Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά, κι αρχή καλός μας χρόνος…..
Όμορφες, ευλογημένες μέρες, μυρωδάτα πρωτοχρονιάτικα πρωινά, κόσμος καλοντυμένος κινά για την εκκλησιά, για να γιορτάσει τον καινούριο χρόνο. Μια παράδοση για την καλή χρονιά κάνει αλλιώτικη αυτή τη μέρα. Ο λαός πιστεύει πως αν τη μέρα αυτή όλα πάνε καλά, θα πάνε και καλά και την υπόλοιπη χρονιά. Προσέχουν λοιπόν να μη κλάψουν, να μη χάσουν τίποτα, να μη δανείσουν γιατί θα το παθαίνουν όλο το χρόνο. Όλοι νοιάζονται για το καλό «ποδαρικό». Μόλις η λειτουργία τελειώσει, ο νοικοκύρης του σπιτιού, γυρίζοντας από την εκκλησία, κρατά το ρόδι, που έχει ευλογήσει ο παπάς, στο χέρι του. Στο κατώφλι, ανοίγει την πόρτα και μπαίνει μέσα με το δεξί πόδι, πετώντας πίσω του το ευλογημένο ρόδι. Τα σπυριά του ροδιού, που σκορπίζονται ολόγυρα στο σπίτι, συμβολίζουν την αφθονία και την ευτυχία. Στην Αράχοβα μαζί με το ρόδι κρατούν κι ένα λιθάρι. «Σαν το λιθάρι γεροί και σαν το ρόδι γεμάτοι», φωνάζουν πετώντας τα.
Κωνσταντίνα Κατσαρού (Δ’ Τάξη)
Βασικό πρωτοχρονιάτικο έθιμο και ίσως το παλιότερο είναι η κοπή της Βασιλόπιτας. Οι χριστιανοί φτιάχνουν την Βασιλόπιτα σε ανάμνηση των μικρών άρτων που μοίρασε ο Επίσκοπος Καισαρείας Βασίλειος στους κατοίκους της περιοχής του, μέσα στα οποία έβαλε διάφορα τιμαλφή. Τα χρυσαφικά αυτά τα είχαν δώσει στον Επίσκοπο οι κάτοικοι με σκοπό να τα δωρίσει στον σκληρό έπαρχο Καππαδοκίας, τον Ελβίνο, για να τον φιλοτιμήσει να μην καταληστέψει την πόλη τους. Ο έπαρχος, όταν είδε τον Άγιο Επίσκοπο να του προσφέρει αυτά τα δώρα, ντράπηκε. Ούτε τα πήρε, ούτε την πόλη λήστεψε. Ο Άγιος, μη γνωρίζοντας σε ποιον ανήκει τι, έδωσε εντολή να ζυμώσουν μικρούς άρτους και έβαλε στον καθένα από ένα χρυσαφικό. Την άλλη μέρα μετά τη λειτουργία, τα μοίρασε και ο καθένας βρήκε ό,τι του έδωσε η τύχη. Από τότε καθιερώθηκε να βάζουμε στη Βασιλόπιτα ένα νόμισμα. Στην ελληνική επαρχία βάζουν επίσης, ανάλογα με το έθιμο, κομμάτι άχυρου, κληματόβεργας ή ελιάς ή, σε κτηνοτροφικές περιοχές, ένα μικρό κομμάτι τυρί που θα φέρει καλή τύχη στην παραγωγή. Σε όποιου κομμάτι βρεθεί το νόμισμα θα είναι και ο ευνοούμενος της καινούριας χρονιάς.
Μαρία Δήμου (Δ’ Τάξη)