Βόσκηση- Υπερβόσκηση
Η πίεση της βοσκής, είναι έντονη, παρά το γεγονός ότι η βοσκοϊκανότητα της δασικής βλάστησης είναι μικρή σε σύγκριση με άλλες φυτοκοινωνίες. Η βόσκηση επηρεάζει άμεσα τη σύνθεση αλλά και τη δομή της δασικής βλάστησης (αλλοίωση της σύνθεσης της υποβλάστησης αλλά και των ίδιων των δασοσυστάδων). Επιπλέον, τα ζώα που βόσκουν μέσα στο δάσος καταπατούν τα νεαρά φυτάρια, τρώνε ή σπάνε τους ακραίους και τους πλάγιους βλαστούς των φυταρίων και δενδρυλλίων, προκαλούν ζημιές στο φλοιό και τις ρίζες των δενδρυλλίων και δένδρων, προκαλούν συμπίεση των ανώτερων στρωμάτων του εδάφους με αποτέλεσμα την αύξηση της επιφανειακής απορροής, τη διατάραξη της υδατικής οικονομίας του εδάφους και τη διάβρωσή του. Η βαριά ή εντατική βόσκηση ή υπερβόσκηση στα δάση της περιοχής οδηγεί σε εξαφάνιση της αναγέννησης, σε υπεργήρανση των συστάδων, υποβάθμιση του εδάφους και τελικά σε βαθμιαία εξαφάνισή τους. Η οπισθοδρομική διαδοχή που σε περιπτώσεις υπερβόσκησης λαμβάνει χώρα οδηγεί βαθμιαία από το δάσος στα δασοσκεπή λιβάδια, στους βοσκότοπους και τελικά σε άγονες εκτάσεις οι οποίες μερικές φορές δεν είναι κατάλληλες ούτε για βοσκή.
Τις μεγαλύτερες ζημιές στα δάση τις προκαλούν τα γίδια. Ακόμη και όταν υπάρχουν αρκετές πόες και γράστεις για τη διατροφή τους, κατατρώνε εύκολα φύλλα και βλαστάρια από τα νεαρά νεόφυτα και δενδρύλλια, εξαφανίζοντας εντελώς τη φυσική αναγέννηση των συστάδων.
Αλλά και τα άλλα ζώα όπως είναι τα πρόβατα, δεν είναι λιγότερο επιζήμια για το δάσος. Τα πρόβατα, εκτός από την καταστροφή στην αναγέννηση που επιφέρουν, προκαλούν, επειδή βόσκουν σε κοπάδια (αγεληδόν) ισχυρή συμπίεση του εδάφους. Επιπλέον, η κτηνοτροφία προβάτων, απαιτεί την τακτική καύση των βοσκοτόπων για την αναγέννηση των αγρωστωδών, που είναι γνωστό στους κτηνοτρόφους ως "πούσι". Τα πρόβατα κατατρώγουν την ενδημική και σπάνια χλωρίδα της περιοχής μελέτης και προκαλούν τοπικά ισχυρή διάβρωση.
Εκτός από τις ζημιές που αναφέρθηκαν παραπάνω ότι προκαλούνται στα δάση, η εντατική βόσκηση συνεπάγεται και κινδύνους για την υγεία των δασικών δένδρων. Η πλήγωση των ριζών και του κορμού των δενδρυλλίων και των δένδρων δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την προσβολή από μύκητες.
Πέρα όμως από τα δάση, η βόσκηση επηρεάζει άμεσα και τη σύνθεση της λιβαδικής βλάστησης, εξαιτίας κυρίως της προτίμησης από τα ζώα ορισμένων φυτικών ειδών, που είναι επιθυμητά, μεταξύ εκείνων που συγκροτούν τη βλάστηση, με αποτέλεσμα τα είδη αυτά να μειωθούν ή και να εξαφανιστούν και τη θέση τους να καταλάβουν άλλα που δεν προτιμούνται. Αποτέλεσμα της επιλεκτικής βόσκησης είναι η αλλαγή σύνθεσης του λιβαδιού και η επικράτηση στη φυτοκάλυψη λιγότερο επιθυμητών ή ανεπιθύμητων λιβαδικών φυτών.
Πρέπει ωστόσο να επισημάνουμε ότι, ο βαθμός αλλαγής της σύνθεσης ενός λιβαδιού εξαιτίας της βόσκησης εξαρτάται από την εποχή, από τη συχνότητα και ιδιαίτερα από την ένταση με την οποία ασκείται η δραστηριότητα αυτή.
Η ελαφρά βόσκηση έχει ανεπαίσθητες επιδράσεις στη σύνθεση, η μέτρια βόσκηση προκαλεί συνήθως ορισμένες μεταβολές, οι οποίες όμως δεν είναι θεαματικές ιδιαίτερα σε ποολίβαδα κυριαρχούμενα από πολυετή φυτά.
Η υπερβόσκηση αντίθετα με τις παραπάνω μορφές βόσκησης προκαλεί κατά κανόνα σημαντικές αλλαγές στη σύνθεση που εκφράζονται με το φαινόμενο της οπισθοδρομικής διαδοχής, η οποία οδηγεί τελικά στην υποβάθμιση του λιβαδιού. Με την έντονη βόσκηση ευνοούνται συνήθως τα ετήσια ανεπιθύμητα είδη σε βάρος επιθυμητών πολυετών, όπως συμβαίνει στις υπερβοσκούμενες μετά την πυρκαγιά εκτάσεις των φρύγανων.
Εκτός από τις άμεσες επιδράσεις, η βόσκηση των ζώων έχει και έμμεσες επιδράσεις στη σύνθεση της λιβαδικής βλάστησης. Μεταξύ των μικρών θηλαστικών, των πτηνών και των μυρμηγκιών υπάρχουν πολλά είδη που συλλέγουν σπόρους λιβαδικών φυτών από διάφορα μέρη του λιβαδιού και τους αποθηκεύουν στις φωλιές τους για κατανάλωση. Σπάνια όμως όλοι αυτοί οι σπόροι τρώγονται με αποτέλεσμα όσοι μένουν αχρησιμοποίητοι να φυτρώνουν και να αναπτύσσονται (π.χ. οι αμιγείς ποοσυστάδες αγριοκρίθαρου: Hordeum bulbosum, ή του αγριοσίταρου Dasypyrum villosum που συχνά εμφανίζονται στις παλιές μυρμηγκοφωλιές στα λιβάδια). Μ' αυτόν τον τρόπο ενεργητικής μεταφοράς των σπόρων από θέση σε θέση, τα μικρά ζώα προκαλούν διαρκείς αλλαγές στη σύνθεση της λιβαδικής βλάστησης.
