Η κυρά Σαρακοστή, μετά την Καθαρή Δευτέρα, μας χτύπησε την πόρτα του νηπιαγωγείου και ήρθε να μείνει μαζί μας μέχρι και το Πάσχα.
Τα παιδιά την καλωσόρισαν και την παρατήρησαν πάρα πολύ προσεκτικά. Διέκριναν πάνω της μερικά περίεργα πράγματα…Μα, δεν έχει στόμα, έχει σταυρό στο κεφάλι; Και τα πόδια; Άλλο παράξενο αυτό! 7; Ναι! Σίγουρα είναι μια παράξενη γυναίκα που, όμως, τους εξήγησε όλες τις…παραξενιές της μέσα από το ακόλουθο βίντεο…
Στη συνέχεια, τα παιδιά, αποφάσισαν να τη φτιάξουν ακολουθώντας όλα τα “μυστικά” της! Έφτιαξαν το κεφάλι της χωρίς να βάλουν στόμα, βρήκαν ένα μεγάλο μαντήλι να σκεπάζει αυτιά και στόμα, έφτιαξαν τα ρούχα τους με τα ξύλινα τουβλάκια τους και στη φούστα διάλεξαν από τα τρόφιμα της κουζίνας τους μόνο αυτά που επιτρέπεται να φάει κατά την περίοδο της νηστείας της. Έβαλαν 7 ποδαράκια μετρώντας πολύ προσεκτικά και ολοκλήρωσαν με έναν μεγάλο σταυρό…
Κούκλα! Την αποτύπωσαν και στο χαρτί τους και την έκαναν ακόμα πιο κούκλα!
Μετά, άκουσαν ένα όμορφο τραγουδάκι για την κυρά Σαρακοστή που τους άρεσε πάρα πολύ…
…το οποίο έγινε φύλλο εργασίας …
Ένα όμορφο παραμύθι της Άννας Ιακώβου, το “Εφτά παπούτσια για την κυρά Σαρακοστή” έγινε αφορμή για πολλές συζητήσεις ενώ δημιούργησε μια γλυκιά προσμονή για την πιο όμορφη γιορτή: το Πάσχα! Εξάλλου, αυτός είναι και ο ρόλος της κυρά Σαρακοστής! Είναι ένα όμορφο ημερολόγιο που με τα 7 του ποδαράκια μετρά τις εβδομάδες από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι την Κυριακή του Πάσχα…
Όμως…για σταθείτε! Τα 7 ποδαράκια, όπως έμαθαν τα παιδιά από το παραμύθι, είναι 3 1/2 ζευγάρια παπούτσια…Μάλιστα! Καιρός λοιπόν να παίξουν…μαθηματικά ζευγάρια. Φέρνουν τα παπούτσια και τις παντόφλες τους και ξεκινούν!
Ήρθε η ώρα για διαδραστικά παιχνίδια. Ο αγαπημένος διαδραστικός πίνακας με τη μαγική του πένα άνοιξε και προσκάλεσε τα παιδιά να σκεφτούν και ν’ απαντήσουν! Ερωτήσεις και παιχνίδια ανατροφοδότησης και εμπέδωσης…
Η κυρά Σαρακοστή χαμογελά και έτσι χαμογελαστή θα μας οδηγήσει, σε 7 εβδομάδες, στο Πάσχα! Ανυπομονούμε!
Τσικνοπέμπτη και στο σχολείο μας στήθηκε το γλέντι από νωρίς το πρωί. Τα παιδιά ήρθαν ντυμένα με τις αποκριάτικες στολές τους από νωρίς το πρωί. Πολύς ο ενθουσιασμός και η χαρά κάθε φορά που έβλεπαν το φίλο τους να έρχεται ντυμένος. Χορός λοιπόν και τραγούδι από το πρωί.
