πλοίο, στη σύνθεση διατηρήθηκε η πρώτη μορφή της λέξεως.


Από τη λέξη χειρ έχομε: χειρουργός, χειριστής, χειροτονία, χειραφέτηση, χειρονομία, χειροδικώ κ.τ.λ.
Από το ύδωρ έχομε τις λέξεις: ύδρευση υδραγωγείο, υδραυλικός, υδροφόρος, υδρογόνο, υδροκέφαλος, αφυδάτωση, ενυδρείο, κ.τ.λ.
Από τη λέξη ναυς έχομε: ναυπηγός, ναύαρχος, ναυμαχία, ναυτικός, ναυαγός, ναυτιλία, ναύσταθμος, ναυτοδικείο, ναυαγοσώστης, ναυτία, κ.τ.λ.

Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα παραδείγματα προκύπτει ότι: Δεν υπάρχουν αρχαίες και νέες ελληνικές λέξεις, αλλά μόνο Ελληνικές.


Η ελληνική γλώσσα είναι ενιαία και ουσιαστικά αδιαίρετη χρονικά.


Από την εποχή του Ομήρου μέχρι σήμερα προστέθηκαν στην ελληνική γλώσσα μόνο ελάχιστες λέξεις.
Η γνώση των εννοιών των λέξεων θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι μιλάμε τη γλώσσα της ομηρικής ποίησης, μια γλώσσα που δεν ανακάλυψε ο Όμηρος
αλλά προϋπήρχε πολλές χιλιετηρίδες πριν από αυτόν…

Πηγές:

Απολλώνιου Σοφιστού Λεξικόν κατά Στοιχείον Ιλιάδος και Οδύσσειας, Εκδόσεις Ηλιοδρόμιο.

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Σεπ 19 2012

λάθη…

1. Συνηθισμένα ορθογραφικά λάθη σε συνηθισμένες λέξεις

  • Μία, μια (=μιά), δύο, δυο (=δυό).
  • Εννιάεννέαεννιακόσια, εννιακοσιοστός αλλά ενενήνταένατος, ενενηκοστός.
  • Τριάμισι χρόνια, τρεισήμισι μέρες (όχι τρεισήμισι χρόνια, για τον ίδιο λόγο που δε λέμε “τρεις χρόνια”).
  • Οι τύποι της ερωτηματικής αντωνυμίας ποιος είναι μονοσύλλαβοι και δεν τονίζονται: ποιες, ποιοι, ποιους κ.λπ.
  • γι΄ αυτό (και όχι: γιαυτό)
  • απ’ ό,τι (και όχι: απ’ ότι)
  • καθότι ή καθ’ ότι (και όχι: καθ’ ό,τι)
  • οτιδήποτε (και όχι: ο,τιδήποτε)
  • καθένας, καθεμιά (και όχι: κάθε ένας, κάθε μια)
  • μ’ εμένα, μ’ εσένα κλπ (και όχι: με μένα, με σένα)
  • παρ’ όλα αυτά (και όχι: παρόλα αυτά). Αλλά παρόλο.
  • διά (και όχι: δια [είναι δισύλλαβη]). Αλλά: για
  • το εδώλιο του κατηγορουμένου (και όχι: το ειδώλιο)
  • πληροίς, πληροί (και όχι: πληρεί)
  • κάθιδρος (και όχι: κάθιδρως)
  • παρεμπιπτόντως (και όχι: παρεπιπτόντως)
  • βραδιά, βραδιάζει, βραδινός, αλλά βράδυ.
  • ο μυς, οι μύες, τους μυς (και όχι: οι μυς, τους μύες)
  • ο ιχθύς, οι ιχθύες, τους ιχθύς (και όχι: οι ιχθείς, τους ιχθύες)
  • όροφος αλλά διώροφος, τριώροφος, πολυώροφος
  • Γαλλία αλλά Πορτογαλία
  • ποικίλλω αλλά ποικιλία
  • Επιφάνια, Θεοφάνια (και όχι: Επιφάνεια)
  • ειδωλολατρίαπρωτοπορία κλπ. (και όχι σε -εία), διότι προέρχονται από ουσιαστικά (ειδωλολάτρης κλπ.) και όχι από ρήματα.
  • περηφάνια (και όχι: περηφάνεια) αλλά υπερηφάνεια (και τα δύο σωστά, αλλά προσοχή στη διαφορετική κατάληξη). Και περιφανής.
  • αυτός καθ΄ εαυτόν, αυτή καθ’εαυτήν, αυτού καθ΄ εαυτόν, αυτής καθ’ εαυτήν, αυτόν καθ΄ εαυτόν, αυτοί καθ΄ εαυτούς, αυτών καθ΄ εαυτούς κλπ. Και επίσης αυτός καθαυτόν, αυτή καθαυτήν κλπ.(και όχι: αυτού καθ΄ εαυτού, αυτής καθ΄ εαυτής, αυτοί καθ΄ εαυτοί κλπ.).
  • Αϊ-Βασίλης, Αϊ-Γιώργης. Το “Αϊ” δεν τονίζεται, δεν γράφεται “Αη” και ακολουθείται πάντα από ενωτικό (“-”).
  • Στρατιωτική ορολογία: η περίπολος (και όχι ουδ.), ο γεμιστήρας, ο τελαμώνας, ο αορτήρας, ο ζωστήρας (και όχι θηλ.), στρατιώτης προσκεκολλημένος σε άλλη μονάδα (και όχι: προσκωλυόμενος)

2. Συνηθισμένα εκφραστικά λάθη σε συνηθισμένες εκφράσεις

  • «Ευχαριστούμε όλους όσοι μας συμπαραστάθηκαν» (και όχι: «όλους όσους…» διότι είναι υποκείμενο στο ρήμα που ακολουθεί, αλλά: «ευχαριστούμε όσους…» και «επικοινωνεί με όλους όσους εκτιμάει», επειδή εδώ το «όσους» είναι αντικείμενο του ρήματος). Συνεχίστε να διαβάζετε »

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Μάι 23 2012

o Σωκράτης ξαναδικάζεται!

Μία από τις μεγαλύτερες στιγμές της Δικαιοσύνης, μία δίκη που καθόρισε τον κόσμο και την νομική, επαναλαμβάνεται στην Αθήνα, την Παρασκευή 25 Μαΐου 2012, στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση. Τη Δίκη θα διεξάγουν διακεκριμένοι δικαστές και νομικοί από Ελλάδα και εξωτερικό.

Με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ωνάση, η δίκη του Σωκράτη επαναλήφθηκε στο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Νέας Υόρκης τον Μάιο του 2011: Ο Σωκράτης αθωώθηκε. Η εν Αθήναις  δίκη, θα παρουσιαστεί μέσω live streaming από τη διεύθυνση www.sgt.gr/dikisocrati

Οι συμμετέχοντες νομικοί θα διερευνήσουν τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που βρίσκονται πίσω από της κατηγορίες που αντιμετώπισε ο Σωκράτης και θα τα προσδιορίσουν στο παρόν. Στόχος είναι να παρακολουθήσει το κοινό τα επιχειρήματα της κάθε πλευράς, να προβληματιστεί με τα λεπτά ζητήματα που απασχολούν ακόμα την ανθρωπότητα και να ζήσει μια προσομοίωση της έντασης της δίκης του Σωκράτη στην Αθήνα πριν περίπου 2500 χρόνια.

Σύγχρονοι Δικαστές :
– Λόρδος Richard Aikens: Δικαστής, μέλος του Εφετείου της Αγγλίας και της Ουαλίας (Αγγλία).
– Sophie-Caroline De Margerie: Δικαστής στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Γαλλία).
– Pierre Delvolve: Μέλος της Ακαδημίας Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών (Γαλλία).
– Stephan Gass: Αντιπρόεδρος του Εφετείου της Ελβετίας (Ελβετία).
– Δρ Giusep Nay: πρώην Πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Ελβετίας (Ελβετία).
– Loretta Preska: Πρόεδρος του Αμερικανικού Περιφερειακού Δικαστηρίου της Νότιας Περιφέρειας της Νέας Υόρκης (ΗΠΑ).
– Άννα Ψαρούδα-Μπενάκη: Ακαδημαϊκός, Ομότιμη Καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου, Πρώην Πρόεδρος της Βουλής.
– Βασίλειος Ρήγας: πρώην Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου (Ελλάδα).
– Σερ Stephen Sedley: Μέλος του Εφετείου της Αγγλίας και της Ουαλίας (Αγγλία).
– Francois Terre: Μέλος της Ακαδημίας Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών (Γαλλία).
– Καθηγητής Harm Peter Westermann: Καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν (Γερμανία).

