Διαβάζοντας την προηγούμενη ανάρτηση, θα παρατηρήσετε ότι για τις δημιουργίες και τις κατασκευές των παιδιών, επιμένω να λέω ότι είναι «δικές τους» δημιουργίες. Δεν το κάνω τυχαία. Εμείς μπορούμε να δίνουμε τις γενικές οδηγίες και ιδέες για το κάθε έργο, αλλά το έργο πρέπει να είναι δημιούργημα του παιδιού. Θα μου πείτε ότι λέω το αυτονόητο; Και όμως, δεν είναι τόσο αυτονόητο.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Υποθέτουμε ότι θέλουμε να κατασκευάσουμε μία απλή κάρτα με κοτοπουλάκια. Για να το κάνουμε πιο συγκεκριμένο, η κάρτα θα είναι από κανσόν χαρτί και επάνω θα είναι κολλημένα τα κοτοπουλάκια, που θα έχουν φτιαχτεί από άλλο χαρτί. Αυτή η κάρτα μπορεί να γίνει με τους ακόλουθους τρόπους:
1) Το κοτοπουλάκια είναι κομμένα από τη νηπιαγωγό και τα παιδιά έχουν για μοναδικό έργο να τα κολλήσουν.
2) Τα κοτοπουλάκια είναι όμοια ζωγραφισμένα από την νηπιαγωγό στο χαρτί και τα παιδιά έχουν ως έργο να τα κόψουν και να τα κολλήσουν.
3) Το κάθε παιδί ζωγραφίζει τα κοτοπουλάκια του σε ένα χαρτί, τα κόβει και τα κολλάει επάνω στην κάρτα.
«Γαλάζιο πουλί και κολοκύθα», Πωλ Κλέε (Paul Klee), 1939
Φυσικά και η τρίτη εκδοχή είναι αυτή που επιλέγουμε:
α) Είναι δημιουργία (αισθητικός τομέας)
β) Κάνοντάς την τα παιδιά αποκτούν αυτοπεποίθηση – «μπορώ και εγώ να το κάνω», «η δασκάλα μου πιστεύει σε εμένα και θεωρεί ωραίο αυτό που κάνω» (συναισθηματικός τομέας)
γ) Αποτυπώνουν μορφές που ίσως και να μην είχαν ξαναδοκιμάσει, π.χ. κοτόπουλο, και έτσι αναγκάζονται να σκεφτούν πώς είναι, ή να το αναζητήσουν στα βιβλία μας για να το παρατηρήσουν (νοητικός τομέας)
«Ο κυνηγός» (λεπτομέρεια), Χουάν Μιρό (Joan Miró), Paesaggio catalano (Il cacciatore), 1923-24, MoMA, New York
δ) Ασκούν τη λεπτή κινητικότητα, και στο σχέδιο, και στο κόψιμο, και στο κόλλημα (νοητική και σωματική άσκηση)
ε) Μαθαίνουν ότι η διαφορά μας είναι η ομορφιά μας, ενώ αντίθετα η ομοιότητα είναι στοιχείο του ολοκληρωτισμού (κοινωνικός τομέας)
«Μπλε τοπίο» λεπτομέρεια (Paysage bleu), Μαρκ Σαγκάλ (Marc Chagall), 1949
Αλλά ακόμη και εάν δεν υπήρχαν όλα τα προηγούμενα που συνηγορούν υπέρ του τρίτου τρόπου δουλειάς, θα ήταν αρκετό το ακόλουθο: Η τρίτη κάρτα είναι πιο ωραία! Τα έργα των παιδιών είναι πάντα πιο ωραία από τα έργα των νηπιαγωγών, ακόμη και αν τα κρίνουμε με καθαρά εικαστικά κριτήρια (εξαιρούνται μόνο οι νηπιαγωγοί που τυγχάνει να είναι και σπουδαίες/οι δημιουργοί).
«Ο κόκορας» (Le coq), Χουάν Μιρό (Joan Miró)
Άσχημο στην τέχνη είναι το αντίγραφο. Η καθαρή σχέση με την τέχνη που έχουν τα παιδιά, η αδιαμεσολάβητη από τους, τις περισσότερες φορές, στρεβλούς κανόνες περί ωραίου που έχουμε υιοθετήσει, και η αγάπη τους για αυτό που κάνουν, είναι στοιχεία που εγγυώνται ένα ουσιαστικά όμορφο και ενδιαφέρον αποτέλεσμα.
«Το σπουργίτι» (le moineau), Πάμπλο Πικάσο (Pablo Picasso), 1907
Σημείωση:
Αναφέροντας αυτό το παράδειγμα, δεν εννοώ ότι ποτέ δεν δίνουμε όμοιες, κομμένες από εμάς μορφές. Εάν έχουμε ως στόχο να δουλέψουμε τη ζωγραφική των παιδιών πάνω στην ίδια φόρμα, τότε μπορεί να τους δώσουμε την ίδια μορφή κομμένη από εμάς και πάνω σε αυτήν να ζωγραφίσει το παιδί με το δικό του τρόπο. Μπορεί ακόμη να κολλήσουν όμοιες μορφές (στο παράδειγμά μας κοτοπουλάκια) πάνω σε ένα χαρτί και στη συνέχεια να παρέμβουν με τη δική τους ζωγραφική (ζωγραφίζοντας είτε τις ίδιες τις κότες, είτε το τοπίο εντός του οποίου κινούνται) και να έχουμε ένα πολύ ενδιαφέρον αποτέλεσμα. Σε κάθε άσκηση, σε κάθε οργανωμένη εικαστική πράξη, αναλόγως του στόχου μας, η παρέμβαση των παιδιών ποικίλει. Πάντα όμως το έργο του ίδιου του παιδιού πρέπει να είναι καθοριστικό στο τελικό αποτέλεσμα.
Ματίας Άντολφσον (Mattias Adolfsson), σύγχρονος εικονογράφος, Στοκχόλμη, Σουηδία
Σχετικά άρθρα:
Αφήστε μια απάντηση