Όλα αυτά θα γίνονταν στην αυλή αλλά η βροχή μας περιόρισε . Για λίγο όμως , γιατί μόλις σταμάτησε ξεχυθήκαμε στην αυλή μας για παιχνίδια με την κα Μαρία, που μας είχε ετοιμάσει ένα δοκιμασίες τσίρκου…
και στο τέλος της δοκιμασίας … ποιος θα πιάσει το σοκοφρετάκι;
Και στη συνέχεια ο σύλλογος γονέων του νηπιαγωγείου μας , μας έφερε σουβλάκια, πίτες και χυμούς. Άλλη μία απολαυστική στιγμή
Είναι έθιμο του σχολείου μας τα τελευταία … 10 χρόνια (!) να κάνουμε το αποκριάτικο πάρτι μας αυτή την Κυριακή της Αποκριάς. Επιλέγουμε να γίνεται στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού μας συγκροτήματος, επειδή είναι … άδεια! Εκτός από την σκηνή θεάτρου δεν έχει τίποτα άλλο και επιθυμία όλων μας – εκπαιδευτικών και γονέων- είναι να χαρούν τα παιδιά μας, να διασκεδάσουν, να παίξουν χωρίς “μη”. Και επειδή νηστικό αρκούδι δε χορεύει, οι καταπληκτικοί γονείς έχουν ετοιμάσει μπουφέ με διάφορα καλούδια.
Είναι μία μέρα για παιχνίδι, χορό, τραγούδι, μεταμφίεση αλλά και ψυχαγωγία! Κάθε φορά έχουμε εξασφαλίσει ποιοτικά θεάματα για τους μικρούς μας φίλους. Ταχυδακτυλουργό, κουκλοθέατρο, θεατρικά έργα, αφηγήσεις παραμυθιών κ.α. Φέτος επιλέξαμε να μας ψυχαγωγήσει μια καταπληκτική ομάδα οι La petite marguerite. bubble show, οι οποίοι μας παρουσίασαν την παράστασή τους “ΚΟΣΜΟΝΑΥΤΕΣ” !
Μας μάγεψαν όλους! Μικρούς και μεγάλους. Μαζί ταξιδέψαμε στο διάστημα και γίναμε κοσμοναύτες! Φτάσαμε και στον πλανήτη της χαράς, της Αποκριάς! Και ποιους δε συναντήσαμε εκεί … Ρομπότ, πειρατές και πειρατίνες, κύκνους, μονόκερους, παγώνια, αστυνομικούς, σούπερ ήρωες, ιππότες και τοόοοσες άλλες σπουδαίες προσωπικότητες.
Κάποιοι ταξιδέψαμε σε πλανήτες φανταστικούς κάποιοι άλλοι όμως στην παιδική μας ηλικία!
Αφού εξερευνήσαμε τον πλανήτη της αποκριάς, μπήκαμε στα διαστημόπλοια μας και επιστρέψαμε στη γη γιατί αύριο έχουμε σχολείο!
Του χρόνου πάλι! Να είμαστε όλοι καλά να ξαναγιορτάσουμε τέτοια μέρα!
Χθες κόψαμε την βασιλόπιτά μας
Δεν τη φτιάξαμε φέτος. Οι μαμάδες μας την έκαναν δώρο!
Κόψαμε μια για το κάθε τμήμα και υπολογίσαμε φυσικά και τους αρρωστούληδες που ήταν σπίτι ή όσους απουσίαζαν για άλλους λογους
3 φλουριά 3 οι τυχερόί!
Και του χρόνου να είμαστε όλοι καλά και να έχουμε μια καλότυχη χρονιά.
Και οι τυχεροί μας να έχουν πάντα την τύχη με το μέρος τους
Η εορτή του Αγίου Νικολάου ήταν καλή αφορμή για έναν περίπατο ακόμα και μια που πολλοί οι εορτάζοντες σήμερα, εκκλησιαστήκαμε στο Ναό του Αγίου Νικολάου – ήταν και η μοναδική εκκλησία που λειτουργούσε σήμερα
Αμέτρητες φορές έχουμε επισκεφθεί την πλατεία του Αγίου Νικολάου για παιχνίδι, ποτέ όμως δεν είχαμε την ευκαιρία να δούμε το εσωτερικό του Ναού.
Μετά τον εκκλησιασμό δεχτήκαμε με χαρά το κέρασμα! Τον παραδοσιακό μας άρτο «το καλύτερο ψωμί από όλα», όπως είπε και ο Π.
Είχαμε χρόνο, οπότε περπατήσαμε και στα σοκάκια της πόλης μας. Η μέρα, άλλωστε, ήταν ιδανική για περίπατο. Μια ηλιόλουστη χειμωνιάτικη μέρα! Τα παιδιά αναγνώρισαν τις γειτονιές τους και μάλιστα μας καθοδηγούσαν για να «κόψουμε» δρόμο!