Σύγχρονοι Υπερασπιστές Σωκράτους :
– Michael Beloff, QC: Δικηγόρος (Αγγλία).
– Patrick Simon: Δικηγόρος (Γαλλία).

Σύγχρονοι Υπερασπιστές Αθηναίων :
– Καθηγητής Ηλίας Αναγνωστόπουλος: Αναπληρωτής Καθηγητής Ποινικών και Εγκληματολογικών Σπουδών (ΕΚΠΑ), Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω (Ελλάδα).
– Δρ Αντώνης Παπαδημητρίου: Δικηγόρος, Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση (Ελλάδα).

+ Ώρα έναρξης: 18:30
Κεντρική Σκηνή
Εισιτήρια : 10 € | Μειωμ.: 5 €

Πληροφορίες παραστάσεων και τηλεφωνική πώληση εισιτηρίων:
Tηλ.: 210 900 5 800 (Δε-Κυρ: 9:00-21:00).

Η εκδήλωση πραγματοποιείται με την υποστήριξη της UBS AG.
+
H δίκη θα πραγματοποιηθεί στην ελληνική, αγγλική και γαλλική γλώσσα, με ταυτόχρονη μετάφραση.

Η ιστορία

«Ο Θάνατος του Σωκράτους» από του Jacques-Louis David (1787)

Ο Σωκράτης έζησε την εποχή που η Αθηνά διένυε μια κρίση της δημοκρατίας. Πιστός οπαδός της ηθικής, ο σοφός Σωκράτης δεν σταμάτησε να προκαλεί τους συμπολίτες του, στηλιτεύοντας τα κακώς κείμενα. Ίσως να δικάστηκε ακριβώς γι΄ αυτό. Οδηγήθηκε σε δίκη ενώπιον 500 Αθηναίων το 399 π.Χ. με τις κατηγόριες της ασέβειας προς του Θεούς της πόλης και της εισαγωγής «καινών δαιμονίων» στην Αθήνα αλλά και της διαφθοράς των νέων. Καταδικάστηκε σε θάνατο με 280 ψήφους που τον έκριναν ένοχο έναντι 220 ψήφων πολιτών που πείστηκαν για την αθωότητα του. Συνεχίστε να διαβάζετε »

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Ιαν 14 2012

σοφία

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

Πνευματική ιδιοκτησία: ένα λάθος επίθετο για ένα λάθος ουσιαστικό.
Harlan Cleveland, 1918-2008, Αμερικανός πολιτικός
Απόφθεγμα: μυθιστόρημα που υπέστη ανελέητο editing.
Αγνώστου
Παροιμία: μικρή πρόταση βασισμένη σε μακρά εμπειρία.
Μιγκέλ Θερβάντες, 1547-1616, Ισπανός συγγραφέας

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Ιαν 11 2012

ελληνικές λέξεις στην αγγλική

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

1 στις 4 αγγλικές λέξεις είναι ελληνική
έρευνα του Αριστείδη Κωνσταντινίδη

Εκατόν πενήντα και πλέον, χιλιάδες ελληνικές λέξεις, περιέχει η αγγλική γλώσσα και η διεθνής επιστημονική ορολογία. Η μια στις τέσσερις αγγλικές λέξεις είναι ελληνική. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε η μοναδική εργασία του συγγραφέα από τη Θεσσαλονίκη κ. Αριστείδη Κωνσταντινίδη, που κράτησε 28 χρόνια.

Το λεξικογραφικό ενδιαφέρον, είναι τέτοιο, που αποδεικνύει ότι η ελληνική γλώσσα, είναι η γλώσσα των επιστημών και της λόγιας έκφρασης, στην αγγλική γλώσσα.

Μέχρι το 1991 υπήρχαν δύο μόνο εργασίες για την επίδραση της ελληνικής γλώσσας
στο ευρωπαϊκό λεξιλόγιο.
Η μια για την γαλλική γλώσσα με 1250 ελληνικές ρίζες και η άλλη για τη γερμανική με 1450 λέξεις, πράγμα φτωχό για τον πλούτο της ελληνικής.

Σήμερα, η αγγλική γλώσσα έχει λέξεις από τον Όμηρο, τον Ησίοδο, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τον Ηρόδοτο, τον Ιπποκράτη, το Θουκυδίδη, το Γαληνό.

Η επίδραση που έχει ασκήσει η ελληνική γλώσσα στο ευρωπαϊκό λεξιλόγιο και ιδιαίτερα στην αγγλική είναι εν μέρει γνωστή, αλλά όχι συστηματικά καταγεγραμμένη και τεκμηριωμένη.
Οι δύο εργασίες που υπήρχαν η μια για τη γαλλική και η άλλη για τη γερμανική περιελάμβαναν περί τις 1500 ρίζες λέξεις, που όχι μόνο δεν έδιναν μια ολοκληρωμένη εικόνα της επίδρασης, αλλά αντίθετα, δημιουργούσαν παραπλανητική εικόνα, σε βάρος της ελληνικής.

Πολλοί ξένοι επιστήμονες γνωρίζουν και αναγνωρίζουν, το θεμελιώδη ρόλο, που έχει παίξει η ελληνική, στον καθορισμό του λεξιλογίου του κλάδου τους, αλλά μόνο ως προς τον δικό τους κλάδο.
Δεν έχουν μια σφαιρική εικόνα, της συνολικής επίδρασης, που έχει ασκηθεί και στους άλλους επιστημονικούς κλάδους.
Οι αμφισβητήσεις για το μέγεθος της επίδρασης, της ελληνικής, προέρχονται κυρίως από τον ελλαδικό χώρο, όπου ελλείψει συγκεκριμένων και ολοκληρωμένων εργασιών, υποβαθμίζονται οι δανεισμοί που έχουν λάβει οι άλλες γλώσσες από την ελληνική.
Είναι ακόμα γεγονός ότι όλες οι γλώσσες, δανείζουν και δανείζονται και δεν υπάρχει βεβαίως μια καθαρόαιμη γλώσσα.

Ωστόσο, όλες οι γλώσσες, ούτε έχουν δανειστεί ούτε έχουν δανείσει, τον ίδιο αριθμό λέξεων, ούτε ακόμα και την ίδια ποιότητα, λέξεων.

Το 1991, στο βιβλίο του ο κ. Κωνσταντινίδης “οι ελληνικές λέξεις στην αγγλική γλώσσα”, περιελάμβανε 20.600 ελληνικές λέξεις.

Καλύπτει όλες τις λέξεις της καθομιλουμένης και τις λέξεις όλων των επιστημονικών κλάδων, πλην της βοτανολογίας, χημείας και ζωολογίας.
Εάν προσθέσουμε σε αυτές τις αμιγώς ελληνικές λέξεις, αυτές που κατά το ήμισυ είναι ελληνικές ως προς το πρώτο ή το δεύτερο συνθετικό τους, τότε το ποσοστό ανέρχεται σε 68%. Συνεχίστε να διαβάζετε »

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Ιαν 02 2012

η ιστορία της λέξης Ιανουάριος

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

Ο πρώτος μήνας του έτους, πήρε το όνομα του από το θεό Ιανό > Januarius (: Ιανουάριος). Ο θεός Ιανός ήταν αυτόχθων θεός της Ιταλίας. Απεικονιζόταν συχνά με δύο πρόσωπα και αποκαλείτο Janus bifrons, δηλαδή διπρόσωπος Ιανός. Δεν απαντάται σε καμία άλλη θρησκεία. Διδάχθηκε από τον Κρόνο τη γεωργία, τη ναυπηγική και τη χάραξη των νομισμάτων. Εθεωρείτο ο θεός πάσης αρχής ή ενάρξεως (της ημέρας, του μηνός, του έτους κ. ο. κ.).

Ο λαός μας ονομάζει τον Ιανουάριο και ως Γενάρη, ή Καλαντάρη, ή Μεσοχείμωνα (μεσαίος από τους μήνες του χειμώνα). Ονομάζεται και Γατόμηνας (το Γενάρη ζευγαρώνουν οι γάτες), Κλαδευτής, Γελαστός και άλλα. Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν τη χρονική περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου: Γαμηλίωνα, στην αρχαία Αθήνα (αυτόν το μήνα γίνονταν οι περισσότεροι γάμοι) και Ερμαίο στο Άργος.

http://www.24grammata.com

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Ιαν 02 2012

χρόνος…

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασεν η ώρα.

Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασαν τα χρόνια.
Κωνσταντίνος Καβάφης, 1868-1933, Έλληνας ποιητής
Χρόνια που πέσαν πάνω μας, σαν προβολείς.
Μας τουφεκίζουν έναν έναν
σαστισμένους λαγούς.
Μιχάλης Γκανάς, , Έλληνας ποιητής
Κι αν γύριζε ο χρόνος πίσω στην αρχή
όπως γυρίζει πίσω μια βιντεοκασέτα
το ίδιο αδέξια, με την ίδια ταραχή
τα ίδια θα κάναμε, ας’ τα.
Τίτος Πατρίκιος, Έλληνας ποιητής

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Ιαν 02 2012

το «νυν» του έρωτα

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ
Η Πρωτοχρονιά ευνοεί αφυπνιστικά ερωτήματα. Αφυπνιστικά στην πραγματικότητα, δηλαδή στη ζωή πέρα από τις εντυπώσεις και τα αισθήματα, πέρα από τον εγκλωβισμό στις αμυντικές του εγώ ψευδαισθήσεις, στην αποχαυνωτική παραισθησιογόνο επικαιρότητα.
Κάθε Πρωτοχρονιά αλλάζει με κοινή σύμβαση (σήμερα πανανθρώπινη) ένας αριθμός – μετράμε συμβατικά τον χρόνο. Ομως, αν και σε πολιτισμό μαχητικού θετικισμού (όπου μοιάζει τίποτε να μην είναι πιο επαίσχυντο από τη μεταφυσική) με μύριους τρόπους στον κοινωνικό βίο η Πρωτοχρονιά προπαγανδίζεται σαν πραγματική αλλαγή, όχι ως συμβατική αρίθμηση. Περιμένουμε να φέρει «ο καινούργιος χρόνος» (σαν παραμυθένιος Αϊ-Βασίλης) υγεία, καταναλωτική ευωχία, ευνοϊκές συγκυρίες, αποτελεσματικούς ηγέτες, συναρπαστικούς έρωτες – τη μαγική μεταμόρφωση της πραγματικότητας.
Ισως η υπερβολή προπαγανδισμού των ψευδαισθήσεων να προκαλεί τα αφυπνιστικά ερωτήματα: Τι είναι αλήθεια ο χρόνος; Συμβατική η αρίθμηση, αλλά ποιο πραγματικά το αριθμούμενο; Συνεχίστε να διαβάζετε »

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Νοέ 24 2011

Ελληνικά, μια άρτια δομημένη γλώσσα

Συντάκτης: κάτω από Φιλολογικά

Η Αγγλική γλώσσα έχει 490.000 λέξεις από τις οποίες 41.615 λέξεις είναι από την Ελληνική γλώσσα. (Βιβλίο Γκίνες)

Η Ελληνική με την μαθηματική δομή της είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σ’ αυτήν δεν υπάρχουν όρια. (Μπιλ Γκέιτς, Microsoft)

Η Ελληνική και η Κινέζικη. είναι οι μόνες γλώσσες με συνεχή ζώσα παρουσία από τους ίδιους λαούς και.στον ίδιο χώρο εδώ και 4.000 έτη. Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφοελληνικές, με πλούσια δάνεια από τη μητέρα των γλωσσών, την Ελληνική. (Francisco Adrados, γλωσσολόγος).

Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει τη ζωή από το βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον.

Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα μας διδάσκει συνεχώς πώς να γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δει ή γράψει.

Το «πειρούνι» για παράδειγμα, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις Αρχαίων Ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι» όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω» που σημαίνει τρυπώ-διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό για να το πιάσουμε.

Επίσης η λέξη «συγκεκριμένος» φυσικά και δεν μπορεί να γραφτεί «συγκεκρυμμένος», καθώς προέρχεται από το «κριμένος» (αυτός που έχει δηλαδή κριθεί) και όχι βέβαια από το «κρυμμένος» (αυτός που έχει κρυφτεί). Άρα το να υπάρχουν πολλά γράμματα για τον ίδιο ήχο (π.χ. η, ι, υ, ει, οι κτλ) όχι μόνο δεν θα έπρεπε να μας δυσκολεύει, αλλά αντιθέτως να μας βοηθάει στο να γράφουμε πιο σωστά, εφόσον βέβαια έχουμε μια βασική κατανόηση της γλώσσας μας.

Επιπλέον η ορθογραφία με την σειρά της μας βοηθάει αντίστροφα στην ετυμολογία αλλά και στην ανίχνευση της ιστορική πορείας της κάθε μίας λέξης. Και αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την καθημερινή μας νεοελληνική γλώσσα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, είναι η γνώση των Αρχαίων Ελληνικών.

Είναι πραγματικά συγκλονιστικό συναίσθημα να μιλάς και ταυτόχρονα να συνειδητοποιείς τι ακριβώς λες, ενώ μιλάς και εκστομίζεις την κάθε λέξη ταυτόχρονα να σκέφτεσαι την σημασία της.

Η ΣΟΦΙΑ

Στη γλώσσα έχουμε το σημαίνον (την λέξη) και το σημαινόμενο (την έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, και από την στιγμή που το συμφωνήσουμε να ισχύει. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Γι’ αυτό το λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν «εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές» γλώσσες.

Μάλιστα ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε παρατηρήσει αυτή την σημαντική ιδιότητα για την οποία είχε πει «Η θητεία μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση. Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο».

Όπως μας έλεγε και ο Αντισθένης, «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις». Για παράδειγμα ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γη (άρα=γή + έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του γη / δικό του σπίτι.

Ο «βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει. Βοή=φωνή + θέω=τρέχω. Ο Αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι κινείται, δεν μένει ακίνητο στον ουρανό (α + στήρ από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι).

Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιο τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για τη σκέψη.

Για παράδειγμα ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω» που σημαίνει μειώνομαι. Και πραγματικά ο φθόνος σαν συναίσθημα, σιγά-σιγά μας φθίνει και μας καταστρέφει. Μας «φθίνει» – ελαττώνει ως ανθρώπους – και μας φθίνει μέχρι και την υγεία μας. Και, βέβαια, όταν αναφερόμαστε σε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην τελειώνει, πως το λέμε; Μα, φυσικά, «άφθονο».

Έχουμε τη λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα». Διότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έλθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι το φρούτο όταν είναι άγουρο ή σαπισμένο και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή, σε αυτή την περίπτωση, δεν μπορούμε να το απολαύσουμε.

Ακόμα έχουμε την λέξη «ελευθερία» για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά» = το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά . Άρα βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις τη δυνατότητα να πάς όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα ερμηνεία!!!

Το άγαλμα ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν βλέπουμε (σε αρχική φάση οι Θεοί) ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η ψυχή μας ευχαριστείται, αγάλλεται. Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούμε ότι είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά). Άρα, για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο), η ψυχή μας αγάλλεται και γιατρευόμαστε. Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με τη σωματική μας υγεία.

Παρένθεση: και μια και το έφερε η «κουβέντα», η Ελληνική γλώσσα μας λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και την λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τι. Για σκεφτείτε το λίγο.

Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη Λατινική λέξη για το άγαλμα (που μόνο Λατινική δεν είναι). Οι Λατίνοι ονόμασαν το άγαλμα, statua από το Ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε, και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο. Προσέξτε την τεράστια διαφορά σε φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών, αυτό που σημαίνει στα Ελληνικά κάτι τόσο βαθύ εννοιολογικά, για τους Λατίνους είναι απλά ένα ακίνητο πράγμα.

Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα με τη σκέψη του ανθρώπου. Όπως λέει και ο George Orwell στο αθάνατο έργο του «1984», απλή γλώσσα σημαίνει και απλή σκέψη. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει την γλώσσα για να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς λέξεις.

«Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση», έγραφε ο Μιχάι Εμινέσκου, εθνικός ποιητής των Ρουμάνων.

Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικά πολιτισμού. Το να μπορείς να μιλάς σωστά σημαίνει ότι ήδη είσαι σε θέση να σκέφτεσαι σωστά, να γεννάς διαρκώς λόγο και όχι να παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις.

Η ΜΟΥΣΙΚΟΤΗΤΑ

Η Ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν «αυδή». Η λέξη αυτή δεν είναι τυχαία αφού προέρχεται από το ρήμα «άδω» που σημαίνει τραγουδώ.

Όπως γράφει και ο μεγάλος ποιητής και ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος:

«Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φώς θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως ένα ποταμάκι που μουρμουρίζει. Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμους συναντήσω αγγέλους, θα τους μιλήσω Ελληνικά, επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε Μεταξύ τους με μουσική».

Ο γνωστός Γάλλος συγγραφεύς Ζακ Λακαρριέρ επίσης μας περιγράφει την κάτωθι εμπειρία από το ταξίδι του στην Ελλάδα: «Άκουγα αυτούς τους ανθρώπους να συζητούν σε μια γλώσσα που ήταν για μένα αρμονική αλλά και ακατάληπτα μουσική. Αυτό το ταξίδι προς την πατρίδα – μητέρα των εννοιών μας – μου απεκάλυπτε ένα άγνωστο πρόγονο, που μιλούσε μια γλώσσα τόσο μακρινή στο παρελθόν, μα οικεία και μόνο από τους ήχους της. Αισθάνθηκα να τα έχω χαμένα, όπως αν μου είχαν πει ένα βράδυ ότι ο αληθινός μου πατέρας ή η αληθινή μου μάνα δεν ήσαν αυτοί που με είχαν αναστήσει».

Ο διάσημος Έλληνας και διεθνούς φήμης μουσικός Ιάνης Ξενάκης, είχε πολλές φορές τονίσει ότι η μουσικότητα της Ελληνικής είναι εφάμιλλη της συμπαντικής.

Αλλά και ο Γίββων μίλησε για μουσικότατη και γονιμότατη γλώσσα, που δίνει κορμί στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν ξεχωριστά σύμβολα για νότες, χρησιμοποιούσαν τα ίδια τα γράμματα του αλφαβήτου.

«Οι τόνοι της Ελληνικής γλώσσας είναι μουσικά σημεία που μαζί με τους κανόνες προφυλάττουν από την παραφωνία μια γλώσσα κατ’ εξοχήν μουσική, όπως κάνει η αντίστιξη που διδάσκεται στα ωδεία, ή οι διέσεις και υφέσεις που διορθώνουν τις κακόηχες συγχορδίες», όπως σημειώνει η φιλόλογος και συγγραφεύς Α. Τζιροπούλου-Ευσταθίου.

Είναι γνωστό εξάλλου πως όταν οι Ρωμαίοι πολίτες πρωτάκουσαν στην Ρώμη Έλληνες ρήτορες, συνέρρεαν να θαυμάσουν, ακόμη και όσοι δεν γνώριζαν Ελληνικά, τους ανθρώπους που «ελάλουν ώς αηδόνες».

Δυστυχώς κάπου στην πορεία της Ελληνικής φυλής, η μουσικότητα αυτή (την οποία οι Ιταλοί κατάφεραν και κράτησαν) χάθηκε, προφανώς στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Να τονίσουμε εδώ ότι οι άνθρωποι της επαρχίας, τους οποίους συχνά κοροϊδεύουμε για την προφορά τους, είναι πιο κοντά στην Αρχαιοελληνική προφορά από ό,τι εμείς οι άνθρωποι της πόλεως.

Η Ελληνική γλώσσα επιβλήθηκε αβίαστα (στους Λατίνους) και χάρη στην μουσικότητά της.

Όπως γράφει και ο Ρωμαίος Οράτιος «Η Ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοημένη με μία γλώσσα εύηχη, γεμάτη μουσικότητα».

Από το Ελληνικό Αρχείο Συντάκτης: (Δημήτριος Καραπιστόλης)

14 απαντήσεις μέχρι τώρα

Επόμενα »