Τα ψέματα της Πρωταπριλιάς είναι ένα έθιμο που μας έχει έρθει από την Ευρώπη. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που «γεννήθηκε» το έθιμο αυτό. Δύο από αυτές, όμως, είναι οι επικρατέστερες.

Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, το έθιμο ξεκίνησε από τους Κέλτες, λαό της βορειοδυτικής Ευρώπης, οι οποίοι ήταν δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου. Όσο καλοί ψαράδες όμως και να ήταν, την εποχή αυτή του χρόνου τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο «κώδικας δεοντολογίας» των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η συνήθεια, έγινε με το πέρασμα του χρόνου έθιμο.

Η δεύτερη εκδοχή, που θεωρείται και πιο βάσιμη ιστορικά, θέλει γενέτειρα του εθίμου την Γαλλία του 16ου αιώνα. Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η «1η Απριλίου». Την χρονιά αυτή όμως, και επί βασιλείας Καρόλου του 9ου, αυτό άλλαξε και Πρωτοχρονιά θεωρούνταν πλέον η 1η Ιανουαρίου. Στην αρχή αυτό δεν το δέχτηκαν όλοι οι πολίτες. Οι αντιδραστικοί συνέχιζαν να γιορτάζουν, την παλαιά πλέον, πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.

Το έθιμο αυτό ήρθε και στην Ελλάδα και διαφοροποιήθηκε αποκτώντας μια ελληνική χροιά. Η βασική ιδέα βέβαια παρέμεινε ίδια. Λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το «θύμα» μας. Σε κάποιες περιοχές, θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Σε κάποιες άλλες πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειες του. Επίσης το βρόχινο νερό της πρωταπριλιάς, θεωρούν μερικοί, ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Όσο για το «θύμα», πιστεύεται ότι, σε αντίθεση με τον «θύτη», θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα αν είναι παντρεμένος θα χηρέψει γρήγορα.

Πηγή: Βικιπαίδεια

-Μάθαμε το τραγούδι: «Τα ψέματα» και τοποθετήσαμε τις εικόνες από το εικονόλεξο του τραγουδιού με τη σωστή σειρά.

Τα ψέματα Στραβός βελόνα γύρευε, ολά-ολά (x 2) Μέσα σε αχυρώνα, βατσιτσέλο-βατσιτσό (x 2)

Και ο κουφός του έλεγε, ολά-ολά (x 2) Πως άκουσ’ ένα κρότο, βατσιτσέλο-βατσιτσό (x 2)

Πολλά ψέματα είπαμε,ολά-ολά (x 2) Ας πούμε και μι’ αλήθεια, βατσιτσέλο-βατσιτσό (x 2) Ο κόκορας εγέννησε, ολα-ολα (x 2) Σαράντα κολοκύθια, βατσιτσέλο-βατσιτσό (x 2)

Τα κολοκύθια είχανε μέσα νερό, ολά-ολά (x 2) Και το νερό βατράχια, βατσιτσέλο-βατσιτσό (x 2)

-Διαβάσαμε τα παραμύθια:

1) «Ο ψεύτης βοσκός», παραδοσιακό και ζωγραφίσαμε ό,τι μας έκανε εντύπωση από αυτό,

2) «Πινόκιο», παραδοσιακό ,

3) «Τα ψέματα του Απρίλη» της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου,

4) «Λίνα-Πόσο ζυγίζει ένα ψέμα;» της Silvia Serreli και

5) «Το αυγό του Σίλα» των: Νένας Γεωργιάδου και Χρήστου Νικολαΐδη

-Παίξαμε με τα ψέματα:

α. Φτιάξαμε ένα μεγάλο κεφάλι του Πινόκιο χωρίς να του βάλουμε μυτούλα. Καθίσαμε όλοι γύρω από αυτό  και το κάθε παιδί που έλεγε ένα ψεματάκι έπρεπε να βάλει ένα τουβλάκι στην μύτη του, χτίζοντας έτσι μια τεράστια μύτη, η οποία ξαναέγινε μικρή όταν τα ψέματα αντικαταστάθηκαν από αλήθειες αυτή τη φορά. (Πηγή: ιστοσελίδα «Της τάξης και της πράξης»)