Περάσαμε και από την κεντρική πλατεία της πόλης μας, όπου στόλιζαν το χριστουγεννιάτικο δέντρο !
Αφού κάναμε … επίβλεψη επιστρέψαμε στο σχολείο
Ειχαμε κι εμείς στολισμούς σήμερα
Το ξύλινο καραβάκι μας και το παλετόδεντρό μας!
Χαρα μεγάλη να στολίζεις για τα Χριστούγεννα, έτσι κι αλλιώς ! Όταν στολίζεις με τους συμμαθητές σου όμως, το σχολείο σου, η χαρά είναι ακόμα μεγαλύτερη !
Ευχαριστούμε τους γονείς μας που μας στηρίζουν και είναι πάντα δίπλα μας!
Και του χρόνου να είμαστε όλοι καλά!
Χελιδονίσματα είναι τα κάλαντα της Ανοιξης. Είναι ένα έθιμο που δε συνηθίζεται στην περιοχή μας φυσικά, αλλά μας αρέσει και είπαμε “γιατί όχι κι εδώ;” Ετσι , τα τέσσερα τελευταία χρόνια φτιάχνουμε τα χελιδόνια μας και πετάμε μέχρι το Δημοτικό για να τραγουδίσουμε και να καλωσορίσουμε το “Εαρ”! Οι “χελιδονιστές”, εμείς δηλαδή, είπαμε, φέτος, να βγούμε πιο έξω, να κάνουμε το έθιμο αυτό γνωστό και στους ντόπιους και -γιατί όχι; – να το καθιερώσουμε! Ξεχυθήκαμε λοιπόν στους δρόμους της πόλης (ε, όχι και όλης, μόνο στο κέντρο για αρχή) και τραγουδίσαμε τα όμορφα κάλαντα! Φανταστείτε την έκπληξη του κόσμου που μας είδε με χελιδόνια στα χέρια να τραγουδάμε τα κάλαντα της Ανοιξης και να ευχόμαστε γελαστά και τραγουδιστά: “Καλό μήνα, Καλή Ανοιξη”!
“Υπάρχουν και τέτοια κάλαντα;” Μας ρωτούσαν με έκπληξη! Χορτάσαμε χειροκρότημα! Θα μας περιμένουν και του χρόνου και μάλιστα θα είναι προετοιμασμένοι. Θα έχουν και καλούδια να μας κεράσουν!!!
Οπως και νά’χει, δώσαμε μια όμορφη, ανοιξιάτικη νότα στον -σημερινό- μουντό ουρανό της πόλης μας και σίγουρα κάναμε πολλά πρόσωπα να χαμογελάσουν!
Δείτε μας
Ετοιμα τα χελιδονάκια μας
περιμένουν υπομονετικά να φύγει ο Φλεβάρης ο “φοβερός” και να πετάξουν στον Μαρτιάτικο ουρανό
Εμπρός παιδιά! Πάμε να καλωσορίσουμε την Ανοιξη!
συνομιλίες χελιδονιών εν ώρα πτήσης!
Και η χελιδόνα μας μπροστά, αρχηγός!
“Ηλθε ήλθε χελιδόνα … “
Τα χελιδονάκια χρειάζονται και ξεκούραση! Τοσο ταξίδι πια …
βρήκαν κλαδάκια να ξαποστάσουν!
… και να κάνουν συμβούλιο σε ποιο μπαλκόνι θα χτίσουν τις φωλιές τους!
“… ήλθε κι άλλη μεληδόνα…”
“… κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις πάλι ΑΝΟΙΞΗ θ ‘ ανθίσεις”
Επιστροφή στο σχολείο.
όλο το σμήνος μαζί!
Κάποια χελιδόνια κουράστηκαν πολύ!
Ε… να μην φέρουμε την Ανοιξη και στο δημοτικό;
Μπήκαμε σε όλες τις τάξεις, φτερουγίσαμε, τραγουδήσαμε και πήραμε πολύυυυ χειροκρότημα!
Και λίγες πληροφορίες για τα χελιδονίσματα
Το έθιμο του καλαντίσματος της Άνοιξης χάνεται στα βάθη των αιώνων, τότε που ακόμη ο Μάρτης ήταν ο Πρώτος μήνας του χρόνου και για να τον προϋπαντήσουν έψελναν ευχές και κάλαντα . Στο Βυζάντιο, ακόμη και μετά την καθιέρωση του Γενάρη σαν πρώτου μήνα του έτους, συνέχισαν να υμνούν με κάλαντα τον Μάρτη και να υποδέχονται με αυτά την Άνοιξη
Σύμφωνα με το έθιμο, το πρωί της 1ης Μαρτίου, τα παιδιά τριγυρνoύσαν από σπίτι σε σπίτι κρατώντας ένα αρθρωτό ομοίωμα χελιδονιού, την «χελιδόνα» η οποία ήταν στολισμένη με φύλλα κισσού και ζουμπούλια, και τραγουδούσαν τα ανοιξιάτικα κάλαντα!
Περισσότερες πληροφορίες εδώ: http://www.matia.gr/7/77/77_1_6.html
Τα κάλαντα που τραγουδίσαμε εμείς είναι αυτά
“Ηλθε ήλθε χελιδόνα, ήλθε κι άλλη μελιδόνα
κάθισε και λάλησε και γλυκά κελάιδησε
Μάρτη, Μάρτη μου καλέ και Φλεβάρη φοβερέ
κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις, καλοκαίρι θα μυρίσεις
Κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις πάλι ΑΝΟΙΞΗ θ’ ανθίσεις!”
Οπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος ο Σύλλογος Γονέων του νηπιαγωγείου μας πραγματοποίησε το αποκριάτικο πάρτι του στο Γυμναστήριο του 2ου Δημοτικού.
Κάθε χρόνο περνάμε φανταστικά! Ετσι και φέτος το κέφι ήταν απεριόριστο, ο μπουφές γεμάτος, η αίθουσα τρελή από χαρά!
Η ομάδα θεάτρου Δον Κιχώτες μας ταξίδεψε στον χρόνο μέσα από “Μια αποκριά μια ιστορία”. Φτάσαμε στην Αρχαία ελλάδα, στην παλιά Αθήνα, στη σύγχρονη Ελλάδα …
Λίγες φωτογεύσεις!
“η κυρία του κυλικείου” πάντα χαμογελαστή!
Μαρία, σ ευχαριστούμε πολύ που είσαι τόσο γλυκιά πάντα!
η τεράστια αίθουσα μας σχεδόν γεμάτη!
οι Δον Κιχώτες επί τω έργω!
Το τιμόνι είναι η μουσική!
Ολοι παρακολουθούμε με αμείωτο ενδιαφέρον!
Μη χάσουμε ούτε μία εμπειρία από το ταξίδι!
βοηθήσαμε κι εμείς
και
ήμασταν όλοι συνταξιδιώτες!
Οταν επιστρέψαμε στους Γαργαλιάνους του “σήμερα”
χορέψαμε το γαιτανάκι!
και το ρίξαμε στο χορό!
Ευχαριστούμε πολύ το Σύλλογο Γονέων του Νηπιαγωγείου που μας φροντίζει τόσο γλυκά και … αλμυρά!!!
Δεν είναι καθόλου συνηθισμένο αυτό το έθιμο στην περιοχή μας.
Μας αρέσει όμως και το υιοθετούμε, τα τελευταία χρόνια.
Μάλιστα ελπίζουμε να καθιερωθεί και στην πόλη μας! Θα βοηθήσουμε να καθιερωθεί!
Φέτος ανεβήκαμε πάλι μέχρι το Δημοτικό. Του χρόνου όμως θα βγούμε επιτέλους και στην πόλη!
Πως ξεκινήσαμε
Μέρες τώρα ακούμε ένα τραγούδι που αγαπάμε πολύ!
Τραγουδώντας το κόβουμε τις χελιδόνες μας!
Πως τα κατασκευάζουμε; Απλή διαδικασία:
βάζουμε ατλακόλ στο ξυλάκι και το κολλάμε στο χελιδόνι
Βοηθώντας ο ένας τον άλλο, δένουμε στο ξυλάκι ένα κουρελάκι (στο χρώμα της γης ή του ουρανού )
και ένα κουδουνάκι!
Με τις χελιδόνες στο χέρι βγήκαμε να πούμε τα κάλαντα!
Ξεκινήσαμε από τους γείτονές μας: Το διπλανό ολοήμερο τμήμα!
Και μετά ανεβήκαμε στο Δημοτικό!
Τα χελιδονάκια μας ζωηρά!
έτοιμα να πετάξουν!
“ήλθε ήλθε χελιδόνα, ήλθε πάλι μελιδόνα … “
Το Δημοτικό μας περιμένει!
Ακουσε τα κουδουνάκια μας!
Στην πρώτη τάξη έκαναν μουσική!
Αναρωτιέστε τι τραγουδούσαν άραγε;
Χελιδονίσματα!!!
Τραγουδήσαμε μαζί τους και ….
Επιστρέψαμε στην τάξη μας!
Τα χελιδονάκια μας κάνανε άλλη μία πτήση και μετά κουρασμένα …
κουρνιάσανε στη φωλιά τους!
Είχαν κάνει, άλλωστε πολύ μακρύ ταξίδι!
Καλώς μας ήρθες Ανοιξη!
Οχι που θα ξεχνάγαμε τον Μάρτη!
Σιγά μην αφήσουμε … τον ήλιο να μας κάψει!
Φτιάξαμε και μαρτάκια λοιπόν!
Αλλοι θα το κρεμάσουν σε ένα δέντρο όταν δουν τα πρώτα χελιδόνια, για να το πάρουν αυτά και να φτιάξουν τη φωλιά τους
Ενώ κάποιοι άλλοι θα το κρεμάσουν στο ποδαράκι του αρνιού, το Πάσχα ή στο φυτίλι της λαμπάδας!
Και τώρα … μάθημα για τα χελιδονίσματα!
(Από το ιστολόγιο ekti2014.blogspot.gr)
Η μουσική είναι δεμένη με την ιστορία και τον λαϊκό πολιτισμό του ελληνικού λαού. Τα έθιμα και οι παραδόσεις φτάνουν ως τις μέρες μας από την αρχαία Ελλάδα. Ένα από αυτά είναι και τα χελιδονίσματα, ένα αναβλαστικό έθιμο που λαμβάνει χώρα τον Μάρτιο, τον πρώτο μήνα της άνοιξης. Σκοπός του εθίμου είναι η υποβοήθηση της βλάστησης της γης. Ανάλογα αναβλαστικά έθιμα είναι η Πρωταπριλιά στη διάρκεια της οποίας οι άνθρωποι συνηθίζουν να λένε ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουν τις βλαπτικές δυνάμεις που πιστεύουν ότι μπορεί να εμποδίσουν την ευφορία της γης αλλά και η έξοδος στη φύση την Πρωτομαγιά η οποία συνοδεύεται από μάζεμα λουλουδιών και πλέξιμο στεφανιών από άνθη.
Ο Μάρτιος, ο πρώτος μήνας της άνοιξης έχει συνήθως άστατο καιρό. Για τον λόγο αυτό και ο ελληνικός λαός έδωσε στον Μάρτη πολλά ονόματα: Μάρτης ο Κλαψόγελος, ο Πεντάγνωμος, ο Γδάρτης, ο Καψομάρτης, ο Ανοιξιάτης, ο Παλαβιάρης κ.ά., καθώς και πολλές παροιμίες: «Μάρτης, γδάρτης και καλός παλουκοκάφτης», «Ο Μάρτης μια κλαίει και μια γελά», «Αν ρίξει ο Μάρτης δυό νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα χαρά σε “κείνον τον ζευγά που “χει στη γη σπαρμένα», «Τον Μάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια» κ.ά.
Σύμφωνα με την παράδοση (όπως την κατέγραψε ο Νίκος Πολίτης το 1904) ο Μάρτης έχει δύο γυναίκες μία καλή, ανοιχτόκαρδη και γελαστή και μια σκουντουφλιάρα και θυμώδισσα που πάντα κλαίει. Κι όταν πάει στη γελαστή γίνεται κι ο καιρός γελαστός κι όταν πάει στη σκουντουφλιάρα ο καιρός χαλάει.
Σύμφωνα πάλι με τον λαό οι έξι πρώτες μέρες του Μάρτη λέγονται δρίμες γιατί λόγω του άσχημου και άστατου καιρού είναι επικίνδυνες για διάφορες ασθένειες. Επίσης οι μανάδες επειδή ξέρουν τις βλαβερές συνέπειες του ήλιου που κάνει την εμφάνισή του τον Μάρτη κι η θερμοκρασία ανεβαίνει προφυλάσσουν τα παιδιά τους φορώντας τους ένα βραχιολάκι, τον «Μάρτη» φτιαγμένο από άσπρη και κόκκινη συνήθως κλωστή. Τα παιδιά το φοράνε μέχρι να δούνε τα πρώτα χελιδόνια. Τότε θα κρεμάσουν το βραχιόλι στο κλαδί ενός δέντρου για να το πάρουν τα χελιδόνια που φτιάχνουν τη φωλιά τους. Σε άλλες περιπτώσεις τα παιδιά φοράνε τον «Μάρτη» μέχρι την Ανάσταση και τον κρεμάνε στο φιτίλι της λαμπάδας τους για να καεί.
Έθιμα του Μάρτη:
Τρίπολη: την παραμονή της 1ης Μαρτίου οι κάτοικοι διώχνουν τον χειμώνα βάζοντας έναν ηλικιωμένο να παριστάνει τον Φεβρουάριο καβάλα σ” έναν γάιδαρο. Τα παιδιά τον ακολουθούν φωνάζοντας: «Όξω κουτσοφλέβαρε, να ρθει ο Μάρτης με χαρά και με πολλά λουλούδια».
Θράκη: την πρώτη μέρα του Μάρτη οι γυναίκες σπάνε στην αυλή κεραμικά σκεύη λέγοντας: «Όξω ψύλλοι και κοριοί, μέσα “γεια, μέσα χαρά. Έμπα καλόχρονε, έβγα κακόχρονε».
Αιάνη Κοζάνης: Τα παιδιά την πρώτη μέρα του Μάρτη και της άνοιξης τραγουδούν κάλαντα, τα Χελιδονίσματα κρατώντας ένα ξύλινο χελιδόνι στερεωμένο σε μια ξύλινη βάση.
Xελιδόνα έρχεται απ’ τη Mαύρη θάλασσα θάλασσα ν απέρασε έκατσε και λάλησε.
Mώρ’ καλή νοικοκυρά σέβα, έβγα στο κελάρι φέρε αυγά σαρακοστιά και σκοινιά πεντηκοστά για να δέσομε το Mάρτη και το τσιλιμπουρδάκι κι αν δεν έχετε αυγά παίρνομε την κλωσσαριά να γεννάει, να κλωσάει και να σέρνει τα πουλιά. Με τον ίδιο τρόπο καλωσορίζουν τα παιδιά την άνοιξη και σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Τα τραγούδια τους παρουσιάζουν ομοιότητες και διαφορές τόσο στον στίχο όσο και τη μουσική.
Ρόδος: με παρόμοιο τρόπο (κρατώντας ένα ξύλινο χελιδόνι) λένε τα παιδιά και στη Ρόδο τα χελιδονίσματα ζητώντας χαρίσματα. Χελιδόνι πέταξε, ήβρε πύργο κι έκατσε και χαμοκελάδησε Μάρτη, Μάρτη μου καλέ Μάρτη, Μάρτη μου καλέ και Απρίλη θαυμαστέ όσοι “μεις οι μαθηταί μαθημένοι είμαστε ν” αγοράζωμεν εφτά, να πωλούμε δεκαεφτά το κρασί μες το ποτήρι και τα σύκα στο μαντήλι και τα σύκα στο μαντήλι και τ” αυγά μες το καλάθι. Δώστε μας την όρνιθα σας μη μας δείρει ο δάσκαλος μας κι έχετε το κρίμα σας και την αμαρτία μας. Που πάνω απ” το κατώφλι σας έχει μία περιστέρα ανοίξετε την πόρτα σας να πούμε καλησπέρα. Το τραγούδι της χελιδόνας όπως διασώζεται από τον Αθηναίο περί το 200μ.Χ. έχει μεγάλες ομοιότητες στον στίχο με τα σημερινά χελιδονίσματα: «Ήλθε, ήλθε χελιδών (Ήρθε, ήρθ” η χελιδόνα) καλάς ώρας άγουσα καλούς ενιαυτούς (φέρνοντας καλοκαιριά και καλή χρονιά) επί γαστέρι λευκά, επί νώτα μέλαινα (στην κοιλιά της άσπρη και στη ράχη μαύρη) Παλάθαν συ προκύκλει εκ πίονος οίκου (Πέταξε μας μια αρμαθιά απ” το πλούσιο σπίτι σου) οίνου τε δέπαστρον, τυρών τε κάνιστρον (και μια κούπα με κρασί και πανέρι με τυρί) και Πυρών α χελιδών και λεκιθίταν (και σταράκι η χελιδόνα και τσουρέκι) Ουκ απωθείται. Πότερ” απίωμες ή λαβώμεθα; (Δεν περιφρονεί. Τι θα γίνει; Φεύγουμε ή παίρνουμε;) Ει μεν τι δώσεις ει δε μη, ουκ εάσομες (Αν μας δώσεις κατιτίς, ειδαλλιώς δε φεύγουμε) Ή ταν θύραν φέρομες ή θυπερθυρον (ή την πόρτα παίρνουμε ή τ” ανώφλι της) Ή ταν γυναίκα ταν έσω καθημέναν (ή την κυρά που μέσα κάθεται) μικρά μεν εστί, ραδίως νιν οίσομες (μικρή είναι κι εύκολα την παίρνουμε) Αν δη φέρης ρι, μέγα δη τι φέρεις (κι αν μας δώσεις κατιτίς κοίτα να “ν” της προκοπής) Άνοιγ”, άνοιγε ταν θύραν χελιδόνι (Άνοιγε, άνοιγε την πόρτα στη χελιδόνα) Ου γαρ γέροντες εσμέν, αλλά παιδιά (Γέροντες δεν είμαστε, είμαστε παιδιά) Φθιώτιδα: Τα παιδιά τραγουδούν (σε ρυθμό 3/8)
Ήρθ” ο Μάρτης ο καλός κι ο Απρίλης δροσερός,
ήρθανε τρία πουλάκια και καθίσαν στα κλαδάκια ήρθε, ήρθε η χελιδόνα, ήρθε, ήρθε η μελιδόνα. Σήκω “συ καλή κυρά να μας δώσεις πέντ” αυγά κι άλλα πέντε κόκκινα. “Εχουμ” δάσκαλο καλό, έχουμ” δάσκαλο κακό που μας δέρνει και μας κρούζει και στη φάλαγγα μας βάζει.
Τα Ψέματα του Μάρτη
Στην Κοζάνη οι ντόπιοι δε γελάνε την Πρωταπριλιά, όπως γίνεται στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας, αλλά την Πρώτη του Μάρτη. Όσο κι αν φαίνεται πως η πόλη πάει ανάποδα από πολλές άλλες, δεν έχει κι άδικο που επιμένει σ’ αυτό το έθιμο! Ας μην ξεχνάμε ότι η 1η Μαρτίου ήταν για πολλά χρόνια πρωτοχρονιά και οι άνθρωποι έλεγαν ψέματα από πολύ παλιά εκείνη τη μέρα για να ξεγελάσουν τα κακά πνεύματα και να μην τους πειράξουν όλο το χρόνο. Ίδια συνήθεια υπάρχει πάντως και σε κάποια άλλα μέρη της Ελλάδας και κυρίως στην Κρήτη.
Εκείνη την ημέρα λοιπόν στην Κοζάνη λένε ψέματα!
Αν καταλάβεις ότι ο άλλος προσπαθεί να σε γελάσει, πρέπει να αποδείξεις ότι δεν γελάστηκες λέγοντας: «Είναι από τον καιρό της συννεφιάς Τρώει ο λύκος τα αυτιά σ Κι αλεπού τα γόνατά σ Κοιτώ και δεν είναι!» Αν όμως προσπαθήσεις εσύ να γελάσεις κάποιον άλλον και τα καταφέρεις, φωνάζεις: «Μάρτ΄ μάρτ΄ μάρτ΄!» Ο Μάρτης και τ’ αδέλφια του
Υπάρχει κι ένα άλλο παραμύθι σχετικά με τις κακοκαιρίες του Μάρτη, που εξηγεί επίσης και γιατί ο Φεβρουάριος έχει 28 μέρες. Τα παλιά τα χρόνια ο Φεβρουάριος είχε 31 μέρες και ο Μάρτιος 28. Αυτό άλλαξε όταν ο Μάρτης θέλησε να τιμωρήσει μια γριά που νόμισε ότι μπορούσε να μιλήσει με αυθάδεια για τη δύναμή του. Η γριά του παραμυθιού λοιπόν έβοσκε όλο το Μάρτη τα προβατάκια της αλλά τον φοβόταν κιόλας με τις παγωνιές του και προσπαθούσε να προφυλαχτεί. Όταν έφτασε η τελευταία μέρα του όμως, νόμισε πως τη γλίτωσε και είπε γελώντας περιφρονητικά «Πριτς Μάρτη μ, τα ξεχειμώνιασα τα κατσικάκια μου!» Έξω φρενών ο Μάρτης δανείστηκε 3 μέρες από το Φεβρουάριο κι έκανε τέτοιο κρύο τσουχτερό που πάγωσε και η γριά και τα κατσικάκια της. Τις μέρες αυτές δεν τις έδωσε όμως πίσω, γι’ αυτό απέκτησε ο ίδιος 31 και ο Φεβρουάριος έμεινε με 28.
