Μια φορά και έναν καιρό, στα αρχαία χρόνια, ζούσε ένας ξυλοκόπος, που η δουλειά του ήταν να κόβει ξύλα στο δάσος και να τα πουλάει στην αγορά.
Μια μέρα, καθώς πελεκούσε ένα δέντρο δίπλα στην όχθη ενός ποταμού, με ένα δυνατό χτύπημα στον κορμό του δέντρου, γλίστρησε το τσεκούρι μέσα από τα χέρια του, έπεσε μέσα στο ποτάμι και βυθίστηκε στα γάργαρα νερά του.
Ο ξυλοκόπος έτρεξε δίπλα στο ποτάμι να το βρει, αλλά τα νερά ήταν πολύ βαθιά και το τσεκούρι του δεν φαινόταν πουθενά. Περπατούσε αναστατωμένος πάνω κάτω στην όχθη του ποταμού μήπως το δει, αλλά τίποτα.
Λυπημένος, κάθισε στην άκρη του ποταμού και άρχισε να σκέφτεται. «Τι θα κάνω τώρα;» μουρμούρισε απελπισμένος. Ο φτωχός ξυλοκόπος είχε μόνο ένα τσεκούρι και τα χρήματα που χρειαζόταν για να αγοράσει καινούριο ήταν όσα έβγαζε δουλεύοντας μια ολόκληρη εβδομάδα.
Η πόλη δε, ήταν μακριά και χρειαζόταν μια ολόκληρη μέρα για να πάει και να γυρίσει. «Πώς θα ζήσω τώρα, χωρίς το τσεκούρι μου, χωρίς να μπορώ να δουλέψω;» «Πού θα βρω τα λεφτά να πάρω άλλο και τι θα τρώω μια ολόκληρη εβδομάδα;»
Ο φτωχός ξυλοκόπος ένιωσε απελπισμένος και άρχισαν να τρέχουν δάκρυα από τα μάτια του. Εκείνη την ώρα, έτυχε να περνάει από το δάσος ο θεός Ερμής. Είδε τον ξυλοκόπο που καθόταν στην όχθη του ποταμού στεναχωρημένος και απογοητευμένος και τον πλησίασε.
– «Τι έπαθες και κλαις ξυλοκόπε;», τον ρώτησε.
– «Έχασα το τσεκούρι μου», απάντησε εκείνος. «Έπεσε μέσα στο ποτάμι, και τώρα δεν μπορώ να δουλέψω για να ζήσω. Είμαι φτωχός και δεν έχω άλλο τσεκούρι και χρειάζομαι λεφτά από τη δουλειά μιας ολόκληρης εβδομάδας για να πάω στην πόλη να αγοράσω άλλο», του εξήγησε εκείνος.
– «Μη στεναχωριέσαι. Θα βρω εγώ το τσεκούρι σου» αποκρίθηκε ο Ερμής και πλησίασε στο ποτάμι. Με μια βουτιά, χάθηκε στο βυθό του ποταμού και αμέσως βγήκε στην επιφάνεια κρατώντας ένα ολόχρυσο τσεκούρι.
– «Να, ορίστε το τσεκούρι σου», είπε στον ξυλοκόπο χαρούμενος. Ο ξυλοκόπος κοίταξε το τσεκούρι με απορία και το έδωσε πίσω στο Ερμή.
– «Αυτό δεν είναι το τσεκούρι μου», του είπε λυπημένος. «Το δικό μου είναι ένα απλό ξύλινο τσεκούρι, ενώ αυτό έχει ολόχρυση λαβή! Κάποιος άλλος θα το έχει χάσει αυτό το τσεκούρι». Ο Ερμής τα έχασε με την απάντηση του ξυλοκόπου και εντυπωσιάστηκε που ένας φτωχός και απελπισμένος ξυλοκόπος αρνήθηκε να πάρει το ολόχρυσο τσεκούρι και επέμεινε ότι δεν είναι δικό του.
Ο Ερμής βούτηξε ξανά στο νερό και ξαναγύρισε δίνοντας στον ξυλοκόπο ένα τσεκούρι με λαβή από ασήμι. Αλλά και πάλι ο ξυλοκόπος κούνησε το κεφάλι του απογοητευμένος.
– «Σε ευχαριστώ πολύ για το κόπο και την προσπάθεια που έκανες για να με βοηθήσεις, αλλά δυστυχώς, ούτε αυτό είναι το δικό μου τσεκούρι. Το δικό μου είναι ένα απλό τσεκούρι με ξύλινη λαβή, ενώ αυτό είναι από ασήμι. Δεν μπορώ να το πάρω. Σίγουρα ανήκει σε κάποιον άλλον που το έχασε.»
– «Καλά!» αποκρίθηκε ο Ερμής και ξαναβούτηξε στο ποτάμι. Βγήκε κρατώντας το ξύλινο τσεκούρι του ξυλοκόπου.
– «Σε ευχαριστώ πολύ!» είπε ο ξυλοκόπος ενθουσιασμένος και το πρόσωπο του φωτίστηκε από χαρά. «Αυτό είναι το τσεκούρι μου! Πώς να σε ευχαριστήσω;»
Ο Ερμής, συγκινημένος από την τιμιότητα του ξυλοκόπου του χάρισε και τα άλλα δύο τσεκούρια, το χρυσό και το ασημένιο, λέγοντας του:
– «Πάρε και αυτά τα δύο τσεκούρια, είναι δικά μου και σου τα χαρίζω, γιατί είσαι άνθρωπος τίμιος και ειλικρινής!» του είπε και εξαφανίστηκε.