β. Χρησιμοποιώντας το ίδιο μεγάλο χάρτινο κεφάλι του Πινόκιο παίξαμε άλλο ένα παιχνίδι. Αυτή τη φορά για μύτη χρησιμοποιήσαμε ένα παιχνίδι ευστοχίας με δακτύλιους που υπάρχει στο νηπιαγωγείο μας. Όποιο παιδί κατάφερνε να στοχεύσει σωστά στη μύτη του Πινόκιο με το δακτύλιο από σχοινί που κρατούσε, έλεγε κι ένα ψεματάκι. (Πηγή: ιδέα από το pinterest)

γ. Χρησιμοποιώντας ένα χωνί, που το μετατρέψαμε σε κεφάλι του Πινόκιο κι ένα στυλό παίξαμε άλλο ένα πρωταπριλιάτικο παιχνίδι. Σε κάθε ψέμα η μύτη μεγάλωνε και σε κάθε αλήθεια μίκραινε με τη βοήθεια του στυλό που ένα παιδάκι είχε αναλάβει να μετακινεί στο ρύγχος του χωνιού. (Πηγή: η ιστοσελίδα της pitsina)

δ. Παίξαμε κι ένα παιχνίδι σειραθέτησης με τη μύτη του Πινόκιο, τοποθετώντας εικόνες που βρήκαμε στο διαδίκτυο στη σειρά ξεκινώντας από την εικόνα όπου ο Πινόκιο έχει πει τα λιγότερα ψέματα κι έτσι έχει μικρή μύτη.

ε. Τα παιδιά κρατούσαν στα χέρια τους δύο καρτελίτσες. Η μία έγραφε τη λέξη αλήθεια και η άλλη τη λέξη ψέμα. Έπρεπε να σηκώσουν τη σωστή καρτέλα ανάλογα με το αν αυτό που άκουγαν ήταν αλήθεια ή όχι. Νικητής ήταν αυτός που κατάφερε να μην ξεγελαστεί και σηκώσει λάθος καρτελίτσα.

-Καταγράψαμε τα ψέματα και τις αλήθειες που είπαμε, ξεχωρίζοντας το ψέμα από την αλήθεια και γνωρίσαμε το γράμμα Ψ,ψ.

-Επισκεφθήκαμε την Πειραματική Σκηνή Καλαμάτας, όπου και παρακολουθήσαμε την υπέροχη παράσταση κουκλοθεάτρου: “Πινόκιο”.

Στα πλαίσια και του προγράμματος : «Ήθη κι έθιμα ανθρώπων και λαών», που υλοποιείται από το Ολοήμερο Τμήμα του Νηπιαγωγείου μας, μάθαμε και για το χαρακτηριστικό πρωταπριλιάτικο έθιμο της Γαλλίας, το «Poisson d’ Avril».

Την 1η Απριλίου στη Γαλλία συνηθίζουν να λένε ψέματα αλλά και να κρεμούν στις πλάτες των περαστικών μικρά χάρτινα ψάρια και να φωνάζουν «Πρωταπριλιάτικο ψάρι!» («Poisson d’ Avril!»), μόλις οι περαστικοί το αντιληφθούν.

Φτιάξαμε κι εμείς το χαρακτηριστικό ψαράκι και παίξαμε λέγοντας ψέματα και φωνάζοντας : Poisson d’ Avril!

Επίσης, στα πλαίσια του ίδιου προγράμματος, παρακολουθήσαμε στο διαδίκτυο βιντεάκια με ιστοριούλες του Πινόκιο στα ιταλικά, αλλά και στα γαλλικά, ώστε να έρθουμε σε μια πρώτη επαφή και γνωριμία με άλλες γλώσσες και χώρες της Ευρώπης, όπου κι εμείς ανήκουμε.

Παραθέτουμε κάποιες φωτογραφίες από τις δραστηριότητές μας: