Το 19^ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης βρίσκεται στην οδό Αλεξανδρείας 93, στο οικοδομικό τετράγωνο που περιλαμβάνεται μεταξύ των οδών Κρήτης, Ζ. Παπαντωνίου, Χρ. Χρηστοβασίλη και Αλεξανδρείας. Στεγάζεται σε ένα κτιριακό συγκρότημα του τέλους του 19^ου αι., το οποίο το 1992 με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού κηρύχτηκε διατηρητέο, και αποτελείται από ένα κεντρικό διώροφο κτίριο, όπου σήμερα στεγάζεται το 19^ο Λύκειο Θεσσαλονίκης, και ένα μονώροφο κτίριο, το οποίο καταλαμβάνει όλην την επί της οδού Κρήτης πλευρά του οικοδομικού τετραγώνου, όπου στεγάζεται το 19^ο Γυμνάσιο.

Η ιστορία: στο τέλος του 19^ου αι. η Θεσσαλονίκη, υπό Οθωμανική ακόμη κατοχή, βρίσκεται σε οικονομική άνθηση με πλήθος τεχνικών έργων εν εξελίξει, κυρίως στο λιμάνι και το σιδηρόδρομο, με υποκαταστήματα ελληνικών και ξένων τραπεζών και εμπορικών οίκων, με πολυκαταστήματα και με εκπαιδευτήρια όλων των βαθμίδων και όλων των εθνοτήτων που ζούσαν τότε στην πόλη. Την έλλειψη ενός σχολείου της ελληνικής κοινότητας της πόλης με καθαρά οικονομικό προσανατολισμό, ώστε να εκπαιδεύσει ανθρώπινο δυναμικό ικανό να στελεχώσει την οικονομική δραστηριότητα, προσπάθησε να καλύψει ο καταγόμενος από την επαρχία Βοΐου του νομού Κοζάνης ιερομόναχος Στέφανος Νούκας, ο οποίος το 1895 ιδρύει σχολείο με την ονομασία «Ελληνογαλλικόν Εμπορικόν και  Πρακτικόν Λύκειον Στ. Νούκας», για τη στέγαση του οποίου κτίζει διδακτήριο στην ταχέως αναπτυσσόμενη εκτός των τειχών ανατολική πλευρά της πόλης, στη σημερινή οδό Αλεξανδρείας.

Το Μαράσλειο Εμπορικό και Πρακτικό Λύκειο Στ. Νούκα

Το διδακτήριο ολοκληρώνεται με δωρεά του Γρ. Γρ. Μαρασλή ύψους 1160 τουρκικών λιρών και του Δημ. Σγούτα ύψους 22549 γαλλικών φράγκων. Από το 1905 το σχολείο σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς το μεγάλο ευεργέτη του, Γρ. Γρ. Μαρασλή, προσθέτει στον τίτλο του την επωνυμία «Μαράσλειον».

Το 1905 το κτίριο, ως περιουσιακό στοιχείο, μεταβιβάζεται από τον Στ. Νούκα στον «Εν Αθήναις Σύλλογον προς διάδοσιν των Ελληνικών γραμμάτων», ένα πολιτιστικό σωματείο που ιδρύθηκε το 1869 με σκοπό τη διάδοση της ελληνικής παιδείας και το συντονισμό της εκπαιδευτικής δραστηριότητας στις ελληνικές κοινότητες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, στον οποίο ανήκει και σήμερα. Από τη δεύτερη δεκαετία του 20^ου αι. η διαχείριση αρχικά και η ιδιοκτησία του εκπαιδευτηρίου στη συνέχεια περνά στο διευθυντή του, διδάκτορα των Μαθηματικών, Θ. Νάτσινα. Το σχολείο παραμένει στο κτίριο του Μαρασλείου μέχρι το 1932, οπότε μεταστεγάζεται

Μαρμάρινη στήλη με τα ονόματα των μεγάλων ευεργετών

Στο κενό πλέον κτίριο εγκαθίσταται την επόμενη χρονιά το νεοϊδρυμένο  Β΄Γυμνάσιον Θηλέων Θεσσαλονίκης, το οποίο προσθέτει στον τίτλο του το προσωνύμιο Μαράσλειο. Το νέο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για κορίτσια, απαραίτητο, για να αποσυμφορήσει το μοναδικό μέχρι τότε Γυμνάσιο Θηλέων της πόλης, στην οδό Εθνικής Αμύνης, και να καλύψει τις ανάγκες της ανατολικής πλευράς της πόλης, δείχνει ήδη την κοινωνική μεταστροφή: όλο και περισσότερα κορίτσια ολοκληρώνουν πλέον τη μόρφωσή τους στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όλο και περισσότερα κορίτσια στρέφονται στην εργασία έξω από το σπίτι και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Το σχολικό έτος 1962-63 το Β΄ Γυμνάσιο Θηλέων λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού μαθητριών διχοτομείται.

Β΄ Γυμνάσιο Θηλέων. Τελειόφοιτες του 1938

Β΄Γυμνάσιο Θηλέων. Τελειόφοιτες του 1938

(Πρωτότυπη φωτογραφία)

Το θυγατρικό σχολείο είναι το Ζ΄ Γυμνάσιο Θηλέων που συστεγάζεται με το Β΄ Γυμνάσιο Θηλέων μέχρι το σχολικό έτος 1969-70. Τη χρονιά αυτή το Β΄ Γυμνάσιο Θηλέων μεταστεγάζεται στο ιδιόκτητο κτήριό του στην οδό Θ. Σοφούλη, όπου λειτουργεί ως σήμερα με την ονομασία 14^ο Γυμνάσιο και 14^ο Λύκειο Θεσσαλονίκης.

Το Ζ΄ Γυμνάσιο Θηλέων

Ζ΄Γυμνάσιο Θηλέων Παρέλαση  Οκτώβρης 1963

Το Ζ΄ Γυμνάσιο Θηλέων παραμένει στο κτήριο της οδού Αλεξανδρείας 93. Το 1976 ακολουθώντας την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση διαιρείται σε τριετές γυμνάσιο και τριετές λύκειο. Έτσι προκύπτουν το Ζ΄ Γυμνάσιο Θηλέων και το Ζ΄ Λύκειο Θηλέων Θεσσαλονίκης,

τα οποία το 1980, όται όλα τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα γίνονται μικτά,ονομάζονται 19^ο Γυμνάσιο και 19^ο Λύκειο Θεσσαλονίκης.

19ο Γυμνάσιο, 1986, χωρίς ποδιές τα κορίτσια, χωρίς πηλίκια τα αγόρια

19ο Γυμνάσιο, εκδήλωση για την ειρήνη,1996

“Αλεξανδρείας 93”