Μάρτης Στην Κοζάνη
Ο Μάρτης παίρνει την Άνοιξη από το χέρι, και σιγά-σιγά τη φέρνει στην Κοζάνη φουσκώνοντας τα δέντρα και γεμίζοντας τον τόπο χυμούς, λουλούδια και μυρωδιές. Ώσπου να φτάσει αυτή η ώρα όμως, μας τρελαίνει με τα καπρίτσια και τις αταξίες του. Πότε κάνει πολύ κρύο, μπορεί και χιόνι ή αέρα και πότε αφήνει τον ήλιο να λάμψει και να ζεστάνει όλη τη γη. Για τον καιρό Οι παλιότεροι άνθρωποι που δεν μπορούσαν να καταλάβουν γιατί ο Μάρτης ήταν τόσο άστατος, είχαν πλάσει ένα σωρό μύθους που εξηγούσαν τις απότομες αλλαγές. Οι πιο γνωστοί είναι οι παρακάτω: Ο Μάρτης έχει δυο γυναίκες, μια νέα κι όμορφη και μια γριά κι άσχημη. Όποτε κοιτάει την πρώτη γελάει, χαίρεται κι ο ήλιος λάμπει, αλλά όποτε κοιτάει την άλλη στενοχωριέται και κλαίει ενώ ο καιρός γίνεται συννεφιασμένος και βροχερός. Οι δώδεκα μήνες ήταν παλιά αδέλφια και ζούσαν μια χαρά αγαπημένοι μεταξύ τους. Ο Μάρτης μάλιστα ήταν ο πρώτος μήνας του χρόνου και είχε μεγάλη δύναμη. Κάποτε αποφάσισαν να φτιάξουν κρασί και να το βάλουν σε ένα βαένι (βαρέλι) για να έχουν να πίνουν όταν ήθελαν. Ο Μάρτης σηκώθηκε και είπε στους υπόλοιπους:
− Εγώ θα ρίξω πρώτα μούστο στο βαένι και ύστερα ρίχνετε και σεις. − Καλά, ρίξε εσύ, είπαν οι άλλοι, κι έτσι έγινε.
Όταν έγινε με το καλό το κρασί είπε πάλι ο Μάρτης. − Εγώ έριξα πρώτος, γι’ αυτό και θα πιω πρώτος. − Εντάξει του είπαν οι άλλοι.
Τρύπησε λοιπόν ο καλός σου το βαγένι στο κάτω μέρος, και άρχισε να πίνει μέχρι που το τελείωσε όλο. Όταν ήρθε η σειρά του Απρίλη να πιει κρασί και πήγε και βρήκε το βαρέλι άδειο, θύμωσε πολύ και έτρεξε να το πει στους άλλους. Εκείνοι με τη σειρά τους έγιναν έξω φρενών και ζήτησαν από το Γενάρη να τον τιμωρήσει γι’ αυτό που έκανε. Τον πιάνει λοιπόν ο Γενάρης του τραβάει ένα βρωμόξυλο που είπε αμάν, αλλά του πήρε και την πρωτιά, έγινε δηλαδή ο ίδιος ο πρώτος μήνας του χρόνου.
Έτσι λοιπόν ο Μάρτης όταν θυμάται το κρασί που ήπιε γελάει και ο καιρός ξαστερώνει. Όταν θυμάται όμως το ξύλο κλαίει και ο καιρός γίνεται βροχερός και κρύος.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότερα